"Chị ơi, có khách nào cần vay giới thiệu giúp em. Lãi suất cho vay bên em tốt lắm, chỉ 7%/năm trong thời gian đầu, là mức thấp chưa từng có. Thủ tục vay lại dễ. Dịp cuối năm, ngân hàng (NH) em đang chạy chỉ tiêu tín dụng nhưng chưa khi nào thấy khách vay hiếm như vậy" - Minh Anh, chuyên viên tín dụng của một NH thương mại, liên tục nhắn tin chào mời người quen, bạn bè về các gói vay tiêu dùng, mua nhà dịp cuối năm.

Năn nỉ khách vay

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động, thời điểm này, nhân viên tín dụng của một số NH thương mại đang chạy nước rút tìm kiếm khách vay mua nhà để hoàn thành chỉ tiêu được giao. Chị Thanh Thùy (ngụ phường Thảo Điền, quận 2, TP HCM) làm kinh doanh và từng mua bất động sản đầu tư nên rất quen mặt nhân viên tín dụng. Gần đây, chị liên tục được chào mời vay vốn mua nhà đất với lãi suất hấp dẫn. Tuy nhiên, vì làm ăn khó khăn nên chị phải tìm đủ mọi cớ để từ chối khéo.

Không chỉ chào mời các gói vay mới, với những khách hàng đang có khoản vay mua nhà, đất tại các NH thương mại cũng được "chăm sóc" rất kỹ. Nhân viên tín dụng thậm chí năn nỉ khách đừng vội trả nợ trước hạn để giữ doanh số. Anh Phạm Văn Tính (nhà quận Bình Thạnh, TP HCM) kể cách đây 4 tháng, anh đã vay của một NH thương mại quốc doanh hơn 3 tỉ đồng để mua bất động sản, khi thu xếp được tiền, anh liên hệ NH để trả nợ trước hạn, chấp nhận đóng phí phạt nhưng nhân viên đề nghị anh kéo dài khoản vay tới cuối năm để họ đạt doanh số, chỉ tiêu cho vay.

Lãnh đạo nhiều NH thương mại nhìn nhận dù lãi vay mua nhà đã giảm xuống thấp trong nhiều năm, NH rất cần người vay nhưng việc đẩy vốn là không dễ. Ông Hoàng Việt Cường, Phó Tổng Giám đốc NH TMCP Nam Á (Nam A Bank), phân tích tín dụng tiêu dùng giai đoạn dịch Covid-19 chưa phục hồi hẳn và hiện các NH đang đưa ra nhiều gói tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp để kích cầu. Mức lãi vay khoảng từ 9,5%-11%/năm được đánh giá là phù hợp thời điểm này nhưng quan trọng là người vay có tìm được dự án căn hộ, nhà đất và có khả năng tài chính hay không.

Thiếu hàng, vướng thủ tục

Hiện lãi suất vay đang ở mức thấp kỷ lục, NH thanh khoản dồi dào, thậm chí dư vốn khi huy động tăng trưởng cao hơn tín dụng. Tuy nhiên, nhiều người mua nhà, đất không tìm được sản phẩm phù hợp với khả năng chi trả do giá cao hoặc nhà không đủ hồ sơ pháp lý. Ngoài ra, dịch Covid-19 ảnh hưởng đáng kể tới thu nhập, khả năng tài chính của khách hàng.

"Tôi có người quen giới thiệu mua căn hộ ở quận 2 giá chỉ tầm 2,7 tỉ đồng. Tôi muốn mua nhưng mới có khoảng 1,5 tỉ đồng, định vay thêm NH và thế chấp bằng chính căn nhà định mua. Nhưng khi thỏa thuận giá cả xong, tôi hỏi NH mới biết dự án căn hộ này chưa có sổ nên không vay được" - chị Hòa (nhân viên marketing làm việc tại quận 3, TP HCM) nói.

Anh Nguyễn Tấn Nghĩa (ngụ quận Tân Bình, TP HCM) đang tìm hiểu dự án đất nền tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu với giá tầm 1,5 tỉ đồng/lô diện tích 100 m². Thấy giá cả hợp lý, anh định vay thêm NH mua để dành nhưng khi hỏi lại chủ đầu tư mới biết NH không đồng ý dùng hợp đồng mua bán để thế chấp vì dự án không đủ điều kiện pháp lý.

Tổng giám đốc một công ty môi giới bất động sản lý giải thực tế các NH chỉ áp dụng ký hợp đồng bảo lãnh, cho vay với những dự án đất nền có đầy đủ hồ sơ pháp lý, có giấy phép bán hàng. Một số trường hợp NH còn yêu cầu chủ đầu tư thi công các tiện ích như công viên, trường học, nếu dự án có quy hoạch phần đó xong mới cho vay. Chính vì vậy, không nhiều doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu của NH và khách hàng cũng mất cơ hội vay vốn lãi suất thấp để mua đất...

Ông Ngô Quang Trung, Tổng Giám đốc NH TMCP Bản Việt, đánh giá cho vay bất động sản là một phân khúc ít rủi ro khi người vay thế chấp bằng chính tài sản nhà đất đó nên được nhiều NH đẩy mạnh khi muốn thúc tăng trưởng tín dụng dịp cuối năm. Tuy nhiên, NH phải phụ thuộc vào khả năng hấp thụ vốn của thị trường và người vay, bởi sau dịch Covid-19, nhiều người không đủ khả năng tài chính...

Một trong những nguyên nhân khác khiến việc vay mua nhà không dễ là tình trạng thiếu nguồn cung nhà đất vài năm qua. Thị trường bất động sản ở TP HCM trong khoảng 2 năm nay thiếu vắng nguồn cung, số lượng dự án mới được triển khai rất ít, nhất là dự án bình dân, trung cấp... khiến những người có nhu cầu mua nhà để ở thật không có nhiều sự lựa chọn.

Báo cáo của Bộ Xây dựng về thị trường bất động sản quý III/2020 cho thấy số lượng các dự án phát triển nhà ở thương mại được cấp phép trên cả nước giảm khoảng 9,3% so với quý trước. Riêng ở miền Nam, chỉ có 46 dự án với 12.314 căn hộ được cấp phép, giảm mạnh so với quý trước.

Bộ Xây dựng nhận định do khan hiếm nguồn cung trong bối cảnh nhu cầu về nhà ở của người dân rất cao khiến giá căn hộ tại TP HCM tăng vọt, bất chấp đại dịch Covid-19. Theo đó, giá căn hộ chung cư ở TP trong quý III tăng khoảng 0,35% so với quý trước, nhất là căn hộ bình dân khi tăng tới 0,85%, căn hộ trung cấp giá tăng khoảng 0,72%.

Theo các chuyên gia, thu nhập của một bộ phận người dân sụt giảm do tác động từ đại dịch, nguồn cung nhà ở khan hiếm nên dù lãi suất vay thấp, nhiều người cũng không dễ vay vốn để mua nhà.