Bà Bùi Kim Thùy, Đại diện Cấp cao của Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, đã chia sẻ góc nhìn về các hiệp định thương mại tự do FTA đối với Việt Nam tại sự kiện Mekong Connect mới đây.

Bàn tay có ngón dài ngón ngắn, FTA nào cũng có giá trị riêng với Việt Nam

Bà Kim Thùy đánh giá, Việt Nam không chỉ có EVFTA và CPTPP mà có cả một bản đồ 16 hiệp định thương mại tự do, trong đó có 2 hiệp định thế hệ mới với các điều khoản mới so với các hiệp định còn lại. Nhưng điều đó không có nghĩa, 14 hiệp định còn lại không có giá trị.

Khi xuất, nhập khẩu trong phạm vi các FTA thế hệ mới, doanh nghiệp phải tuân thủ các tiêu chuẩn rất cao trong khi sản phẩm Việt Nam, đặc biệt là sản phẩm nông nghiệp, không phải đáp ứng được tất cả các tiêu chuẩn, tiêu chí đẳng cấp cao như trong Hiệp định.

Các FTA đều có ý nghĩa riêng. Nếu sản phẩm đạt tiêu chí cao thì xuất sang thị trường đòi hỏi tiêu chí cao. Còn nếu sản phẩm chưa đạt thì còn những Hiệp định khác để đưa sản phẩm tới thị trường khác.

Tuy nhiên, đừng quên thị trường vô cùng quan trọng, đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam cả hai chiều chính là Trung Quốc và tận dụng Hiệp định Asean- Trung Quốc, RCEP.

"Bàn tay có ngón dài ngón ngắn và bất kỳ FTA nào cũng có giá trị với Việt Nam. Khi nắm được sở trường, sở đoản của chính mình, doanh nghiệp Việt thì có thể tận dụng tốt hơn các ưu đãi từ hiệp định tự do mà Việt Nam đã ký kết" - Đại diện Cấp cao của Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN nói.

Khối FDI đã mạnh dạn tận dụng tối đa

"Nông sản không chỉ bao gồm sản phẩm có xuất xứ từ thực vật. Nông nghiệp muốn phát triển được phải có yếu tố công nghiệp hỗ trợ. Ước mơ của tôi là Việt Nam chỉ tập trung phát triển các sản phẩm nông nghiệp và du lịch để phát triển bền vững" - Bà Kim Thủy chia sẻ.

Theo chuyên gia này, Chính phủ, các Bộ đã góp phần tạo ra 16 FTA chính là tạo ra một hệ thống mạng lưới các đường cao tốc để giúp kết nối ĐBSCL với phần còn lại của Việt Nam và kết nối Việt Nam với phần còn lại của thế giới. Còn việc đi trên đường cao tốc bằng công cụ, phương tiện gì, máy xăng hay máy dầu… thì tuỳ chọn của doanh nghiệp.

Nhiều người lo ngại, doanh nghiệp Việt chưa tận dụng được các ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do thì khối FDI đã mạnh dạn tận dụng tối đa. Hệ thống đường cao tốc đã tạo ra nhưng đi bằng phương tiện công cụ gì thì các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đi bằng công cụ xịn hơn, biết cách tận dụng ưu đãi tốt hơn doanh nghiệp Việt Nam.

Quan trọng nhất họ có đội ngũ pháp lý thể chế làm việc tốt, chuyên nghiệp hơn.

"Những cánh chim đầu đàn trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam tốt rồi thì chưa nói nhưng mà nhiều doanh nghiệp SMEs chưa có đội ngũ pháp lý tốt nên chờ vào sự hỗ trợ từ hiệp hội" - Bà Thủy đánh giá.

Bà Kim Thùy (trái).

Nhưng FTA không chỉ có màu hồng

FTA mang lại cho các doanh nghiệp, người tiêu dùng là công cụ tự khai báo, chứng nhận xuất xứ hàng hoá, giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguồn lực. Điều này cho thấy, niềm tin rất lớn mà khu vực công, chính quyền, Chính phủ đã đặt vào khu vực tư nhân khi cho phép doanh nghiệp tự chứng nhận, khai báo tại ngay văn phòng của mình mà không cần phải đến Bộ Công thương.

Điều này giúp thuận lợi hoá cho quá trình xuất, nhập khẩu, tiết kiệm chi phí cho toàn bộ chuỗi logistics, cung ứng của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp Việt Nam tiệm cận nhanh hơn với thị trường, "chợ" của thế giới.

"Đừng nhìn FTA chỉ có màu hồng. Điều tốt nhất là FTA giúp cắt giảm thuế quan ngay lập tức tuỳ Hiệp định. Nhưng không có gì tình cho không biếu không. Để có thuế về 0, phải đáp ứng quy tắc xuất xứ." - Bà Thủy nhấn mạnh.

Chuyên gia này cũng phân tích, khi giảm 1 hay nhiều đầu thuế tại cảng thì chính quyền hay Chính phủ hay khu vực công trong nội địa quốc gia nào đó hoàn toàn quyền nâng phí trong nội địa để bù thuế quan không thu được tại cảng. Khi thất thu tại cảng, người ta sẽ phải nghĩ ra các hàng rào khác để cản trở nhập khẩu hàng hoá vào lãnh thổ. Khi giảm thuế quan tại cảng thì có thể hàng rào phi thuế nâng lên ngay lập tức.

Đỗ Lan