Cụ thể, tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP, tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp đã tạm nộp của 3 quý đầu năm tính thuế không được thấp hơn 75% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quyết toán năm.

Trường hợp doanh nghiệp nộp thiếu sẽ phải nộp tiền chậm nộp tính trên số thuế thiếu. Thời hạn tính khoản chậm nộp này kể từ ngày tiếp sau ngày cuối cùng của thời hạn tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp quý 3 đến ngày nộp số thuế còn thiếu vào ngân sách Nhà nước.

Quy định mới về số phạt chậm nộp và số thuế phạt quý 4 nhiều hơn, khiến số thuế của các quý trước nộp dưới 75% sẽ bị xử phạt đang gây hoang mang cho nhiều doanh nghiệp.

Như vậy, quy định trên, nếu doanh nghiệp nộp thuế thu nhập trong 3 quý đầu năm thấp nhưng sang đến quý 4, nộp thuế cao, đột biến, khiến mức nộp thuế 3 quý đầu năm thấp hơn dưới 75% tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, sẽ bị coi là chậm nộp và bị xử phạt.

Đại diện một doanh nghiệp kinh doanh điện máy cho biết, quy định cũ là số thuế doanh nghiệp tạm tính phải nộp tối thiểu là 80% số quyết toán năm, trước ngày 30/1 năm sau... Thế nhưng bắt đầu từ ngày 5/12, quy định của Nghị định 126 được áp dụng trước 30/10, doanh nghiệp phải nộp tối thiểu 75% số quyết toán năm.

Nếu doanh nghiệp có số thuế nộp quý 4 cao hơn do không dự đoán doanh thu, lợi nhuận sát, số nộp thuế quý 4 sẽ được tính từ ngày 1/11 đến hết năm. Số thuế thu nhập doanh nghiệp quý 4 nộp sát với tính toán của doanh nghiệp trong kế hoạch năm, hoặc vẫn dưới 75% số quyết toán năm, vẫn được chấp thuận. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp nộp thuế thu nhập quý 4 cao hơn các quý trước đó, sẽ bị phạt vì nghi ngờ chiếm dụng thuế.

Thực tế này có thể khiến nhiều doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa, xuất nhập khẩu, kinh doanh hàng hóa theo mùa vụ cảm giác bất an, lo lắng. Đơn cử như doanh nghiệp bán hàng hóa phục vụ lễ, tết, doanh nghiệp, bán hàng mùa vụ... chỉ cuối năm mới phát sinh doanh thu, lợi nhuận lớn. Nếu nộp thuế quý 4 cao hơn nhiều so với quý trước, chắc chắn sẽ đối diện với nguy cơ phạt chậm nộp.

Trao đổi với báo chí mới đây, đại diện Tổng cục Thuế khẳng định, do chính sách nộp thuế trước đây tạo điều kiện cho doanh nghiệp, nhưng có nhiều doanh nghiệp lách luật, lợi dụng giảm nộp thuế trong 3 quý đầu năm, đến quý 4 mới nộp dồn vào ngân sách Nhà nước.

Vị này cho rằng, số thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh phải nộp trong năm ngân sách trước đó bị chiếm dụng và doanh nghiệp chỉ nộp vào năm sau, gây ảnh hưởng đến cân đối thu ngân sách mỗi năm. Điều này khiến những doanh nghiệp thực hiện đúng quy định bị chịu thiệt, không công bằng so với doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở, lách luật.

Theo ông Nguyễn Đức Huy, Phó Chánh văn phòng Tổng cục Thuế: "Các trường hợp doanh nghiệp có kết quả tăng bất thường về sản xuất kinh doanh trong quý 4 mà họ không dự kiến được trước không phải phổ biến. Nếu khi phát sinh vấn đề này, doanh nghiệp hoàn toàn có quyền khiếu nại và Tổng cục Thuế, các Cục thuế có trách nhiệm xem xét dựa trên các hóa đơn, chứng từ để căn cứ ra các quyết định".

Trao đổi với báo chí mới đây, bà Nguyễn Thị Cúc, chuyên gia từ Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, quy định hiện nay là doanh nghiệp được tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp không thấp hơn 80% thuế thu nhập cả năm, thời hạn cuối để tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp của 4 quý là hết tháng 1 năm sau.

Với Nghị định 126, doanh nghiệp phải, tạm nộp 3 quý đầu năm không thấp hơn 75% số thuế phải nộp của quyết toán năm. Nếu nộp thiếu số thuế tạm nộp này, doanh nghiệp sẽ bị tính tiền chậm nộp. Còn nếu quý 4 mà doanh nghiệp có phát sinh lãi, doanh số cao, số nộp thuế tăng lên, doanh nghiệp sẽ bị phạt số thuế chưa phát sinh trong 9 tháng đầu năm.

Bà Cúc đề xuất giữ nguyên quy định tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 80% như hiện nay. Nếu trường hợp doanh nghiệp nộp thuế dưới 80% số phải nộp thì mới tính tiền chậm nộp. Điều này vừa phù hợp với thực tế doanh nghiệp vừa đúng với tinh thần hỗ trợ doanh nghiệp thời dịch bệnh.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!