Ngày 18/1, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì cuộc họp Ban chỉ đạo giải quyết tình hình ùn tắc hàng hóa tại cửa khẩu biên giới phía Bắc. Cuộc họp được tổ chức trực tuyến với các bộ ngành, địa phương.

Dù ùn ứ nhưng vẫn chở hàng lên cửa khẩu

Tại cuộc họp, ông Hoàng Xuân Ánh - Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng cho biết, tại cửa khẩu Tà Lùng trên địa bàn tỉnh Cao Bằng hiện còn tồn 80 xe xuất khẩu, chủ yếu là gỗ ván, tiêu, điều, không có hoa quả; xe nhập khẩu có 260 xe, hàng hóa chủ yếu là than cốc, máy móc thiết bị.

Phía Trung Quốc đã thông báo ngày 17 và 18/1 dừng xuất nhập khẩu để kiện toàn công tác phòng chống dịch. Từ ngày 19/1 tiếp tục cho xuất nhập khẩu nhưng đến 21/1 sẽ dừng hoạt động xuất nhập khẩu tại cửa khẩu Tà Lùng.

Tại cửa khẩu Trà Lĩnh còn tồn một số xe thanh long, số xe chờ nhập khẩu chủ yếu là than cốc và máy móc nhưng số lượng không nhiều. Hàng tôm cá đông lạnh đã quay đầu về thị trường nội địa. Riêng tại cửa khẩu Sóc Giang chỉ còn tồn 22 xe hạt điều.

“Nếu thực hiện xuất nhập khẩu bình thường, khả năng thông quan của các cửa khẩu tại Cao Bằng là khoảng 300 xe/ngày, nhưng hiện Trung Quốc chỉ cho xuất khẩu 20 xe và nhập khẩu 20 xe/ngày”, ông Ánh thông tin.

Ông Ánh cho hay, hiện nay Cao Bằng đã chuẩn bị lực lượng chức năng làm việc 24/24h, đồng thời liên tục trao đổi với phía Trung Quốc ở nhiều cấp. Ông cũng đã gửi thư cho Chủ tịch tỉnh Quảng Tây về vấn đề tạo thuận lợi cho thông quan hàng hóa. Thêm nữa, công tác phòng chống dịch ở khu vực cửa khẩu Cao Bằng được triển khai tương đối tốt. Cao Bằng đãng xây dựng mô hình cửa khẩu xanh, cửa khẩu an toàn, không Covid.

“Riêng với việc điều tiết hàng từ các cửa khẩu khác sang Cao Bằng, hiện địa phương đã triển khai. Nhưng từ nay đến tết Nguyên đán sẽ khó khăn bởi nhiều lực lượng chức năng phía bạn đã chuẩn bị nghỉ Tết”, ông nói.

Tại tỉnh Lạng Sơn, ông Hồ Tiến Thiệu – Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, tính đến 20h ngày 17/1, tổng xe nông sản tồn tại các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn gồm: cửa khẩu Hữu Nghị 673 xe, cửa khẩu Tân Thanh 373 xe, cửa khẩu Chi Ma 77 xe.

Ngày 17/1, Cửa khẩu Hữu Nghị đã thông quan xuất khẩu được 103 xe, đồng thời nhập khẩu hơn 300 xe. Để tháo gỡ khó khăn cho việc thông quan hàng hóa, UBND Lạng Sơn đã có văn bản đề nghị các địa phương vùng nông sản không đưa hàng hoa quả tươi lên cửa khẩu nữa để đảm bảo thông quan hết chỗ hàng hóa cũ.

Tuy nhiên, hàng nông sản vẫn được đưa lên khu vực cửa khẩu. Ngày 17/1 vẫn có hơn 50 xe hoa quả, nông sản được đưa lên Lạng Sơn. Đến ngày 18/1, còn cửa khẩu Hữu Nghị đang thông quan, cửa khẩu Tân Thanh đã dừng thông quan. Cửa khẩu Chi Ma cũng mới dừng thông quan cách đây 3 ngày khi phía Trung Quốc phát hiện một F0 làm công việc bốc xếp.

“Phải khẳng định rằng, cực chẳng đã chúng tôi mới phải ra thông báo ngừng đưa hàng hoá lên cửa khẩu. Chúng tôi cũng muốn trong ngắn hạn có thể giải phóng được hàng hóa tại thị trường nội địa để bớt áp lực lên cửa khẩu, chứ xe đã lên rồi, bắt họ quay lại là vấn đề khó khăn”, ông Hồ Tiến Thiệu nói.

Theo ông Thiệu, hiện nay, tại Lạng Sơn, số hàng đưa lên và quay đầu về nội địa là tương đương nhau. Nếu mỗi ngày xuất khẩu được 100 xe và một số ngày tới cửa khẩu Tân Thanh và Chi Ma mở cửa trở lại thì sẽ giải quyết được lượng hàng tồn. Phía Trung Quốc cũng đã thông báo 29 Tết sẽ nghỉ Tết Nguyên đán (31/1/2022). Do đó, Lạng Sơn thường xuyên đàm phán với đối tác để giải quyết việc thông quan.

Tại Quảng Ninh, ông Nguyễn Tường Văn – Chủ tịch UBND tỉnh chia sẻ, Quảng Ninh có 2 cửa khẩu là Móng Cái - Bắc Luân 2 là cửa khẩu chính ngạch; đường mòn lối mở km 3, 4 chủ yếu là xuất nhập khẩu tiểu ngạch.

Thời gian qua, cửa khẩu chính ngạch được kiểm soát dịch khá tốt và không có ngày nào dừng thông quan. Còn km 3,4 đã dừng thông quan 2 lần do phát hiện trên bao bì hàng hoá có virus.

Từ ngày 11/1 đến nay, các cửa khẩu của Quảng Ninh đã thông quan được 1.076 xe, trung bình 100 xe/ngày qua 2 cửa khẩu. Tuy nhiên vẫn có xe lên cửa khẩu hàng ngày nên còn 1.367 xe đang chờ thông quan. Phía Trung Quốc đã có thông báo sẽ làm xuyên Tết để thông quan hàng hoá nhưng cán bộ tại cửa khẩu khi quay về quê sẽ bị cách ly từ 7-28 ngày nên tốc độ thông quan hoàn toàn phụ thuộc vào số lượng người làm ở cửa khẩu.

Hiện Quảng Ninh đã thông báo tạm dừng tiếp nhận hoa quả, hàng đông lạnh của các địa phương và triển khai các giải pháp chống dịch nhằm tránh trường hợp hàng hóa bị đối tác trả về.

“Địa phương hoàn toàn chia sẻ với khó khăn của doanh nghiệp, nhưng nếu đưa hàng lên cửa khẩu nhiều quá sẽ gây khó khăn cho thông quan”, ông Văn khuyến cáo.

Đảm bảo thông quan bằng mọi cách

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhiều lần khẳng định, phải nỗ lực hết sức, bằng mọi cách phải đảm bảo thông quan hàng hóa nông sản nhằm 3 mục đích.

Trong đó, thực hiện các thoả thuận cấp cao giữa 2 nước; đáp ứng quyền lợi ích 2 bên; tránh bức xúc trong người dân, đặc biệt trong giai đoạn Tết cận kề. "Người nông dân đã mất cả năm vất vả chống dịch, nuôi trồng nông sản. Nếu không tiêu thụ được sẽ rất khó khăn”, Bộ trưởng nói.

Đảm bảo mục tiêu đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo, thời gian tới, Ban chỉ đạo cần tập trung làm tốt các vấn đề. Trong đó, Bộ trưởng nhấn mạnh việc cần tiếp tục kiên trì giao thiệp với Trung Quốc. Quán triệt và thực hiện nghiêm túc tinh thần chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao hai nước là thuận lợi hóa thương mại giữa hai nước trong mọi hoàn cảnh.

Tiếp tục khắc phục khó khăn, nỗ lực thông quan hàng hóa qua cửa khẩu, cơ bản đảm bảo an toàn phòng dịch, tránh thiệt hại cho các bên. Về lâu dài, cần sản xuất kinh doanh theo đúng nguyên tắc của kinh tế thị trường. Tinh thần chung là phải rõ về quan điểm, nhất quán trong hành động, nỗ lực hết mình. Làm hết việc chứ không hết giờ.

Thứ hai, các địa phương có cửa khẩu cần phối hợp với các bộ ngành liên quan khẩn trương thiết lập vùng an toàn dịch bệnh để tập kết hàng hoá, xử lý kỹ thuật, đảm bảo an toàn dịch bệnh cho hàng hoá và người vận chuyển hàng hoá.

Đồng thời tổ chức tốt việc phân luồng giao thông, tránh ách tắc; đảm bảo chỗ ăn nghỉ cho lái xe, chủ hàng và các dịch vụ cần thiết cho lưu trú, bảo quản tạm thời hàng hoá; tổ chức lực lượng phối hợp với phía bạn và chủ hàng để giao nhận, thanh toán.

Thứ ba, chỉ đạo các lực lượng chức năng (hải quan, biên phòng, giao thông, công an) tăng cường các biện pháp nhằm thuận lợi hoá cho việc vận chuyển, lưu thông và thông quan qua cửa khẩu. Đặc biệt, lực lượng hải quan cần tăng ca, kíp… tạo thuận lợi cho thông quan.

Thứ tư, chỉ đạo, khuyến cáo các chủ hàng, cơ sở sản xuất kinh doanh tuân thủ quy tắc, áp dụng các biện pháp đảm bảo an toàn dịch bệnh trên người, phương tiện vận tải, đặc biệt là trên bao bì sản phẩm. Cung cấp đủ truy xuất nguồn gốc; bảo đảm chất lượng hàng hoá như cam kết, tuân thủ quy định về bao bì đóng gói, bảo quản, giao nhận.

Thứ năm, thường xuyên giữ mối liên hệ và khuyến cáo với các chính quyền, cơ quan chức năng địa phương có hàng nông thủy sản xuất khẩu trong việc hợp tác chặt chẽ với Ban chỉ đạo để việc đưa hàng lên biên giới, tổ chức thông quan qua cửa khẩu thuận lợi. Về lâu dài, chỉ đạo sản xuất có quy hoạch, kế hoạch, tổ chức sản xuất theo tín hiệu thị trường….