Theo phóng viên Erika Na của tờ South China Morning Post, Việt Nam được coi là một trong những quốc gia được hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung. Hiện nay, nhiều công ty đã tìm đến Việt Nam để tránh tình trạng bị áp thuế cao.
Vì vậy, Erika đã đến Việt Nam và thực hiện một báo cáo 3 phần về tình hình kinh tế trong 4 năm vừa qua.
Trung tâm sản xuất tiềm năng
Tại một nhà máy ở Tây Ninh, tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam, giáp với Campuchia, có khoảng 400 công nhân đang làm việc chăm chỉ để sản xuất các băng vải màu sắc in logo thương hiệu thường được thấy trên quần áo thể thao.
Giám đốc nhà máy Max Lee cho biết sau khi hoàn thành, các băng vải này sẽ được ủi, xếp ngay ngắn vào thùng và được xe tải chở đến cảng Sài Gòn ở thành phố Hồ Chí Minh để giao cho khách hàng.
Nhà máy sản xuất này đi vào hoạt động từ năm 2019 và lực lượng công nhân tại đây đã tăng gấp 4 lần. Nó thuộc sở hữu của một công ty Hồng Kông (Trung Quốc) được thành lập từ những năm 1980.
Trước đây công ty này đặt toàn bộ hoạt động sản xuất tại các tỉnh Quảng Đông và Giang Tây của Trung Quốc. Nhưng đến năm 2019, cuộc chiến thương mại bùng nổ đã dẫn đến việc tăng thuế đối với hàng xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ, vì thế họ đã quyết định mở rộng sản xuất sang Việt Nam.
“Sản lượng của chúng tôi đang tăng lên và chúng tôi hy vọng sẽ xây dựng một nhà máy khác tại nơi này trong tương lai gần. Đặc biệt, chúng tôi hy vọng sẽ mở rộng được quy mô lực lượng lao động ở đây từ 400 lên 1.000 công nhân. Nếu được, nhà máy ở đây sẽ lớn bằng nhà máy của chúng tôi ở Giang Tây”, giám đốc Lee chỉ vào một khu đất trống bên cạnh nhà máy và nói.
Khu công nghiệp ở Tây Ninh
Năm 2015, Tây Ninh chưa có gì cả, nhưng chỉ 5 năm sau, tỉnh này đã trở thành khu công nghiệp sầm uất và có thời điểm là khu công nghiệp lớn nhất Việt Nam.
Zhang Dien Sheng là tổng giám đốc của Tập đoàn đầu tư quốc tế Hang Sinh, có trụ sở tại thành phố Hồ Chí Minh. Ông là người đã chuyển một số hoạt động sản xuất của hàng trăm công ty từ đất nước tỷ dân sang Việt Nam từ năm 2006. Zhang cho biết đây là thời điểm bất rộn. Kể từ khi quan hệ Mỹ - Trung căng thẳng, 1.200 công ty đã đến nhờ Zhang tư vấn. Cuối cùng, 150 nhà máy đã được mở tại Việt Nam.
FDI tăng
Năm 2018, Việt Nam đã “hút” 19,1 tỷ USD vốn FDI, tăng 9,1%. Trong đó, lĩnh vực sản xuất và chế biến chiếm 46,7% tổng vốn đầu tư, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Năm tiếp theo, đầu tư Trung Quốc vào Việt Nam tăng khoảng 62% lên 4,1 tỷ USD và từ Hồng Kông (Trung Quốc) tăng khoảng 150% lên 8,17 tỷ USD.
Tuy nhiên, 2020 là một năm hút vốn chậm do đại dịch Covid-19 bắt đầu bùng nổ. Mức đầu tư giảm 24%, nhưng đã được phục hồi trở lại với mức tăng thêm 25,2% vào năm 2021. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký cấp mới cũng đã lên tới 38,85 tỷ USD trong năm này.
Một làn sóng thu hút đầu tư khác là nhờ Việt Nam chính thức mở cửa vào tháng 3 năm 2022. Nhiều tập đoàn công nghệ lớn đã “để mắt” đến nước ta, ví dụ như Apple.
Các công ty này vẫn coi Trung Quốc là trung tâm sản xuất quan trọng nhưng cũng cần “dịch chuyển” sang nước ta và các quốc gia khác để đa dạng hóa sản xuất.
Giám đốc Zhang cũng cho biết, việc tiếp tục áp dụng mức thuế cao cho mặt hàng “made in China” có nghĩa trong tương lai sẽ càng có nhiều khách hàng hơn cho công ty của ông tại Việt Nam.
Kế hoạch dài hạn
Tuy nhiên, Bruno Jaspaert, giám đốc điều hành của DEEP C, một trong những khu công nghiệp lớn nhất Việt Nam cho biết việc đầu tư sang Việt Nam không phải chỉ là một phương án thay thế do căng thẳng Mỹ-Trung mà đây là một bước đi có chiến lược lâu dài. Ví dụ, Pegatron Đài Loan (Trung Quốc), nhà cung cấp linh kiện điện tử cho Apple đã chọn khu công nghiệp ở Hải Phòng làm nơi xây dựng cơ sở sản xuất trị giá 1 tỷ USD, một con số khá lớn.
DEEP C, một trong những khu công nghiệp lớn nhất Việt Nam
Ngoài ra, Marko Walde, trưởng đại diện Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức tại Việt Nam cho biết: “Kể từ khi Việt Nam mở cửa, một nhóm doanh nhân Đức có cơ sở sản xuất tại Trung Quốc đã bay đến Việt Nam để tìm cách đa dạng hóa sản xuất”. Đến nay, 12 nhà sản xuất Đức đã thành lập nhà máy cỡ trung tại nước ta và hướng tới hợp đồng kéo dài 30 năm.
Việc tập đoàn lớn như Pegatron rót vốn đầu tư vào Việt Nam đã có tác động lớn, giúp thúc đẩy hàng loạt các công ty khác có động thái tương tự. Minh chứng là một nhà cung cấp khác của Pegatron từ Đài Loan chuyên sản xuất các linh kiện điện tử cũng đang xây dựng nhà máy đối diện khu công nghiệp DEEP C.
Có thể nói, Việt Nam đã trở thành “ngôi sao đang lên” và vươn tới vị thế một trong những công xưởng tiềm năng của thế giới.
Tham khảo: SCMP