Ngày 21-12, Chính phủ Mỹ đã công bố các hành động trừng phạt cứng rắn hơn nhắm vào Bắc Kinh với việc Bộ Thương mại Mỹ công bố danh sách hàng chục công ty Trung Quốc, nhiều công ty trong lĩnh vực hàng không, sẽ bị chặn mua công nghệ của Mỹ.
Đồng thời, Bộ Ngoại giao Mỹ công bố các hạn chế thị thực rộng hơn đối với các quan chức Trung Quốc, tờ South China Morning Post đưa tin.
Lệnh hạn chế mới đối với công ty Trung Quốc và Nga
Trong giai đoạn đầu tiên, Bộ Thương mại Mỹ công bố danh sách những công ty có “người dùng cuối cùng là quân đội” (hay MEU) có 58 công ty Trung Quốc - gồm Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) - và 45 công ty của Nga.
“Hành động này thiết lập một quy trình mới để chỉ định công ty có “người dùng cuối cùng là quân đội” trong danh sách MEU để hỗ trợ các nhà xuất khẩu sàng lọc khách hàng của họ” - Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross cho biết.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross. Ảnh: REUTERS
“Bộ nhận ra tầm quan trọng của việc tận dụng quan hệ đối tác với các công ty Mỹ và toàn cầu để chống lại các nỗ lực của Trung Quốc và Nga. Những nỗ lực của hai quốc gia này là nhằm chuyển hướng công nghệ của Mỹ cho các chương trình quân sự gây mất ổn định của họ” - ông nói thêm.
Trong khi hầu hết các công ty trong danh sách MEU hoạt động trong ngành hàng không và vũ trụ, có một số đơn vị khác bao gồm Phòng thí nghiệm phân tích chất độc của Viện Dược học và Độc chất và Viện Hải dương học thứ hai, một đơn vị của Bộ Tài nguyên Trung Quốc.
Tuy nhiên, Tập đoàn Máy bay Thương mại Trung Quốc (COMAC) - tập đoàn nhà nước chế tạo máy bay thương mại sản xuất trong nước đầu tiên của Trung Quốc - không có trong danh sách.
Danh sách MEU sẽ được công bố trong Cơ quan Đăng ký Liên bang Mỹ vào ngày 22-12 để lấy ý kiến công chúng trước khi các hạn chế có hiệu lực.
Áp đặt hạn chế thị thực lên quan chức Trung Quốc
Trước đó, vào ngày 21-12, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã thông báo riêng về các hạn chế thị thực mới.
Trích dẫn ủy quyền theo Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch Mỹ, ông Pompeo nói rằng động thái mới nhất của ông chống lại chính phủ Trung Quốc mở rộng hạn chế thị thực đối với các quan chức bị coi là có liên quan đến các vụ lạm dụng, đàn áp ngoài những người được xác định ở khu tự trị Tân Cương, Tây Tạng và Hong Kong.
“Mỹ đã áp đặt các hạn chế về thị thực và trừng phạt tài chính đối với các quan chức Trung Quốc liên quan đến các vụ lạm dụng kinh hoàng diễn ra ở Tân Cương, Tây Tạng và Hong Kong” - ông Pompeo nói.
“Những hạn chế bổ sung này sẽ áp dụng cho tất cả các quan chức Trung Quốc có tham gia vào các hoạt động đàn áp, bất kể họ ở đâu” - ông nói thêm.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh: REUTERS
Ông Pompeo không xác định bất kỳ quan chức nào mới bị các hạn chế thị thực của Mỹ nhắm đến. Trong khi đó, các thông báo trước đó đã nêu tên các quan chức bao gồm Đặc khu Trưởng Hong Kong Lâm Trịnh Nguyệt Nga, Bí thư Đảng ủy Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương Trần Toàn Quốc và Phó chủ tịch Ủy ban thường vụ Quốc hội Trung Quốc Vương Thần.
Trong một thông báo của mình, ông Pompeo cũng đã nêu tên các nhân vật được coi như nạn nhân của các hành động của chính quyền Bắc Kinh.
Ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) - người sáng lập 73 tuổi của tập đoàn truyền thông Next Digital, sở hữu nhật báo Apple Daily - đã bị buộc tội tại Hong Kong vào đầu tháng 12 với tội danh thông đồng với các thế lực nước ngoài và gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia. Đây được coi là hành vi phạm tội theo luật an ninh quốc gia mà Bắc Kinh áp đặt lên Hong Kong vào tháng 6.
Giáo sư kinh tế người Duy Ngô Nhĩ Ilham Tohti đã thụ án chung thân ở Trung Quốc từ năm 2014 vì các cáo buộc liên quan đến chủ nghĩa ly khai. Ông chính người bảo vệ mạnh mẽ nhất các quyền của người Hồi giáo tại khu vực tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương thuộc Trung Quốc.
Bên cạnh các nhà hoạt động trên, ông Pompeo còn nêu tên thêm một số nhân vật bị chính quyền Bắc Kinh bắt giữ như nhà hoạt động chính trị Trung Quốc Xu Zhiyong và Wang Yi - mục sư sáng lập của Giáo hội Tin Lành Giao ước mưa sớm (Early Rain Covenant Church) - người đã bị tòa án Trung Quốc kết án chín năm tù vì tội kích động lật đổ của quyền lực nhà nước.
