Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ban hành kết luận điều tra, chuyển hồ sơ tới Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) Tối cao đề nghị truy tố 19 bị can trong vụ án "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO) và một số đơn vị có liên quan.
Hiện trường Nhà máy Gang thép Thái Nguyên. (Ảnh: Quân Đỗ).
Theo kết luận, Trần Trọng Mừng, cựu Tổng Giám đốc TISCO là người có thẩm quyền quyết định dừng hợp đồng EPC số 01; đề xuất điều chỉnh chi phí (dự toán) phần C, điều chỉnh hợp đồng EPC số 01, lựa chọn thầu phụ, TISCO tham gia ký hợp đồng, trực tiếp quản lý chi phí phần C của hợp đồng EPC số 01.
Kết luận nhấn mạnh, hợp đồng EPC số 01 là hợp đồng trọn gói, không được điều chỉnh giá, không thuộc trường hợp điều chỉnh theo Thông tư 09/2008/TT-BXD, việc điều chỉnh hợp đồng là vi phạm pháp luật; Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) vi phạm của hợp đồng EPC số 01, nhưng lại đề nghị kéo dài thời gian và tăng giá hợp đồng EPC số 01 thêm hơn 138.000 USD không có cơ sở.
Với chức trách nhiệm vụ là Tổng Giám đốc TISCO - Chủ đầu tư dự án, mặc dù Trần Trọng Mừng nhận thức rõ những điều trên nhưng đã không quyết định dừng hợp đồng EPC số 01, báo cáo cấp có thẩm quyền hủy đấu thầu, thu hồi tiền tạm ứng, mà còn trực tiếp chỉ đạo đàm phán với MCC để tách phần C ra khỏi hợp đồng EPC số 01.
Một số bị can trong vụ án.
"TISCO tổ chức thực hiện và chịu mọi rủi ro, chỉ đạo các bộ phận, phòng ban có liên quan tại TISCO soạn thảo, ký các văn bản báo cáo đề nghị Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS), Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho điều chỉnh chi phí (dự toán) phần C, điều chỉnh hợp đồng EPC số 01, đề nghị Vinaincon (không có năng lực) để TISCO, MCC ký hợp đồng thầu phụ giao cho Vinaincon thực hiện phần C của hợp đồng EPC số 01, TISCO trực tiếp quản lý chi phí phần C", kết luận điều tra cho biết.
Theo kết luận điều tra, đây là nguyên nhân chính dẫn đến TISCO không kiểm soát được chi phí đầu tư vào dự án; không ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu phụ về tiến độ, giá trị hợp đồng (chi phí phần C theo hợp đồng EPC trị giá gần 43.000 USD, tương đương 764,152 tỷ đồng; Tổng số tiền TISCO đã chỉ đạo cho phần C là 877,041 tỷ đồng, tăng hơn 112,889 tỷ đồng so với hợp đồng EPC nhưng toàn bộ các hạng mục của phần C vẫn dang dở chưa hoàn thành), làm dự án phải dừng thi công, gây thất thoát, lãng phí hơn 830 tỷ đồng (là khoản tiền lãi vay hàng tháng thực tế TISCO đã trả cho các ngân hàng (trên tổng số vốn vay đầu tư vào dự án là hơn 3.000 tỷ đồng) kể từ khi dự án chậm tiến độ tháng 6/2011 đến 31/3/2019).
Hành vi của Trần Trọng Mừng là trái quy định tại điều 75 Luật Xây dựng năm 2003; điều 4, điều 49 Luật Đấu thầu năm 2005; điều 21,22,23 Nghị định số 99/2007/NĐ-CP ngày 13/6/2007 của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình; mục 1, phần 1 Thông tư số 06/2007/TT-BXD ngày 25/7/2007 của Bộ Xây dựng.
"Hành vi của Trần Trọng Mừng và các bị can khác gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước số tiền hơn 830 tỷ đồng, phạm vào tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí quy định tại khoản 3 điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, với vai trò chủ mưu, cầm đầu", kết luận nhấn mạnh.
Quá trình điều tra, Trần Trọng Mừng đã thành khẩn khai nhận về hành vi phạm tội, hợp tác với Cơ quan điều tra.
Sau khi Thủ tướng đồng ý chủ trương đầu tư dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên (các nguồn vốn huy động gồm vốn tự có của chủ đầu tư, vốn vay ngân hàng và vay tín dụng ưu đãi của Nhà nước), ông Nguyễn Kim Sơn, Chủ tịch HĐQT Thép Việt Nam (VNS) đã ký quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án với tổng mức đầu tư là hơn 3.800 tỷ đồng.
Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Tháng 7/2007, ông Trần Trọng Mừng, Tổng Giám đốc TISCO đã ký hợp đồng số 01 EPC với đại diện của MCC. Giá trị hợp đồng hơn 160 triệu USD, là giá trọn gói không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng.
Nguyễn Dương