Có ít nhất bốn lần trong 15 tháng qua, các thành viên của liên minh OPEC+ đã cắt giảm sản lượng dầu, nhưng sau đó giá dầu lại giảm. Mức tăng lên gần 100 USD/thùng đã giảm dần vào đầu năm nay và giá dầu thô đã giảm 10% trong hai tuần sau khi OPEC+ tuyên bố cắt giảm sản lượng khoảng 5% vào cuộc họp ngày 30/11.
Ngay cả sau khi sự gián đoạn vận chuyển ở Biển Đỏ đã thúc đẩy sự phục hồi gần đây, giá dầu Brent vẫn giao dịch ở mức khoảng 79 USD/thùng, giảm từ mức khoảng 85 USD/thùng khi OPEC+ bắt đầu đợt cắt giảm sản lượng vào tháng 10/2022.
Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và các đồng minh (OPEC+) đã bắt đầu hợp tác trong bảy năm trước nhằm củng cố quyền kiểm soát hơn một nửa nguồn cung dầu toàn cầu sau khi sản lượng dầu đá phiến của Mỹ tăng vọt khiến giá dầu sụt giảm. Hiện nay, sản lượng dầu đá phiến của Mỹ và các quốc gia khác đang tăng trở lại. Trong khi đó, các thành viên của OPEC+ đã bị nhiều người nghi ngờ về việc né tránh hạn ngạch sản xuất. Và các nhà đầu tư đang đặt câu hỏi về sự gắn kết của liên minh, đặc biệt là sau khi Angola tuyên bố sẽ rút khỏi OPEC.
Alex Turnbull, giám đốc danh mục đầu tư của Sagax Capital cho biết: “Tôi chỉ không biết làm thế nào để liên minh có thể tạo ra áp lực tăng giá bền vững”.
Theo S&P Global Commodity Insights, nhu cầu dầu toàn cầu đã tăng mạnh 1,9 triệu thùng/ngày trong năm nay. Nguồn cung mới từ các quốc gia ngoài OPEC+ đã tăng 2,5 triệu thùng/ngày, chủ yếu là do sản lượng kỷ lục ở Mỹ, Brazil và Guyana.
Theo Goldman Sachs, Ả Rập Xê Út cần mức giá dầu hòa vốn lên tới 88 USD/thùng để tài trợ cho quá trình tiếp tục thay đổi nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ của vương quốc này.
Harry Altham, nhà phân tích dầu mỏ tại StoneX Group cho biết, việc cắt giảm sản lượng đã khiến OPEC+ mất ít nhất 6 triệu thùng/ngày công suất sản xuất nhàn rỗi.
Trong khi đó, Vikas Dwivedi, chiến lược gia dầu khí toàn cầu tại Macquarie cho biết, mức độ cắt giảm sâu, việc không thể thúc đẩy giá dầu như kỳ vọng và sự cám dỗ khai thác năng lực dự phòng đó để kiếm lợi nhuận sẽ khiến liên minh khó duy trì sản lượng dưới mục tiêu của mình hơn bình thường.
Sự gắn kết của liên minh cũng là một vấn đề lớn đối với các nhà đầu tư. Cuộc họp tháng 11 đã bị trì hoãn 4 ngày do thiếu sự đồng thuận về việc cắt giảm bổ sung. Kết quả là sự cắt giảm tự nguyện được chắp vá thay vì cập nhật chính thức về hạn ngạch của liên minh. Chưa đến 1/3 mức cắt giảm thực sự là những hạn chế mới về sản lượng và phần lớn trong số đó đến từ Iraq và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, những quốc gia có cam kết cắt giảm hơn nữa vẫn còn bị nghi ngờ.
Sau khi OPEC cắt giảm hạn ngạch của Angola, quốc gia Tây Phi này lần đầu tiên bác bỏ quyết định này và sau đó tuyên bố hôm thứ Năm (21/12) rằng họ sẽ rút khỏi OPEC.
Trong khi đó, việc tuân thủ hạn ngạch thất thường từ lâu đã là một vấn đề đối với OPEC, nhưng Ả Rập Xê Út thường xuyên bơm ít dầu thô để bù đắp.
Theo một nghiên cứu, giá dầu năm 2012 có thể cao hơn mức 39 USD/thùng nếu OPEC không mở vòi sau khi sản lượng bị gián đoạn ở Iran, Libya và các nước khác. Một nghiên cứu khác kết luận rằng giá dầu từ tháng 5/2020 đến tháng 8/2021 sẽ thấp hơn mức 36 USD/thùng nếu OPEC+ không cắt giảm sản lượng 10 triệu thùng/ngày sau khi đại dịch Covid làm giảm nhu cầu toàn cầu.
Nhưng hiện tại, Ả Rập Xê Út đã bơm lượng dầu thô ít nhất mà họ có trong hơn một thập kỷ, bỏ qua điểm thấp của đại dịch, trong khi Nga đang dựa vào dầu mỏ để có thêm nguồn thu. Vì vậy, gánh nặng cắt giảm thêm có thể đổ lên vai các nhà sản xuất nhỏ hơn của liên minh.
 |
| Diễn biến giá dầu Brent sau mỗi lần OPEC+ cắt giảm sản lượng |
Tuy nhiên, Jorge León, nhà kinh tế năng lượng tại Rystad Energy tin rằng liên minh sẽ gắn bó với nhau. Sự tuân thủ đã được cải thiện kể từ năm 2016, sản lượng lớn của OPEC+ dao động trong vài năm qua và sự miễn cưỡng ngày càng tăng của các công ty dầu mỏ Mỹ trong việc chuyển đổi sản xuất của chính họ để đáp ứng với giá cả.
Việc OPEC+ lấy lại vị thế có thể phụ thuộc vào nhu cầu dầu toàn cầu, vì nguồn cung dầu mỏ ngoài OPEC+ vẫn đang tiếp tục tăng. Goldman Sachs trong tuần này đã hạ dự báo giá dầu Brent năm 2024 thêm 10 USD/thùng xuống mức 70-90 USD/thùng, sau khi nâng dự báo tăng trưởng sản lượng dầu của Mỹ do hiệu quả đạt được nhờ tốc độ khoan nhanh hơn và hoạt động fracking mạnh mẽ hơn.
Tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu vào năm 2024 được nhiều người dự đoán sẽ thấp hơn nhiều so với tốc độ của năm nay, vốn bị thổi phồng do hoạt động mở cửa trở lại sau đại dịch của Trung Quốc. S&P Global Commodity Insights dự báo rằng việc mở rộng nguồn cung dầu ngoài OPEC+ một lần nữa sẽ vượt quá mức đó. Và các hợp đồng dầu tương lai ngắn hạn đang được giao dịch ở mức chiết khấu so với những hợp đồng giao hàng có kỳ hạn xa hơn, đây là một dấu hiệu điển hình của một thị trường dư cung.
Adi Imsirovic, một nhà kinh doanh dầu mỏ kỳ cựu và hiện là cộng tác viên cấp cao của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược & Quốc tế (CSIC) cho biết, những điều kiện như vậy không phải là điềm tốt cho OPEC+, bởi vì việc cắt giảm nguồn cung trong một thị trường dự trữ tốt có xu hướng tác động nhẹ đến giá cả.
“OPEC mạnh trong thị trường mạnh và yếu trong thị trường yếu. Cho đến khi nhu cầu cải thiện đáng kể, OPEC sẽ gặp rắc rối lớn”, ông cho biết.