• Không ngừng củng cố quan hệ truyền thống và hợp tác toàn diện Việt Nam – Cuba
• “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”
• Đẩy mạnh quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác toàn diện Việt Nam - Cuba

Ngày 1/1/1959, Cách mạng dân tộc dân chủ của nhân dân Cuba giành thắng lợi, chấm dứt 5 thế kỷ đô hộ của chủ nghĩa thực dân, giành độc lập đất nước. Không lâu sau đó, ngày 2/12/1960, Cộng hòa Cuba đã trở thành nước đầu tiên ở Tây bán cầu thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Hoàn cảnh lịch sử, sự hỗ trợ lẫn nhau trong mọi thời điểm đã định hình mối quan hệ đặc biệt này và biến nó thành  biểu tượng sinh động của tình đoàn kết quốc tế giữa nhân dân các nước trong cuộc đấu tranh chính nghĩa vì độc lập, tự do, chủ quyền và quyền tự quyết của các dân tộc.

Tình đoàn kết giữa Cuba với nhân dân Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh chống đế quốc và sự nghiệp thống nhất đất nước xuất phát từ mối bang giao được hình thành từ rất sớm này. Kể từ đó, Cuba và Việt Nam đã xây dựng tình hữu nghị mẫu mực, được đánh dấu bằng sự hợp tác toàn diện về chính trị, kinh tế - xã hội và khoa học - kỹ thuật.

Chủ tịch Cuba Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng Quảng Trị năm 1973. Ảnh: TTXVN

Trong quan hệ song phương, cần nhấn mạnh vai trò dẫn dắt mang tính lịch sử của Lãnh tụ Fidel Castro và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc thúc đẩy tình đoàn kết anh em giữa hai dân tộc. Hai nước đang phải đối mặt với những kẻ thù, thách thức chung và đều lựa chọn con đường xây dựng xã hội chủ nghĩa, bằng việc triển khai tiến trình đổi mới, đồng thời cập nhật các cơ chế kinh tế - xã hội phù hợp với đặc điểm của mỗi quốc gia.

Việc trao đổi kinh nghiệm và các vấn đề lý luận -thực tiễn liên quan đến công cuộc Đổi mới của Việt Nam và quá trình cập nhật mô hình kinh tế-xã hội của Cuba minh chứng cho sự tin cậy lẫn nhau giữa hai Đảng, hai Nhà nước và hai Chính phủ. Việt Nam luôn ủng hộ Cuba trong cuộc đấu tranh chống bao vây kinh tế, thương mại và tài chính phi lý mà Mỹ áp đặt trong gần 60 năm qua.

Cuba đánh giá cao lời kêu gọi của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trong khuôn khổ Kỳ họp khóa 75 Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) vừa qua về việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đơn phương, làm phương hại đến sự phát triển của các quốc gia, đặc biệt là lệnh bao vây, cấm vận chống Cuba. Cuba cũng hiểu rõ rằng, mối quan hệ song phương có thể mở rộng hơn nữa trong các lĩnh vực kinh tế và thương mại, trên cơ sở mối quan hệ chính trị đặc biệt giữa hai nước.

Có thể khẳng định, Việt Nam và Cuba có đầy đủ các yếu tố để vun đắp mối quan hệ song phương tiếp tục phát triển bền chặt hơn. Cả hai nước đều nhận thức được cơ hội và nhu cầu sát cánh bên nhau tại các diễn đàn quốc tế, bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, bảo vệ quyền và lợi ích của các nước nhỏ trong bối cảnh địa chính trị phức tạp, khả năng can thiệp, áp đặt của các nước lớn.

Trong khi Việt Nam đang bước vào giai đoạn hội nhập sâu rộng hơn với thế giới, đã thông qua hàng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, thì Cuba sau thời gian nghiên cứu kinh nghiệm Việt Nam và các nước bạn bè, cũng đang tập trung triển khai cập nhật hóa mô hình phát triển kinh tế. Cả Việt Nam và Cuba thống nhất đánh giá hai nước là đối tác quan trọng của nhau về kinh tế.

Việt Nam được Cuba chọn là đối tác đầu tiên tại châu Á để cùng nghiên cứu, đàm phán và ký kết Hiệp định thương mại tự do song phương mới. Hiệp định này, được ký trong chuyến thăm Việt Nam năm 2018 của Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel, đã chính thức có hiệu lực từ đầu tháng Tư vừa qua, góp phần thúc đẩy trao đổi hàng giao thương giữa hai nước. Hiệp định cho phép tiếp tục mở rộng, đa dạng hóa trao đổi thương mại, đồng thời tạo điều kiện cho xuất nhập khẩu hàng hóa và thâm nhập thị trường. Hai nước kỳ vọng kim ngạch thương mại sẽ đạt 500 triệu USD vào năm 2025.

Việc thực thi FTA đóng vai trò quan trọng trong quá trình triển khai kế hoạch hợp tác kinh tế song phương giai đoạn 2020-2025 đã được chính phủ hai nước đã phê duyệt. Bên cạnh đó, hai bên cũng triển khai Chương trình nghị sự kinh tế song phương trung hạn giai đoạn 2014-2019 và chuẩn bị ký chương trình cho giai đoạn 2020-2025. Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba tại châu Á, châu Ðại Dương và là nhà cung cấp gạo chủ yếu của Cuba, đồng thời hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa gạo giúp Cuba từng bước bảo đảm an ninh lương thực...

Tăng cường hợp tác kinh tế-thương mại được ưu tiên trong quan hệ Cuba và Việt Nam. Hai nước có Ủy ban liên Chính phủ về Hợp tác Kinh tế và Khoa học - Kỹ thuật để phát triển những dự án trong các lĩnh vực như nông nghiệp, y tế-công nghệ sinh học, tài chính - kho bạc, xây dựng, giao thông vận tải, khoa học-công nghệ, công nghệ thông tin và truyền thông.

Cuba cũng xác định tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực quan trọng khác như du lịch, văn hóa, y dược, nông nghiệp, công nghiệp thực phẩm, và năng lượng. Cuba sẵn sàng hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam trong tìm kiếm cơ hội tại thị trường Cuba và thực hiện các dự án đầu tư. Hiện tại, các công ty của Việt Nam chuyên về sản xuất vật liệu xây dựng và nhu yếu phẩm đã có mặt tại Đặc khu phát triển Mariel (ZEDM).

Được khởi công vào tháng 11/2018, Khu kinh tế ViMariel của Việt Nam là dự án nhượng quyền khai thác có thời hạn đầu tiên của Cuba cho một doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tại ZEDM. Chính phủ Cuba không ngừng cải thiện môi trường kinh doanh, tập trung vào việc hoàn thiện các cơ chế pháp lý nhằm tối ưu hóa thu hút vốn đầu tư nước ngoài, bao gồm việc thiết lập Cơ chế một cửa cho các nhà đầu tư. Chính phủ Cuba hy vọng những chuyển đổi này sẽ khuyến khích các công ty Việt Nam tham gia ngày càng nhiều hơn vào công cuộc phát triển kinh tế của Cuba.

Gần đây, Chính phủ Cuba đã thông qua hai nghị định về thế chấp và bảo lãnh thương mại nhằm thu hút các doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có các công ty Việt Nam. Cuba đang nỗ lực để các sản phẩm Việt Nam ngày càng xuất hiện nhiều hơn tại Cuba, cũng như để các sản phẩm công nghệ sinh học và thuốc men do Cuba sản xuất có mặt tại nhiều hơn tại Việt Nam cùng với đội ngũ các chuyên gia Cuba.

Sự bùng phát đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi cách thức tổ chức các hoạt động kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước và ảnh hưởng đến chương trình trao đổi đoàn trên một vài lĩnh vực đã lên kế hoạch trước đó. Tuy nhiên, chính bối cảnh dịch bệnh đã khẳng định một lần nữa mối quan hệ anh em khăng khít giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba. Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Hội Hữu nghị Việt Nam-Cuba, Câu lạc bộ những cực sinh viên Việt Nam tại Cuba, doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức… đã trao tặng tiền, thực phẩm và thiết bị y tế giúp Cuba phòng chống dịch. Đây là sự ủng hộ vật chất quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế Cuba chịu nhiều tác động do lệnh bao vây, cấm vận của Mỹ và đại dịch COVID-19.

Cuba cũng đã trao tặng một lô thuốc sản sinh kháng thể chống virus SARS-CoV-2 cho Việt Nam, giúp đỡ công tác điều trị bệnh nhân tại một số tỉnh, thành miền Trung của Việt Nam khi dịch COVID-19 bùng phát trở lại, đồng thời trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Nhắc đến quan hệ Việt Nam - Cuba là nói đến mối quan hệ truyền thống đặc biệt, vừa là đồng chí vừa là anh em. Sự gắn kết về lý tưởng cách mạng cao đẹp của thời đại, đấu tranh vì độc lập tự do và giải phóng dân tộc đã tạo nên sự đồng cảm, thấu hiểu giữa hai dân tộc ở cách xa nhau nửa vòng trái đất, tạo nên nghĩa tình đi qua 60 năm thăng trầm của lịch sử, vượt cả giới hạn, quy tắc thông thường trong quan hệ quốc tế.