Ngày 27/12, Việt cùng ông Hồ Anh Sơn và 5 người hầu tòa tại Tòa án Quân sự Thủ đô. Đây là vụ án đầu tiên Việt bị xét xử. Ngày 3/1/2024, ông chủ Việt Á sẽ tiếp tục là bị cáo trong vụ đại án liên quan cựu bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long.
Hôm nay, ông Sơn, 47 tuổi, bị VKS Quân sự Trung ương truy tố về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Ba cựu sĩ quan Học viện Quân y bị cáo buộc Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, gồm: ông Nguyễn Văn Hiệu, từng là đại tá, Trưởng Phòng Trang bị Vật tư; Ngô Anh Tuấn, từng là thiếu tá, Trưởng Phòng Tài chính và Lê Trường Minh, cựu thiếu tá, cựu trưởng Ban Hóa dược.
Ông chủ Việt Á - Phan Quốc Việt, sáng 27/12. Ảnh: Danh Lam
Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á Phan Quốc Việt bị truy tố cả hai tội danh trên; Vũ Đình Hiệp (cấp phó của ông Việt) bị cáo buộc Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Liên quan vụ án, ông Trịnh Thanh Hùng, cựu vụ phó thuộc Bộ Khoa học Công nghệ, bị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
4 luật sư đăng ký bào chữa cho 7 bị cáo. Bị hại trong vụ án được VKS Quân sự Thủ đô xác định là Học viện Quân y, bị đơn dân sự là Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á.
Tại phần thủ tục, HĐXX thông báo danh sách 16 người được Tòa án Quân sự Thủ đô triệu tập với tư cách nhân chứng, trong đó có trung tướng Đỗ Quyết, nguyên Giám đốc Học viện Quân y; đại tá Phạm Nhật Quang, nguyên Chánh thanh tra Học viện Quân y... Song ông Quyết, ông Quang và 4 người có đơn xét xử vắng mặt.
HĐXX quyết định tiếp tục xét xử vì những người này đều đã có lời khai trong quá trình điều tra, không có ý kiến khác.
Bị cáo Hồ Anh Sơn tại phiên tòa mở sáng 27/12. Ảnh: Danh Lam
Cáo trạng của Viện kiểm sát Quân sự Trung ương nêu, đầu năm 2020 khi Covid-19 bùng phát, Học viện Quân y đề xuất được phát triển kit test xét nghiệm trong đề tài nghiên cứu có tổng kinh phí 18,98 tỷ đồng. Đề tài sau đó được Viện Nghiên cứu Y dược học quân sự (thuộc Học viện Quân y) triển khai; ông Sơn là chủ nhiệm. Công ty Việt Á cùng tham gia với tư cách là đơn vị phối hợp nghiên cứu, chế tạo, theo yêu cầu từ vụ phó Hùng.
Quá trình nghiên cứu, ông Hùng, Sơn và Việt cho rằng kit test của Việt Á tốt hơn nên thống nhất không cần Học viện Quân y chuyển giao quy trình nghiên cứu mà để Việt Á tự sản xuất 20.000 sản phẩm.
Ba bị can đưa bộ kit do Công ty Việt Á cung cấp (không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y) để thử nghiệm tại Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương và sử dụng sản phẩm này để nghiệm thu đề tài.
Theo VKS, do Hội đồng nghiệm thu không biết hành vi gian dối của ba người này, cũng không biết quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y không liên quan bộ kit Việt Á nộp nghiệm thu. Hậu quả, quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y không có sản phẩm được thử nghiệm, đánh giá và đề tài của Học viện Quân y không hoàn thành.
7 bị cáo nghe chủ tọa công bố quyết định đưa vụ án ra xét xử. Ảnh: Danh Lam
Tổng giám đốc Việt Á bị cáo buộc tiếp tục sử dụng kết quả nghiệm thu này để gian dối trong làm thủ tục, sau đó được Bộ Y tế ra quyết định cấp phép lưu hành.
VKS xác định, hành vi gian dối của 3 bị can Hùng, Sơn, Việt đã gây thiệt hại 18,5 tỷ đồng - khoản tiền giao Học viện Quân y làm đề tài. Ông Hùng bị cáo buộc nhận "lót tay" 350.000 USD từ Việt Á, ông Sơn nhận 2,5 tỷ đồng.
Ông Sơn còn bị cáo buộc mua, bán tăm bông, ống môi trường ở bên ngoài, dán nhãn Viện Nghiên cứu y dược học quân sự/Học viện Quân y và cung cấp cho Công ty Việt Á, thu lợi 2 tỷ đồng.
Ba cựu sĩ quan quân y còn lại, giai đoạn tháng 5-12/2021, khi Học viện quân y tổ chức các trung tâm xét nghiệm dã chiến tại Bắc Ninh, Bắc Giang và TP HCM, đã xin Việt Á ứng trước vật tư. Họ bị cáo buộc hợp thức hóa hồ sơ bằng đấu thầu, qua đó thanh toán cho Việt Á chênh 27 tỷ đồng so với giá trị thực.
Sau mỗi lần, các cựu sĩ quan này đều được Việt Á "lại quả", tổng từ 1,1 đến 3,6 tỷ đồng, VKS cho hay.
Bộ kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á. Ảnh: BN
VKS ghi nhận các bị can đã nộp khắc phục tổng gần 19 tỷ đồng, trong đó ông Sơn 5,3 tỷ đồng, ông Hiệu 3,7 tỷ đồng, ông Tuấn 1,1 tỷ đồng, ông Hùng 350.000 USD (tương đương 8,5 tỷ đồng).
Viện kiểm sát Quân sự Trung ương đánh giá, vụ án nảy sinh từ động cơ vụ lợi cá nhân của 7 bị can. Song bên cạnh là sự buông lỏng, thiếu sâu sát trong công tác giao, quản lý, nghiệm thu, quyết toán của các đơn vị có thẩm quyền.
Nhà chức trách xác định Việt Á đã sản xuất hơn 8,7 triệu test, tiêu thụ 8,3 triệu test theo đơn giá 470.000 đồng, gấp hơn 3 lần giá sản xuất. Việt Á bị quy kết hưởng lợi trái phép gần 1.236 tỷ đồng.
Thanh Lam