Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh rút gần hết binh lính Mỹ khỏi Somalia, tiếp tục theo đuổi kế hoạch giảm quân số Mỹ tại các căn cứ quân sự ở nước ngoài, hãng tin Reuters cho hay.
Trong bản thông báo được công bố hôm 4-12, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết "Tổng thống Mỹ đã ra lệnh cho Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Mỹ tại châu Phi chuyển phần lớn lực lượng và tài sản ra khỏi Somalia vào đầu năm 2021".
Hiện nay, Mỹ đang có khoảng 700 quân đồn trú ở Somalia với nhiệm vụ giúp đỡ lực lượng địa phương chống lại sự nổi dậy của lực lượng Hồi giáo vũ trang al-Shabaab.
Nhiệm vụ quân sự tại Somalia ít được dư luận Mỹ quan tâm nhưng với mối liên hệ giữa nhóm al-Shabaab với tổ chức khủng bố al-Qaeda, đây được coi là nền tảng trong cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ trên toàn cầu.
Lầu Năm Góc nhấn mạnh động thái này không đồng nghĩa với việc rút hẳn lực lượng hay rút khỏi các cam kết của Mỹ ở châu Phi.
Một nhóm binh lính thuộc lực lượng đặc nhiệm hỗn hợp của Mỹ ở khu vực Sừng châu Phi đóng tại Somalia. Ảnh: AP
"Mặc dù đây là một thay đổi về bố trí lực lượng, hành động này không phải là thay đổi trong chính sách của Mỹ. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm suy yếu các tổ chức bạo lực cực đoan có thể đe dọa quê nhà của mình, trong khi vẫn đảm bảo duy trì lợi thế chiến lược của mình trong cuộc cạnh tranh giữa các nước lớn" - Lầu Năm Góc giải thích.
Lầu Năm Góc cho biết lực lượng được rút khỏi Somalia có thể được tái bố trí với các căn cứ của Mỹ trong khu vực gần đó để đảm bảo duy trì các nhiệm vụ của Washington và đồng minh chống lại các nhóm vũ trang cực đoan ở Somalia.
Reuters cho rằng khi nhấn mạnh việc rút bớt quân khỏi Somalia chỉ là "một thay đổi về bố trí lực lượng", Lầu Năm Góc đang cố gắng giảm nhẹ hệ lụy của động thái này, nhất là trước những chỉ trích của nhiều chuyên gia rằng việc này có thể làm suy yếu an ninh ở Somalia.
Trước đó, vào đầu năm nay, Mỹ đã rút quân khỏi TP Bossaso (đông bắc Somalia, giáp vịnh Aden của biển Ả Rập) và TP Galkayo (bắc miền trung Somalia). Các căn cứ ở Somalia còn có lính Mỹ đồn trú là thủ đô Mogadishu, TP cảng phía nam Kismayo và căn cứ không quân Baledogle (gần Mogadishu).
Lầu Năm Góc không nói rõ bao nhiêu binh lính Mỹ sẽ được rút đi và sẽ rút khỏi căn cứ nào. Tuy nhiên, một quan chức quốc phòng Mỹ chia sẻ với Reuters rằng theo mệnh lệnh của Tổng thống Trump, gần như toàn bộ lực lượng Mỹ ở Somalia sẽ bị rút đi, chỉ trừ một số ít vẫn ở lại Mogadishu.
Lệnh rút bớt quân khỏi Somalia được công bố chỉ hơn nửa tháng sau khi Washington thông báo rút gần một nửa lực lượng khỏi Afghanistan và 1/6 số binh sĩ đồn trú ở Iraq.
Việt rút bớt quân khỏi Somalia được yêu cầu phải hoàn tất vào ngày 15-1-2021, cùng thời hạn thực hiện quyết định tương tự tại Afghanistan và Iraq.
Động thái của ông Trump ngay trong giai đoạn chuyển giao quyền lực được cho là sẽ đẩy cho ông tổng thống đắc cử Joe Biden vào thế khó xử liên quan tới các quyết định duy trì hiện diện và cam kết quân sự của Mỹ ở nước ngoài.
Tổng thống Somalia Mohamed Abdullahi Mohamed có vẻ đã nắm được thông tin về ý định của ông Trump từ giữa tháng 10.
Trong một bài đăng hôm 16-10, ông Mohamed đã ca ngợi sự hỗ trợ quân sự của Mỹ và nhấn mạnh Mogadishu cần Washington duy trì liên tục sự trợ giúp này.
"Sự hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Somalia đã giúp chúng tôi có thể chống lại al-Shabab một cách hiệu quả và đảm bảo an ninh cho khu vực Sừng châu Phi. Chiến thắng trong hành trình gian nan này, cũng là chiến thắng vì quan hệ đối tác Somalia-Mỹ chỉ có thể đạt được thông qua quan hệ đối tác an ninh và sự hỗ trợ nâng cao năng lực tác chiến một cách liên tục" - ông Mohamed viết.
Một quan chức khác ở Washington cho rằng quyết định của ông Trump có thể liên quan tới Kenya - quốc gia liền kề phía nam Somalia. Người này cho rằng Kenya muốn tự lực "giữ trật tự cho láng giềng của họ".
Hiện nay, Kenya đang hỗ trợ chính phủ Somalia ở một số lĩnh vực và tham gia vào lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế tại Somalia do Liên đoàn châu Phi dẫn đầu. 