Căn nhà của ông Trần Hòa xây dựng trên nền nhà cũ của bà nội để lại tại phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn nay chỉ được đền bù theo mức giá 70.000 đồng/m2 - Ảnh: TẤN LỰC
Chuyện lạ này xảy ra tại khu dân cư Tùng Lâm, phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn (TP Đà Nẵng).
Hai khu đất khoảng 4.000m2 thuộc hộ ông Trần Anh (78 tuổi) và các con tại khu dân cư Tùng Lâm dưới chân cầu Khuê Đông là đất đai được tổ tiên nhiều đời khai phá để lại.
Ông Anh và các con xây nhà ở ổn định trên đất từ trước tới nay, không có tranh chấp. Đại gia đình mưu sinh bằng nghề chài lưới trên sông Đô Tỏa.
Theo lời ông Anh, khoảng năm 1993, chính quyền tổ chức kê khai đất đai để làm hồ sơ. Nhưng do hoàn cảnh khó khăn và suy nghĩ đất đai tổ tiên để lại không ai tranh chấp nên gia đình không kê khai.
Năm 2013, khu vực này được quy hoạch dự án mở rộng khu đô thị biệt thự sinh thái, công viên văn hóa làng quê và quần thể du lịch sông nước.
Đại gia đình ông Anh nằm trong diện phải di dời.
Do không có giấy tờ chứng minh đất ở, diện tích nhà đất của các con ông Trần Anh chỉ được áp bồi thường theo giá đất nông nghiệp (70.000 đồng/m2), không được bố trí đất tái định cư dù có nhà và sinh sống ổn định trên hai khu đất.
Chỉ riêng vợ chồng ông Trần Anh được bố trí tái định cư một lô sau khi thu hồi hơn 2.100m2 nhà và đất. Với cách tính đền bù, hỗ trợ như hiện tại, hầu như họ không có cơ hội mua lại nhà đất nơi khác để ổn định cuộc sống.
Đại diện ban giải phóng mặt bằng quận Ngũ Hành Sơn cho biết tại khu dân cư Tùng Lâm còn 27/65 hồ sơ chưa bàn giao mặt bằng, bao gồm tám hộ trong gia đình ông Trần Anh.
Trước đây, người dân không kê khai đất đai nên bản đồ địa chính thể hiện khu vực này là đất hoang, do phường quản lý. UBND quận Ngũ Hành Sơn đã ra quyết định cưỡng chế các hộ trên.
Về căn cứ áp đền bù, ban này nói do không có giấy tờ đất, việc đền bù dựa trên giấy tờ chủ hộ cung cấp và xác nhận nguồn gốc đất của UBND phường.
Theo xác nhận của phường, đất do chủ hộ tự khai phá sử dụng trước ngày 1-7-2004, không tranh chấp và ở thường xuyên.
Nhưng chủ hộ không có giấy tờ chứng minh tại thời điểm sử dụng đất trước ngày 1-7-2004 nên không có cơ sở xác định bồi thường, hỗ trợ đất ở.
Các hộ thuộc diện giải tỏa mà không có nhà đất khác, ban sẽ trình TP xin bố trí cho mỗi hộ được thuê một chung cư thuộc sở hữu nhà nước để hỗ trợ chỗ ở.
Có cơ sở bồi thường, tái định cư
Luật sư Trần Hậu - Công ty Luật FDVN, Đoàn luật sư TP Đà Nẵng - có ý kiến: theo Luật Đất đai 2013, việc bồi thường về đất không giới hạn trong việc người sử dụng đất buộc phải có sổ đỏ hay đầy đủ các giấy tờ khác theo quy định pháp luật.
Người sử dụng đất không có giấy tờ nhưng sử dụng đất trước ngày 1-7-2014, có hộ khẩu tại địa phương và trực tiếp sản xuất, được UBND cấp xã xác nhận đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp, vẫn được bồi thường theo quy định pháp luật tương tự như đối với trường hợp đất ở có sổ đỏ.
Trong trường hợp này, khi xem xét bồi thường, hỗ trợ tái định cư, cơ quan có thẩm quyền ngoài việc xem xét các loại giấy tờ thì cần xem xét đến việc các hộ gia đình trên đã sử dụng đất một cách thực tế, đã đóng thuế tiền sử dụng đất, đã sinh sống ổn định qua nhiều thời kỳ... để công nhận điều kiện bồi thường, hỗ trợ chính đáng theo đúng quy định pháp luật.
1.800 hộ tái định cư ở Đà Nẵng bất ngờ bị thu tiền thuê nhàHơn 10 năm trước, Đà Nẵng đã bố trí nhà ở xã hội và miễn giảm tiền thuê nhà cho các hộ có nhà đất bị giải tỏa nhưng không được nhận đất tái định cư. Gần đây, người dân chưng hửng khi TP tạm dừng việc hỗ trợ này.