Khu phố tôi ở thuộc một phường trung tâm quận 10 (TP.HCM) với một trường điểm cấp 2, một trường cấp 1, một khu dân cư mới, công viên nhỏ và những con đường rộng rãi thoáng mát bao quanh với cây xanh rợp mát.

Những tưởng dân khu phố tôi sẽ được hưởng thụ chút không gian xanh mát và trong lành này, bởi nơi này gần giống đường nội bộ chạy quanh những khu vực trên, nên vắng xe cộ. Người dân ở đây và cả ở những phường khác thường đến đi bộ và tập thể dục mỗi sáng mỗi chiều.

Nhưng sự vui mừng này nhanh chóng chấm dứt, khi những lề đường thông thoáng ngập rác, ngập nước tiểu, phân chó và trên lòng đường là hàng dài xe ô tô, xe tải (chắc là được cho phép) đậu kín.

Mới đó thôi, mấy con đường nội bộ rộng rinh nơi này mới được làm - để phục vụ cho sự phát triển khu dân cư, trường học, đường - còn sạch tinh tươm vì một mặt giáp với bờ tường sau của một trường đại học.

Những cái cây xanh trồng trên lề đường lớn nhanh như thổi, chẳng mấy chốc phủ tán xanh um, giữa đường còn có một hàng cây hoa huỳnh liên nở bông vàng rượm. Người dân khu phố tôi tự hào làm sao, vì chỉ một con đường ngắn ngắn bao quanh nơi mình ở, nơi con em mình đi học mỗi ngày mà vừa xanh vừa sạch, vừa thoáng vừa đẹp.

Vậy mà chỉ ngày một ngày hai đã đầy rác là rác. Mấy cụ hưu trí phường tôi phải nói là đi đầu trong phong trào giữ gìn vệ sinh khu phố. Các cụ cứ một hai tuần lại rủ nhau xách chổi ra dọn dẹp, hốt rác (việc hốt dọn này lại ít khi thấy các bạn áo xanh đoàn viên của phường).

Nhưng việc các cụ làm cũng trở thành công cốc khi dọn sạch được vài hôm thì mọi thứ trở lại như chưa từng được dọn.

Chúng tôi không biết rác từ đâu, sáng ngủ dậy lại thấy nào là nệm cũ, bàn ghế hư, bồn cầu bể, vải vụn... thậm chí cả những đống thuốc tây hết hạn đổ tràn lan chễm chệ trên lề đường trống.

Bờ tường vắng thì bắt đầu loang lỗ những bãi nước tiểu của dân shipper, tài xế xe... chảy dài ra cả lòng đường.

Lề đường ngày nào còn được phục vụ cho các cụ già, em nhỏ đi bộ tới lui vui hưởng chút không khí trong lành, nay không ai dám đi trên ấy vì ngày càng dơ, hôi và ngập rác.

Không đi trên lề thì xuống lòng đường, nhưng lòng đường vắng cũng được tận dụng cho xe đậu kín mít. Và khi lòng đường trở thành bãi đậu xe thì lề đường càng thêm dơ vì trở thành nơi xả rác, tiểu tiện vô tội vạ.

Mùi khai khẳm bốc lên nồng nặc, nhất là những ngày nắng nóng. Những gốc cây xanh trở thành nơi bỏ rác. Và người dân chúng tôi phải chịu đựng mỗi ngày, có tập thể dục nâng cao sức khỏe thì ráng vừa tập vừa bịt mũi.

Tôi nghĩ, chắc là khi cho sử dụng lòng đường vắng để làm bãi đỗ xe, "ở trên" cũng có giải pháp cho vấn đề vệ sinh công cộng đó, nhưng có lẽ vì bận nên chưa triển khai được chăng?

Nếu có "giá trị kinh tế" từ việc cho sử dụng lòng đường ở những con đường vắng như vậy thì ít ra người dân chúng tôi cũng được hưởng một chút giá trị của sự bình yên, sạch sẽ của môi trường, bằng cách có thể có những ràng buộc với những người thuê chỗ đậu xe phải bỏ rác đúng nơi, xả thải đúng chỗ (tôi thấy đường ở đây cũng có camera luôn mà). 

Hoặc ít ra cũng trang bị một nhà vệ sinh công cộng, thùng rác...

Còn một giải pháp nữa, nếu có thể, khuyến khích những hộ buôn bán thức ăn vặt, hay nước uống có thể đến kinh doanh, vì có sẵn nguyên một lề đường trống nhiều cây xanh. Miễn phí cho họ tiền mặt bằng, với cam kết họ phải dọn dẹp vệ sinh sạch sẽ môi trường xung quanh. Có người buôn kẻ bán, hẳn cũng không ai đến tiểu tiện hay dắt chó đi dạo ị bậy nữa.

Chuyện khu phố văn minh văn hóa - môi trường trong lành là chuyện ý thức như mọi người vẫn hay nói. Nhưng cấp quản lý có phải cũng đang tùy tiện sử dụng không gian, mặt bằng trống cho lợi ích riêng mà quên chuyện chung về môi trường, xả rác, xả thải cũng là một vấn nạn lớn.

Xả rác bừa bãi: Ý thức lùn, sao đòi văn hóa ứng xử cao!

Thực ra việc xả rác bừa bãi đã trở thành cố tật khó bỏ, nhiều người tiện tay như một thói quen, mà không chỉ ở phố đi bộ Nguyễn Huệ.