Ngày 15.12, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi chủ trì phiên họp thứ ba Hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.
TP.HCM đặt nhiều kỳ vọng vào định hướng phát triển đô thị dọc theo các tuyến đường sắt đô thị
Nhật Thịnh
Một trong những trọng tâm của phiên họp là thảo luận những cơ chế đột phá để hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị (ĐSĐT). Ông Mãi cho biết quy hoạch hệ thống ĐSĐT của TP.HCM có 8 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài 220 km nhưng mới chỉ làm được tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) dài gần 20 km. Nếu làm theo cách cũ, thì phải mất 50 - 70 năm, thậm chí 100 năm nữa mới xong 200 km. Vừa qua, Bộ Chính trị ban hành Kết luận 49/2023 đặt ra mục tiêu đến năm 2035, TP.HCM và Hà Nội cơ bản hoàn thiện mạng lưới ĐSĐT. Đây là định hướng chính trị quan trọng để TP.HCM xây dựng đề án, vận dụng Nghị quyết 98 để triển khai.
Chủ tịch TP.HCM cho hay từ tháng 7.2023 đã lập tổ công tác xây dựng đề án theo hướng 200 km ĐSĐT còn lại phải đặt trong tổng thể 1 đề án, cùng một cơ chế chính sách. Dự kiến, đề án này sẽ được trình Ban Thường vụ Thành ủy, HĐND TP.HCM đầu năm 2024 trước khi báo cáo Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xem xét đưa vào chương trình kỳ họp giữa năm, cùng chung với đề án ĐSĐT thủ đô Hà Nội.
Với khoảng 200 km làm trong 12 năm, ông Mãi cho rằng phải có cách làm khác hoàn toàn dự án metro số 1, đặc biệt phải có cơ chế đột phá huy động nguồn vốn, cơ chế về thủ tục đầu tư dự án, rút thời gian thực hiện chuẩn bị dự án, hệ thống vận hành, duy tu bảo dưỡng tiến tới phát triển ngành công nghiệp đường sắt.
Đại diện Ban Quản lý dự án ĐSĐT TP.HCM cho biết đề án tập trung vào 6 cơ chế đặc thù về quy hoạch; đền bù và thu hồi đất; nguồn lực tài chính; trình tự thủ tục đầu tư, phê duyệt và triển khai dự án; lựa chọn tiêu chuẩn - quy chuẩn kỹ thuật, công nghệ áp dụng và mô hình tổ chức, quản lý dự án, đào tạo nguồn nhân lực.
Điểm đáng chú là TP.HCM xin cơ chế được lập và phê duyệt quy hoạch 1/500 hệ thống ĐSĐT theo khu vực nhà ga làm cơ sở đấu giá quyền phát triển dự án TOD (mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng). Nguồn thu từ đấu giá đất không đưa vào ngân sách mà dùng để đầu tư trực tiếp cho các dự án phát triển ĐSĐT. Người dân được bồi thường đối với phần đất, tài sản trên đất và cả thu nhập trên diện tích đất bị thu hồi.
TP.HCM cũng xin cơ chế Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư 1 dự án tổng thể 200 km metro kết hợp phát triển, chỉnh trang đô thị; sau đó phân cấp, ủy quyền cho TP quyết định các bước tiếp theo. Cách làm mới không chỉ giúp TP.HCM hoàn thành mục tiêu 200 km ĐSĐT vào năm 2035 mà còn tiết kiệm khoảng hơn 10 tỉ USD so với cách làm hiện nay. Ngoài ra, cách làm này cũng phát triển được khoảng 100 khu đô thị theo mô hình TOD trên diện tích khoảng 200 km2, tạo ra 1 triệu căn hộ và giúp 50% dân số TP được hưởng các điều kiện sống tốt với đầy đủ thiết chế về giáo dục, y tế, thể thao, công viên…
Tập trung 3 đề án lớn
Chủ tịch Phan Văn Mãi đề nghị trong năm 2024, Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98 tập trung tư vấn cho dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, trung tâm tài chính quốc tế và phát triển ĐSĐT. Ông cũng đề nghị Hội đồng tư vấn củng cố, thành lập thêm các tổ công tác, tổ tư vấn cũng như nghiên cứu hình thức quản trị thực thi phù hợp.