Chúng tôi trích đăng chia sẻ của Clive Bates, một chuyên gia về chính sách kiểm soát thuốc lá, cũng là cựu giám đốc tổ chức Hành động về Hút thuốc và Sức khỏe - ASH (Anh Quốc) để bạn đọc có được góc nhìn đa chiều về vấn đề này.

Chuyên gia về chính sách kiểm soát thuốc á Clive Bates

Clive Bates thừa nhận khi còn công tác ở ASH, ông từng đặt ra nhiều thách thức nhất có thể đối với hoạt động kinh doanh của ngành công nghiệp thuốc lá. Ông tin rằng, giờ đã là lúc chấp nhận những phát kiến của ngành công nghiệp này. Theo ông, việc đưa ra một nguyên tắc cực đoan khẳng định mối xung đột lợi ích căn bản không thể hòa giải – bất chấp những nỗ lực trong hiện tại và tương lai của các công ty thuốc lá sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy, bởi không ai dám chắc là mình hiểu biết được hết tất cả những thành tựu đổi mới sáng tạo của ngành công nghiệp thuốc lá sẽ đạt được đến đâu. Ông cho rằng, không nên chối bỏ các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng chỉ vì nó là sản phẩm của các công ty thuốc lá lớn hoặc bất kỳ tổ chức nào kinh doanh nicotin vì mục đích thương mại.

Clive Bates cho rằng những đổi mới của ngành công nghiệp thuốc lá có thể là phương thức giúp chúng ta đẩy lùi vấn nạn hút thuốc lá điếu đốt cháy và các vấn đề sức khỏe do hút thuốc lá điếu đốt cháy gây ra. Bằng quy trình kiểm soát chất lượng sản phẩm cũng như cung cấp nicotin không bằng phương thức đốt cháy thuốc lá, khuyến khích người trưởng thành hút thuốc lá chuyển đổi sang các sản phẩm không khói sẽ tốt hơn rất nhiều so với việc để họ tiếp tục hút thuốc lá điếu đốt cháy. Điều này có thể cứu sống hàng ngàn người và tránh được hàng triệu bệnh lý ung thư do khói thuốc lá gây ra.

“Ngành công nghiệp thuốc lá mong muốn chuyển đổi sang một nền tảng sản phẩm khác, họ muốn tránh xa các sản phẩm thuốc lá điếu đốt cháy thông qua nỗ lực chuyển đổi người dùng từ thói quen hút thuốc lá điếu đốt cháy sang các sản phẩm không khói”, ông Clive Bates cho biết.

Tuy nhiên, Clive Bates cũng nhận định, một số cơ quan quản lý và y tế cộng đồng đang là tác nhân làm chậm quá trình chuyển đổi (từ thuốc lá điếu đốt cháy sang thuốc lá thế hệ mới) bằng cách “cố chấp” bám giữ nguyên tắc xung đột không thể hòa giải giữa lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá và lợi ích sức khỏe cộng đồng. Clive Bates dẫn chứng, các tổ chức này đã đưa thông tin sai lệch về đại dịch EVALI (đợt bùng phát bệnh phổi liên quan đến dùng thuốc lá điện tử), nhận định rằng, đây là một yếu tố nguy cơ lớn gây mắc COVID, nói quá so với thực tế, đồng thời đưa ra nhiều vấn đề liên quan đến bệnh lý viêm tiểu phế quản tắc nghẽn và sự hình thành Diacetyl kim loại nặng gây thối não cho thanh thiếu niên. “Không chỉ là nguyên nhân làm chậm lại tiến trình chuyển đổi, hành động này còn bảo hộ việc kinh doanh các sản phẩm thuốc lá điếu đốt cháy”, ông nhận định.

Clive Bates cho rằng những quyết định xoay quanh luật cấm thuốc lá thế hệ mới chỉ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn

Liên quan tới lệnh cấm thuốc lá thế hệ mới ở một số quốc gia, hoặc đề xuất cấm của một số cơ quan chống thuốc lá toàn cầu, Clive Bates cho rằng, những quyết định xoay quanh luật cấm chỉ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn. Lệnh cấm chỉ làm cho các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được mua bán trên thị trường chợ đen hoặc thông qua mạng lưới tội phạm. Có hàng ngàn tác động tiêu cực bắt nguồn từ “chuỗi cung ứng” thuốc lá bất hợp pháp này và hơn thế nữa.

Clive Bates cho rằng các nhà làm luật cần đặt sức khoẻ cộng đồng lên trên hết, đơn cử như các cơ quan chính phủ tại Anh, đa phần các quốc gia châu Âu hay Hoa Kỳ đã và đang thực hiện.  Ông cho biết, các cơ quan chính phủ tại những quốc gia này cam kết triển khai những biện pháp giảm thiểu tác hại trên phương diện sức khỏe cộng đồng.

Nói về nhân tố then chốt tạo nên sự chuyển biến tích cực trong chính sách giảm thiểu tác hại thuốc lá, ông cho rằng cần nhắc tới vai trò của các nhà lãnh đạo trong giới kiểm soát thuốc lá và sức khỏe cộng đồng. Clive Bates tin rằng, những người này có thể tạo ra sự khác biệt, nếu họ thay đổi cách nhìn nhận, cởi mở hơn với thuốc lá thế hệ mới nói riêng và những nỗ lực của ngành công nghiệp thuốc lá nói chung trong nỗ lực cải thiện sức khoẻ cộng đồng. (lược dịch)