Khi Quốc hội họp để xác nhận kết quả cuộc bầu cử tổng thống năm 2004, Barbara Boxer là thành viên duy nhất tại Thượng viện phản đối chiến thắng của Tổng thống George W. Bush ở bang Ohio trước đối thủ đảng Dân chủ John Kerry, buộc Hạ viện và Thượng viện lần thứ 2 trong 1 thế kỷ phải bỏ phiếu về việc có bác bỏ lá phiếu đại cử tri của một bang hay không.

Kịch bản tương tự có thể xảy ra vào tháng 1/2021 khi Tổng thống Donald Trump công khai kêu gọi những người ủng hộ ông tại Quốc hội bác bỏ chiến thắng của ông Joe Biden tại các bang chiến địa có số lượng người bỏ phiếu qua thư khá cao trong bối cảnh đại dịch Covid-19.

Một nhóm Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa đang chuẩn bị để phản đối chiến thắng của ông Joe Biden và họ cần ít nhất 1 Thượng nghị sỹ tham gia nỗ lực này để buộc lưỡng viện phải bỏ phiếu quyết định.

Dù lãnh đạo đảng Cộng hòa (GOP) tại Thượng viện Mitch McConnell đã kêu gọi các đồng nghiệp không nên làm như vậy, nhưng một số thượng nghị sỹ GOP từ chối loại trừ khả năng này trong khi Thượng nghị sỹ đắc cử bang Alabama Tommy Tuberville để ngỏ khả năng ủng hộ nỗ lực thách thức chiến thắng của ông Joe Biden.

Dù vậy, các thành viên đảng Dân chủ và thậm chí cả một số thành viên đảng Cộng hòa cảnh báo sẽ phản đối nỗ lực đảo ngược kết quả bầu cử, bất chấp tiền lệ trước đây do chính thành viên đảng Dân chủ, Barbara Boxer, đặt ra.

Trả lời phỏng vấn CNN mới đây, bà Boxer nói rằng bối cảnh hiện nay của ông Trump hoàn toàn khác so với những gì bà đã làm cùng với Hạ nghị sỹ Dân chủ bang Ohio Stephanie Tubbs Jones để đảo ngược thất bại của ông John Kerry.

“Ý định của chúng tôi khi đó không phải là đảo ngược kết quả cuộc bầu cử, mà tập trung vào việc trấn áp cử tri ở Ohio. Còn bối cảnh hiện nay, họ lại muốn tập trung vào lập luận nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump bị đánh cắp, Đó không phải là sự so sánh tương đồng”, bà Barbara nói.

Quốc hội sẽ đếm phiếu đại cử tri trong cuộc họp chung ngày 6/1/2021. Đây được coi là cơ hội cuối cùng nhằm đảo ngược kết quả cuộc bầu cử mà ông Trump đã thua đối thủ Biden. Tuy nhiên, trên thực tế, các đồng minh đảng Cộng hòa của ông Trump không có cơ hội thay đổi kết quả, mà chỉ có thể trì hoãn việc xác nhận ông Biden là người chiến thắng và sẽ trở thành tổng thống thứ 46 của nước Mỹ.

Các Thượng nghị sỹ đắc cử của GOP để ngỏ khả năng phản đối

Để lưỡng viện quốc hội phải bỏ phiếu về kết quả bầu cử của một bang, phải có ít nhất 1 Thượng nghị sỹ cùng với 1 Hạ nghị sỹ phản đối kết quả.

Ông McConnell, người đã thừa nhận chiến thắng của ông Biden, cảnh báo các đồng nghiệp không nên tham gia nỗ lực của GOP tại Hạ viện và buộc các thượng nghị sỹ GOP phải đi đến một cuộc bỏ phiếu “độc hại” về việc họ có đứng về phía ông Trump hay không.

Tuy nhiên, Thượng nghị sỹ GOP đắc cử tại Alabama, ông Tommy Tuberville để ngỏ khả năng sẽ phản đối kết quả phiếu đại cử tri.

Nếu ông Tuberville hoặc một thượng nghị sỹ khác tham gia vào nỗ lực phản đối của Hạ viện, 2 viện sẽ phải tiến hành tranh luận riêng khoảng 2 giờ đồng hồ trước khi bỏ phiếu. Do đảng Dân chủ kiểm soát Hạ viện, nỗ lực này không có cơ hội thành công, và ngay cả Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm sóa, thì nhiều thượng nghị sỹ cũng đã nói rằng không có gian lận bầu cử.

“Tôi không nghĩ sẽ có nhiều ý nghĩa khi đẩy mọi người vào tình huống như thế này khi mà bạn biết rằng kết quả cuối cùng sẽ chẳng thay đổi gì”, Thượng nghị sỹ bang Nam Dakota John Thune – nhân vật số 2 của đảng Cộng hòa tại Thượng viện nói.

Thế khó của Mike Pence và những tiền lệ của đảng Dân chủ

Phiên họp chung để đếm lá phiếu đại cử tri ngày 6/1 sẽ do Phó Tổng thống Mike Pence – trong vai trò Chủ tịch Thượng viện điều hành. Ông Pence cũng đã dự cuộc gặp tại Nhà Trắng giữa Tổng thống Trump với các hạ nghị sỹ GOP. Bối cảnh hiện nay khiến nhiều người đặt câu hỏi ông Pence sẽ xử lý thế nào khi ở trong tình huống trớ trêu phải xác nhận chiến thắng của Biden-Harris trước lá phiếu có tên của chính ông.

Đó cũng chính là tình huống mà cựu Phó Tổng thống Al Gore đối mặt năm 2001 khi ông thua sít sao trước George W. Bush và dẫn tới một cuộc kiểm phiếu lại đầy tranh cãi ở Florida. Trong cuộc bỏ phiếu đó, các hạ nghị sỹ Dân chủ phản đối kết quả ở Florida, nhưng không có Thượng nghị sỹ nào phản đối, vì thế nỗ lực này đã thất bại.

Điều tương tự cũng xảy ra năm 2017, khi một nhóm Hạ nghị sỹ Dân chủ phản đối chiến thắng của ông Trump ở một số bang, viện dẫn Nga can thiệp bầu cử và các vấn đề trấn áp cử tri. Do không có thượng nghị sỹ nào phản đối kết quả bầu cử, ông Joe Biden – người chủ tri phiên họp của Quốc hội với tư cách Chủ tịch Thượng viện khi đó đã gõ búa bác bỏ sự phản đối và xác nhận ông Trump là người chiến thắng.

“Khi đó, chúng tôi tập trung sự chú ý vào sự can thiệp bầu cử từ phía Nga. Có rất nhiều bằng chứng về vụ tấn công mạng từ phía Nga nhằm vào đảng Dân chủ và chiến dịch của bà Hillary Clinton cũng như các nỗ lực thao túng dư luận Mỹ thông qua truyền thông xã hội chứ không phải vấn đề gian lận như cuộc bầu cử 2020”, Hạ nghị sỹ bang Maryland Jamie Raskin, một trong các thành viên đảng Dân chủ phản đối kết quả bầu cử tổng thống năm 2016 cho biết.

Lãnh đạo GOP tại Hạ viện đã viện dẫn tiền lệ của đảng Dân chủ trong đó có nỗ lực của Thượng nghị sỹ Barbara Boxer năm 2005 và các nỗ lực của đảng Dân chủ tại Hạ viện năm 2017, để biện minh cho việc thách thức chiến thắng của ông Biden vào tháng tới.

“Nếu có bất cứ thành viên đảng Cộng hòa nào làm điều đó, thì cũng không phải là lần đầu tiên. Chiến thắng của các tổng thống đảng Cộng hòa trong 3 nhiệm kỳ gần đây nhất đều bị đảng Dân chủ phản đối”, lãnh đạo phe thiểu số (GOP) tại Hạ viện Whip Steve Scalise nói.

“Đó là một trong những khoảnh khắc đáng tự hào nhất của tôi”

Năm 2005, bà Boxer cùng với Hạ nghị sỹ Tubbs Jones phản đối chiến thắng của ông Bush tại Ohio, bang đóng vai trò quyết định trong chiến thắng tái tranh cử năm 2004 của tổng thống đương nhiệm trước đối thủ đảng Dân chủ John Kerry.

Kể từ khi Đạo luật kiểm phiếu đại cử tri được thông qua năm 1887, đó là lần thứ hai một nỗ lực phản đối đã buộc lưỡng viện Quốc hội phải bỏ phiếu về việc chấp nhận kết quả phiếu đại cử tri của 1 bang.

Lần đầu tiên là năm 1969 khi có đại cử tri bất tuân từ bang Bắc Carolina bỏ phiếu cho George Wallace thay vì Richard Nixon. Sự phản đối khi đó bị cả 2 viện bác bỏ.

Bà Boxer nói rằng, Hạ nghị sỹ Tubbs Jones đã thuyết phục được bà tham gia vào nỗ lực phản đối kết quả bầu cử năm 2005 bằng cách cho bà thấy các vấn đề đã xảy ra với cuộc bỏ phiếu ở Ohio, với những dòng người xếp hàng tới vài giờ ở các điểm bỏ phiếu, máy đếm phiếu bị hỏng và tỷ lệ từ chối phiếu lâm thời khá cao ở cộng đồng người Mỹ gốc phi của bang này.

“Sự phản đối này không xuất phát từ hy vọng đảo ngược kết quả bầu cử tổng thống. Đó là cơ hội cần thiết, kịp thời và phù hợp để xem xét lại và khắc phục quá trình đáng giá nhất trong nền dân chủ của chúng ta”, ông Tubbs Jones nói khi Thượng viện và Hạ viện bắt đầu tranh luận riêng.

Các đồng nghiệp đảng Dân chủ của bà Boxer tại Thượng viện dù bày tỏ ủng hộ việc phản đối kết quả ở Ohio, nhưng đến lúc bỏ phiếu thì chỉ còn mình bà giữ vững quan điểm. Cuối cùng, các lá phiếu của Ohio vẫn được đếm.

“Đó là một trong những khoảnh khắc đáng tự hào nhất của tôi, dù chỉ có mình tôi bỏ phiếu phản đối”, bà Boxer nói với CNN./.

Hoàng Phạm