Ngày 16-12, ông Nguyễn Ngọc Hai, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, đã ký quyết định phê duyệt kết quả thực hiện đề án đánh giá tác động của việc xây dựng hồ La Ngà 3, tỉnh Bình Thuận đối với vùng hạ du sông Đồng Nai. Đề án này do Sở NN&PTNT tỉnh làm chủ đầu tư và Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam tư vấn thực hiện đề án.
Một góc địa điểm dự kiến xây dựng hồ La Ngà 3. Ảnh: PHƯƠNG NAM
Nhấn chìm Nhà máy thủy điện La Ngâu sâu 40 m
Theo đề án, nhiệm vụ của hồ La Ngà 3 là tạo nguồn cấp nước cho sản xuất nông nghiệp của tỉnh Bình Thuận khoảng 60.165 ha, chuyển nước tưới cho Đồng Nai 17.450 ha. Ngoài ra, hồ còn cấp nước sinh hoạt, công nghiệp, du lịch và dịch vụ cho tỉnh Bình Thuận, Bà Rịa-Vũng Tàu (mỗi tỉnh 300.000 m3/ngày). Bên cạnh đó còn phát điện với tổng công suất lắp máy 39 MW.
Nếu xây dựng hồ La Ngà 3 sẽ có nguy cơ ngập gây úng hạ tầng và dự kiến sẽ gây ngập trên diện tích khoảng 1.970 ha ở các huyện Tánh Linh, Hàm Thuận Bắc và Hàm Thuận Nam. Ngoài ra còn làm ngập khoảng 11 km quốc lộ 55, nhấn chìm thủy điện La Ngâu với độ sâu 40 m. Bên cạnh đó, đất quy hoạch ba loại rừng cần thu hồi 575 ha, trong đó có khoảng 209 ha rừng đặc dụng và 266 ha đất rừng sản xuất. Số hộ bị ảnh hưởng là 600 hộ với khoảng 2.700 người thuộc ba thôn của xã La Ngâu.
Do tác động của việc chuyển nước khỏi lưu vực sông La Ngà nên dòng chảy trung bình thấp nhất sau đập Trị An trong tháng 2 giảm. Ranh giới xâm nhập mặn trên sông Đồng Nai sẽ vào sâu hơn so với hiện trạng 1-2 km nhưng không ảnh hưởng đến việc cấp nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp hạ du Đồng Nai - Sài Gòn. Khi xây dựng hồ La Ngà, kịch bản đến năm 2030 xâm nhập mặn vào sâu hơn so với hiện trạng. Cụ thể, độ mặn 0,25 g/l vào sâu thêm 2,1 km nhưng không vượt qua cầu Đồng Nai.
Theo đề án, xâm nhập mặn lớn nhất tại các vị trí cấp nước trên sông Đồng Nai, Sài Gòn vẫn nằm dưới ngưỡng cho phép 350 mg/l. Điều này cho thấy khi phát triển công trình thượng nguồn lưu vực sông Đồng Nai đến năm 2030, bao gồm cả việc chuyển nước từ hồ La Ngà 3 sang các sông ven biển Nam Bình Thuận (lưu vực sông Phan, sông Dinh, sông Cà Ty…), thì hạ du lưu vực Đồng Nai - Sài Gòn vẫn có đủ nguồn nước đáp ứng nhu cầu nước cho phát triển. Chỉ có tác động của chuyển nước hồ La Ngà 3 sẽ làm giảm khoảng 6,25 triệu kWh của thủy điện Trị An mỗi năm.
Hơn 2 triệu người dân hưởng lợi
Hồ La Ngà 3 ngoài nhiệm vụ trữ nước để tưới cho vùng dự án mới và khắc phục vấn đề hạn hán trong khu vực thì còn nhiệm vụ cấp nước sinh hoạt và công nghiệp với công suất 600.000 m3/ngày, phục vụ cho khoảng 1,5 triệu dân đô thị và 500.000 dân ở nông thôn.
Khi hệ thống thủy lợi La Ngà 3 đi vào hoạt động, dự kiến sẽ có thêm hai nhà máy phát điện hòa vào lưới điện quốc gia gồm thủy điện La Ngà 3 và thủy điện Ka Pét. Ngoài ra còn có thể tận dụng mặt nước hồ La Ngà 3 để phát triển điện năng lượng mặt trời với điện lượng hàng trăm triệu kWh/năm...
Bên cạnh đó, khi dự án được thực hiện, các hồ chứa điều tiết dòng chảy, đảm bảo cho sinh hoạt và công nghiệp, thảm thực vật xung quanh vùng hồ được cải thiện nhờ có nước quanh năm, góp phần cải thiện tiểu vùng khí hậu, tạo cảnh quan đẹp cho du lịch nghỉ mát và nuôi trồng thủy sản. Ngoài ra, dự án làm giảm đáng kể việc đầu tư xây dựng các công trình phòng, chống lũ ở hạ du, tạo môi trường tốt cho vùng hạ lưu an toàn trong sản xuất…
Mặt khác, hệ thống công trình hồ chứa quy mô lớn chủ động điều tiết và cung cấp nước hiệu quả sẽ giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn gây ra. Việc xây dựng hồ La Ngà 3 mang lại hiệu quả kinh tế cao, do các chỉ tiêu kinh tế của dự án đạt cao.
Đề án này kết luận, dù việc xây dựng hồ La Ngà 3 sẽ gây ra một số tác động bất lợi đối với vùng hạ du lưu vực sông Đồng Nai do việc suy giảm dòng chảy về hồ Trị An nhưng việc này gây ra tác động không lớn và có thể giảm thiểu bằng các giải pháp phát triển diện tích rừng đầu nguồn. Nếu áp dụng các biện pháp tưới tiên tiến tiết kiệm nước đạt 20% thì có thể tiết kiệm được 150-200 triệu m3 nước tưới, nguồn nước này cũng sẽ bổ sung về cho hồ Trị An.
Công nghệ mới trong dự báo lũ và vận hành tối ưu liên hồ chứa cũng sẽ giảm lượng xả thừa trong mùa lũ, tăng điện lượng và dòng chảy mùa kiệt sau đập.
| Đã có quyết định chuẩn bị đầu tư dự án hồ La Ngà 3 Dự án hồ La Ngà 3, tỉnh Bình Thuận đã được Bộ NN&PTNT đưa vào danh mục công trình đầu tư trong quy hoạch tổng thể thủy lợi vùng Đông Nam bộ giai đoạn đến năm 2030 và định hướng đến năm 2050. Tháng 10-2020, bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã có quyết định chuẩn bị đầu tư dự án hồ La Ngà 3. Theo UBND tỉnh Bình Thuận, đề án đã được các bộ, ngành trung ương, địa phương liên quan và các sở, ban, ngành, địa phương trong tỉnh tham gia góp ý. Sở NN&PTNT và đơn vị tư vấn đã phối hợp bổ sung, chỉnh sửa nhiều lần. Đề án cũng đã được hội đồng thẩm định xem xét, thông qua tại cuộc họp hội đồng thẩm định tỉnh ngày 26-9-2019 và được giải trình, tiếp thu chỉnh sửa theo ý kiến góp ý lần hai của Bộ TN&MT, Bộ NN&PTNT. |
Trường hợp nếu có năm xảy ra hạn hán vượt tần suất thiết kế thì cần chủ động cắt giảm diện tích cấp nước tưới của hồ La Ngà 3 nhằm hỗ trợ xả đẩy mặn cho hạ du sông Đồng Nai.