Trong báo cáo Bộ Giao thông Vận tải ngày 4-1, ông Đinh Việt Sơn, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, cho biết từ khi triển khai thực hiện các chuyến bay quốc tế thường lệ đến nay, Cục nhận được nhiều ý kiến chính thức của các hãng hàng không Việt Nam và nước ngoài (thông qua văn bản của Hiệp hội các hãng hàng không nước ngoài tại Việt Nam), tập trung chủ yếu vào yêu cầu thực hiện test nhanh trước khi lên máy bay và sau khi xuống máy bay; yêu cầu hãng hàng không thu phí test nhanh qua vé máy bay và hãng thực hiện thanh toán test nhanh với đơn vị y tế; nhiều yêu cầu về khai báo y tế tại các địa chỉ, ứng dụng khác nhau.

Chuyến bay quốc tế thường lệ đầu tiên chính thức đến Việt Nam kể từ đại dịch Covid-19 ngày 1-1-2022 mang số hiệu VN852 hành trình từ Phnom Penh (Campuchia) đến TP HCM do Vietnam Airlines khai thác

Hãng bay kêu khó vì phải thu tiền test nhanh

Đơn cử như hãng hàng không Emirates cho rằng các chi phí bổ sung liên quan đến thanh toán test nhanh (đưa vào vé máy bay, hãnh thanh toán với đơn vị y tế) không có trong ngân sách, sẽ cần ký kết hợp đồng chính thức và phê duyệt trước khi có thể thực hiện thanh toán, điều này sẽ mất thời gian.

"Việc này sẽ mất tới 2 tháng để được thực hiện đầy đủ"- đại diện Qatar Airways cũng cho biết.

Cathay Pacific đề nghị sân bay Tân Sơn Nhất thành lập điểm thu phí tại sân bay hoặc tìm bệnh viện có thể thiết lập kênh thu phí qua cổng thông tin điện tử trực tuyến như ở các sân bay khác, trong tình hình hiện nay các hãng hàng không không thể hỗ trợ việc thu phí này.

Turkish Airlines đề nghị sân bay Tân Sơn Nhất thiết lập quy trình tương tự như Nội Bài (thu tiền test trực tiếp từ hành khách) để giúp hành khách khi đến hoàn tất và thanh toán mọi thủ tục; nên miễn trừ việc làm test nhanh cho phi hành đoàn.

Các hãng hàng không Malaysia Airlines, Qatar Airways, Philippines, Asiana Airlines… đều đề nghị chuyển yêu cầu để hành khách phải là người thanh toán chi phí xét nghiệm không phải hãng hàng không. Hãng sẽ thông báo trước cho hành khách về chi phí này.

Hành khách cần tới 3 lần xét nghiệm

Hiện nay, hành khách nhập cảnh Việt Nam cần có kết quả xét nghiệm PRC còn hiệu lực (72 giờ) đồng thời phải test nhanh tại các sân bay quốc tế trước khi lên máy bay và sau khi xuống máy bay tại Việt Nam trước khi nhập cảnh.

Qua 2 ngày quan sát, hãng hàng không Singapore Airlines nhận thấy quy trình hiện tại còn nhiều điểm không rõ ràng, không có hướng dẫn cụ thể cho hành khách về quy trình làm test nhanh và việc thu phí xét nghiệm nhanh cần được liên kết với bệnh viện cung cấp dịch vụ qua một cổng thông tin điện tử trực tuyến để hành khách có thể thanh toán chi phí này trước khi bay, điều này đã được áp dụng ở nhiều sân bay trên thế giới.

Singapore Airlines đề nghị bỏ việc test nhanh trước khi khởi hành và sau khi đến bằng cách giảm yêu cầu RT-PCR từ 72 giờ hiện tại xuống 48 giờ trước khi nhập cảnh, điều này kết quả sẽ chính xác hơn.

China Airlines cũng có đề xuất tương tự và nhấn mạnh để đối phó với sự lây lan nhanh của chủng mới, các nhà chức trách y tế nghiên cứu và cân nhắc việc áp dụng test RT-PCR bắt buộc đối với hành khách lên máy bay với thời gian 3 ngày thì đổi thành 2 ngày và tính dựa trên ngày lấy mẫu thay vì ngày báo cáo test. Đây cũng là cách thức Đài Loan (Trung Quốc) mới áp dụng đối với khách nhập cảnh Đài Loan từ 4-1-2022.

Hay như Vietjet Air thừa nhận khó khăn hiện quy định hành khách phải khai báo nhập cảnh trên IGOVN, khai báo theo dõi y tế trên PC-Covid và có thể địa phương lại yêu cầu khai báo trên trang của địa phương như TP HCM yêu cầu khai báo trên website www.antoan-covid.tphcm.gov.vn nên hành khách cũng gặp khó khăn khi phải báo trên nhiều ứng dụng. Do đó, hãng đề nghị áp dụng một ứng dụng duy nhất để khai báo nhập cảnh, khai báo y tế.

Phía Vietjet cũng cho rằng, đối với việc xét nghiệm nhanh trước khi lên máy bay tại sân bay nước ngoài đang là khó khăn đối với hành khách và hãng hàng không do nhiều sân bay chưa cung cấp dịch vụ xét nghiệm nhanh trước chuyến bay và cũng phát sinh chi phí đối với hành khách (Nhật Bản là khoảng 270 USD) trong khi hành khách đang có kết quả xét nghiệm âm tính bằng phương pháp RT-PCR đang còn hiệu lực, đồng thời hành khách cũng sẽ phải thực hiện xét nghiệm nhanh ngay sau khi xuống máy bay tại Việt Nam sau 1-5 tiếng bay.

Vietjet kiến nghị với Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan bỏ quy định phải xét nghiệm nhanh trước khi lên máy bay khi kết quả xét nghiệm PCR đang còn hiệu lực.

Mặt khác, các hãng bay cho rằng, hiện nay, số lượng chuyến bay đang ít nên chưa có hiện tượng ùn tắc, hành khách sau khi xuống máy bay chỉ khoảng 45 phút đã có thể lấy hành lý và làm thủ tục nhập cảnh. Tuy nhiên, khi số lượng chuyến bay tăng lên hoặc có nhiều hơn 1 chuyến bay hạ cánh cùng một thời điểm/gần nhau thì có thể có hiện tượng xếp hàng ùn ứ.

Vì thế, các hãng hàng không đề nghị Cảng hàng không căn cứ vào kế hoạch khai thác của các hãng hàng không để trao đổi với các đơn vị dịch vụ y tế (xét nghiệm) tăng cường nhân sự/bàn xét nghiệm để nhanh chóng giải phòng hành khách khi nhập cảnh.

Bamboo Airways nêu thắc mắc của hành khách nhiều lần test làm tăng chi phí đi lại, test tại nhà trước khi đi sân bay có được chấp nhận không, hay phải lên sân bay test tại cơ sở y tế chỉ định tại sân bay.

Vietnam Airlines đề xuất Chính phủ, Bộ Y tế xem xét bỏ quy định yêu cầu hành khách test nhanh tại sân bay nước ngoài; Bộ Công An, Bộ Ngoại giao ban hành quy định, hướng dẫn rộng rãi về thủ tục xin cấp giấy chấp thuận nhập cảnh của Cục Quản lý xuất nhập cảnh. Với đối tượng người gốc Việt, xem xét miễn yêu cầu này. Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam xem xét tăng cường năng lực phục vụ các chuyến bay quốc tế về Nội Bài, Tân Sơn Nhất để tránh việc phải thay đổi kế hoạch khai thác, xin lại slot.

Trên cơ sở này, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ thống nhất quy định về xét nghiệm SARS-CoV-2 trước chuyến bay theo thông lệ chung là chỉ sử dụng kết quả xét nghiệm bằng phương pháp RT-PCR như các quốc gia/vùng lãnh thổ cũng như Việt Nam đang áp dụng trong suốt thời gian qua, kể cả thời điểm xuất hiện chủng mới Delta.

Trong trường hợp vẫn duy trì test nhanh, thống nhất việc thu phí xét nghiệm nhanh tại sân bay sẽ thu phí trực tiếp từ hành khách và chỉ xét nghiệm 1 lần đối với tổ bay nước ngoài khi nhập cảnh Việt Nam để chờ chuyến bay tiếp theo về nước (xét nghiệm tại sân bay hoặc tại khách sạn cách ly)...

Dương Ngọc