31-1-2024 tới là ngày giỗ đầu của Nghệ sĩ nhân dân Thái Thị Liên - má ruột của nghệ sĩ piano Đặng Thái Sơn.

Đây cũng là thời điểm sắp sửa vào Tết Giáp Thìn 2024.

"Chúng ta không hoàn toàn mất đi ai cả"

Vì bà là người miền Nam nên nghệ sĩ piano Đặng Thái Sơn gọi bà là má. Trong cuộc đời của nghệ sĩ, má Liên là một người có vị trí hết sức đặc biệt.

Chỉ có ba năm đầu đi học ở Liên Xô và mấy năm cuối đời - do sức khỏe yếu, không thể cùng con trai đi diễn khắp thế giới nên bà về nước - là nghệ sĩ không ở cùng má.

Trước đó, lúc nghệ sĩ đi diễn, chính má là người lo hết thảy mọi giao dịch, thủ tục giấy tờ cho ông. Trong mấy chị em, Nghệ sĩ nhân dân Đặng Thái Sơn là người sống cạnh má nhiều nhất.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, nghệ sĩ kể năm ngoái, nhận thấy má có tuổi nên ông đã sắp xếp lịch để có một cái Tết đầu tiên trên quê hương sau 45 năm kể từ khi ông sang Liên Xô học.

Đặng Thái Sơn hiểu đó là cái Tết "cuối cùng cho má và cho cả tôi".

"Có lẽ lúc đó, có một mách bảo nào đó. Sau đó vài tuần thì má qua đời", ông nói.

Năm nay nghệ sĩ Đặng Thái Sơn đã 66 tuổi. Đây rõ ràng là cái Tết không còn mẹ trên đời, vậy cái Tết của một "thằng già nhớ mẹ" (mượn tựa sách của tác giả Vũ Thế Thành) ra làm sao?

Nghệ sĩ tâm sự: "Nếu những năm cuối đời mà được ở cùng bà, khi bà đi, chắc hẫng lắm. Nhưng mấy năm bà về Việt Nam, tôi cũng đã có những chuẩn bị từ từ về mặt tinh thần nên khi bà mất, không quá đột ngột".

Danh cầm chia sẻ trong những năm cuối đời, má sống ở Hà Nội, ông hay về Việt Nam thăm bà trong lặng lẽ nên ít người biết.

Khi bà mất, tất nhiên để lại một khoảng trống không có gì thay thế, nhưng ông chọn sống theo tinh thần Phật giáo, "tất cả đều là cái mốc mà ai trong đời rồi cũng sẽ phải trải qua, nhưng sớm muộn rồi cũng sẽ tụ hội ở một chỗ nào đó".

"Chúng ta không hoàn toàn mất ai cả. So với thời trước, bây giờ có nhiều hình ảnh, video, những khi nhớ má thì lấy ra xem, tôi không bị trống trải quá", nghệ sĩ Đặng Thái Sơn nói.

Ông cũng nói thêm: "Cuộc đời của một người nghệ sĩ thì trống trải là số phận. Hơn nữa, trong các nhạc cụ, piano là cô đơn nhất; Đặng Thái Sơn lại chọn nó, ngay từ đầu số phận an bài rồi".

Năm 2024 sẽ có các hoạt động tưởng nhớ 

Tết cổ truyền ở Việt Nam cũng là thời điểm tuyển sinh ở Mỹ vào tháng hai nên hàng chục năm qua, Đặng Thái Sơn không về nước ăn Tết được (ngoại trừ năm ngoái).

Năm nay, nghệ sĩ cũng sẽ ăn Tết ở xa.

Thứ nữa, bản thân Đặng Thái Sơn chia sẻ ông cũng né cái Tết để về. Tết thì vui nhưng mỗi người một tâm trạng. Cá nhân Đặng Thái Sơn rất ngại sự ồn ào, chỉ thích những gì thật riêng tư, thật lặng lẽ.

Năm 2024 là một năm có nhiều cột mốc quan trọng gắn với gia đình danh cầm: 100 năm ngày sinh của bố ông - nhà thơ Đặng Đình Hưng (1924 - 2024), và một năm giỗ đầu của má ông.

"Gia đình sẽ có hoạt động tưởng niệm và cũng đang lên kế hoạch dần", Đặng Thái Sơn tiết lộ.

Riêng má Liên, má là nghệ sĩ về âm nhạc nên hay nhất vẫn là tưởng niệm bằng âm nhạc.

Sinh thời, Nghệ sĩ nhân dân Thái Thị Liên đã chuẩn bị hậu sự cho mình cách đây 5 năm, dặn dò hai di nguyện. 

Một là, tiền phúng viếng sẽ được trao cho Bệnh viện Lao phổi trung ương, nơi từng cứu sống bà hơn 60 năm trước.

Hai là, "được nghe" con trai út - Nghệ sĩ nhân dân Đặng Thái Sơn - chơi bản Funeral March của Chopin mà bà yêu thích trong tang lễ. Đây cũng là tác phẩm mà bà từng biểu diễn tại buổi hòa nhạc mừng bà 100 tuổi.

Trong lễ tang tiễn má đầu năm nay, con trai Đặng Thái Sơn đã chơi Hành khúc tang lễ để đưa má Liên về trời.

Đặng Thái Sơn kể chuyện má Liên

Xuân này, nhà giáo nhân dân Thái Thị Liên 106 tuổi ta. Sáu năm trước bà vẫn chơi piano trong hòa nhạc kỷ niệm tuổi 100 cùng con trai - danh cầm Đặng Thái Sơn - và các học trò.