Sử dụng margin trong đầu tư chứng khoán cũng giống như  dùng đòn bẩy tài chính. Nếu đúng nhịp cổ phiếu tăng, việc vay margin giúp nhà đầu tư tăng lợi nhuận theo cấp số nhân, nhưng nếu dùng margin quá nhiều trong lúc thị trường sụp thì rủi ro không ít.

"Ôm margin" cháy tài khoản

Margin hay đòn bẩy tài chính là việc vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư. Lợi ích khi dùng dịch vụ margin là nhà đầu tư có thể mua được lượng cổ phiếu nhiều hơn việc chỉ dùng vốn tự có và tối ưu hiệu suất đầu tư. 

Tuy nhiên, nếu dự báo sai xu hướng giá cổ phiếu, việc sử dụng đòn bẩy sẽ phản tác dụng, làm trầm trọng hơn khoản lỗ mà nhà đầu tư phải gánh chịu. Lúc này call margin, cuộc gọi ký quỹ, nỗi ám ảnh của hầu hết người tham gia thị trường sẽ xuất hiện.

Chỉ trong những phiên điều chỉnh vừa qua (17, 18, 19.1), lệnh call margin dồn dập đã buộc nhà đầu tư phải lựa chọn giữa nạp thêm tiền vào tài khoản hoặc bán giải chấp. Chỉ số VNIndex "bốc hơi" tới hơn 58 điểm, HNX-Index mất 49 điểm.

Áp lực bán giải chấp lớn khiến cổ phiếu nóng la liệt nằm sàn, bán không ai mua dẫn đến phải bán lan sang cả cổ phiếu thuộc nhóm cơ bản tốt để giữ tỉ lệ an toàn. 

Trước đó, vào tháng 3.2020, dịch COVID-19 xuất hiện cũng đã làm chao đảo thị trường chứng khoán. Sức ép call margin tiếp tục đè nặng lên vai các chỉ số. Trong 11 phiên giao dịch, VNIndex giảm 25,22% còn VN30 mất 24,3%.

Có thể thấy đòn bẩy là một con dao hai lưỡi, vừa phóng đại lợi nhuận khi thị trường tăng giá, vừa khuếch đại thua lỗ khi cổ phiếu lao dốc.

Thị trường càng giảm, áp lực giải chấp càng mạnh. Nếu ở giai đoạn giảm đầu, nhà đầu tư có thể cầm cự bằng nộp thêm tiền, thì về sau, khi tiền mặt đã cạn, việc phải bán cổ phiếu để trả nợ là điều không thể dừng lại. Tình xuống xấu nhất là "cháy" tài khoản, thậm chí vướng vào nợ nần với những người “trót” mù quáng vì ôm margin.

Bài học không thể bỏ qua, đừng để chứng khoán là canh bạc

Hiện nay, Ủy ban chứng khoán nhà nước chỉ cho phép công ty chứng khoán cho nhà đầu tư vay với tỉ lệ 50%, tức tỉ lệ đòn bẩy tối đa là 1:2. Tuy nhiên, một số công ty có thể có tỉ lệ đòn bẩy cao hơn lên đến 1:3, thậm chí 1:4 khi nhà đầu tư mua những cổ phiếu tốt mà họ có thể kiểm soát được rủi ro.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chỉ nên sử dụng margin khi bạn là một người có kinh nghiệm lâu năm. Nhà đầu tư F0 mới gia nhập không nên sử dụng.

Khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng thì nên cân nhắc tới margin. Đòn bẩy phù hợp trong các giao dịch ngắn hạn, nếu đầu tư lâu dài thì margin không phải một lựa chọn khôn ngoan.

Tránh ký quỹ với những cổ phiếu tăng nóng không có nguyên nhân rõ ràng hay lợi nhuận quá thấp mà nên tập trung vào các mã có tính thanh khoản và cơ bản tốt.

Nhà đầu tư lưu ý hãy chủ động hạ hết phần margin khi thị trường chuyển biến xấu và đi vào downtrend (xu hướng giảm). Nếu không kịp hạ tỉ trọng, cần quan sát trạng thái thị trường rồi mới đưa ra chiến lược hành động cho tài khoản.