Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã đề nghị các địa phương kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có) của các cá nhân, tổ chức trong quá trình thực hiện phát triển điện mặt trời. Tuy nhiên, đến thời điểm này, Bộ Công Thương vẫn chưa báo cáo kết quả kiểm tra với Thủ tướng Chính phủ.
Vẫn chưa báo cáo Thủ tướng kết quả kiểm tra điện mặt trời áp mái
Thời điểm giữa tháng 2.2021, trước tình trạng các dự án điện mặt trời áp mái phát triển ồ ạt, thiếu sự kiểm soát gây quá tải lưới điện, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh và xử lý nghiêm các sai phạm.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương chịu trách nhiệm, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát tổng thể việc triển khai các dự án điện mặt trời mặt đất và điện mặt trời mái nhà, xử lý ngay các vấn đề phát sinh chưa lường hết, không để xảy ra các hậu quả xấu.
Ngay sau đó, Bộ Công Thương có công văn hỏa tốc đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện rà soát, tổng hợp. Tuy nhiên, đến nay, Bộ Công Thương vẫn chưa có báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Thời điểm tháng 5.2021, sau khi đoàn thanh, kiểm tra của Bộ Công Thương hoàn thành việc kiểm tra tại 10 tỉnh thành có các dự án điện mặt trời áp mái – đã có báo cáo lãnh đạo Bộ.
Tuy nhiên, thời điểm đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An đã yêu cầu Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo kiểm tra thêm 8 tỉnh nữa, rồi làm báo cáo chung gửi lãnh đạo Bộ. Song, do dịch bệnh COVID-19 bùng phát, đoàn kiểm tra không thực hiện được. Sau đó, có chỉ đạo dừng kiểm tra.
"Bộ Công Thương đang tổng hợp kết quả thanh tra, kiểm tra để báo cáo Thủ tướng Chính phủ, nhưng hiện nay chưa có", nguồn tin của Lao Động khẳng định.
Cũng theo nguồn tin, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương phải có văn bản gửi các địa phương thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát. Đồng thời, Bộ Công Thương tổ chức đoàn kiểm tra, cùng EVN giám sát và báo cáo.
"Hiện đã kết thúc đợt kiểm tra, chúng tôi cũng đã làm dự thảo 2-3 lần, để lãnh đạo Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ, nhưng lãnh đạo Bộ vẫn chưa ký", nguồn tin cho hay.
Phát hiện một số tồn tại trong quá trình thực hiện dự án điện mặt trời mái nhà
Báo Lao Động đã từng đặt câu hỏi về kết quả kiểm tra các dự án điện mặt trời phát triển ồ ạt, thiếu sự kiểm soát trong thời gian vừa qua, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Công Thương, ông Hoàng Tiến Dũng - Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo cho biết, Đoàn kiểm tra của Bộ Công Thương đã tiến hành kiểm tra trước 10 tỉnh, thành phố có công suất lắp đặt điện mặt trời mái nhà lớn.
"Qua công tác kiểm tra hồ sơ và thực địa một số dự án phát triển điện mặt trời, trong đó có điện mặt trời mái nhà tại một số tỉnh, thành phố, Đoàn kiểm tra đã phát hiện một số tồn tại trong quá trình thực hiện dự án trên địa bàn các địa phương”, ông Dũng nói.
Theo ông Dũng, trên cơ sở kết quả kiểm tra của Bộ Công Thương, địa phương, EVN, Bộ Công Thương sẽ tập hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và sử dụng kết quả kiểm tra làm cơ sở để tham mưu trong quá trình xây dựng chính sách và lập quy hoạch trong thời gian tới, đảm bảo phát triển đồng bộ với hạ tầng lưới truyền tải và nhu cầu sử dụng điện của đất nước.
Theo số liệu thống kê của EVN, đến cuối năm 2020, tổng công suất nguồn điện trong hệ thống điện quốc gia chưa tính đến điện mặt trời mái nhà đạt khoảng trên 62.000 MW. Trong đó, công suất các nguồn điện mặt trời trên mặt đất đạt 8.838 MW; công suất nguồn điện mặt trời trên mái nhà tham gia cung ứng điện đến cuối năm 2020 ghi nhận khoảng 8.000 MW.
Tuy nhiên, việc phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà không được kiểm soát phù hợp với nhu cầu sử dụng điện, đặc biệt vào tháng 12.2020 gây khó khăn trong công tác vận hành hệ thống điện quốc gia, nhất là do đại dịch COVID-19 đã tác động mạnh theo hướng bất lợi đến tăng trưởng kinh tế của nước ta, dẫn đến nhu cầu sử dụng điện giảm.
Cụ thể, tổng điện năng sản xuất và nhập khẩu của hệ thống điện quốc gia chỉ đạt khoảng 245,9 tỉ kWh, tăng khoảng 2,7% so với năm 2019 và giảm 15,6 tỉ kwh so với kế hoạch vận hành hệ thống điện quốc gia được Bộ Công Thương phê duyệt vào cuối năm 2019.
Do những yếu tố nêu trên, ngay từ tháng đầu năm 2021, EVN đã phải xây dựng và thực hiện phương án cắt giảm nguồn điện mặt trời, cũng như nguồn điện năng lượng tái tạo khác trong hệ thống điện quốc gia, điều này có thể gây lãng phí nguồn lực xã hội và tâm lý lo lắng, bức xúc của nhiều nhà đầu tư.