Nửa tuần trước Tết Nguyên Đán, ông Nguyễn Văn Thọ, trú xã Nghi Diên (huyện Nghi Lộc) cho biết gần 17 gốc cam Xã Đoài với hơn 4.000 quả đã hái hết hai ngày trước. Loại đắt nhất 70.000-80.000 đồng mỗi quả, loại rẻ nhất 50.000 đồng.
Khách mua hàng chủ yếu là người quen đã đặt từ nhiều tháng trước. "Họ trực tiếp tới vườn trải nghiệm hoặc giám sát chủ vườn hái rồi đóng thùng mang đi", ông Thọ nói.
Với giá bán như vậy, gia đình ông Thọ dù thu về hơn 200 triệu đồng, song vẫn nuối tiếc bởi gần hai tháng trước, hơn một nửa sản lượng đã bị rụng "chưa rõ nguyên nhân".
Một thùng cam Xã Đoài lúc vừa hái xong. Ảnh: Hải Chi
Cũng là hộ có diện tích cam lớn nhất Nghi Diên, ông Hưởng (70 tuổi) cho biết, những ngày này nhiều người gọi tới hỏi mua nhưng không còn cam. Hai ngày trước, gia đình ông Hưởng cũng hái xong khoảng 4.000 quả, loại đắt nhất giá 80.000 đồng một quả.
Là khách hàng từng vài lần mua cam "tiến vua", chị Trần Phương, trú TP Vinh cho biết, trung tuần tháng 9 âm lịch đã trực tiếp tới các vườn để xem và đặt cọc một phần tiền.
"Tôi mua gần 100 quả để làm quà biếu gia đình nội ngoại, bày mâm ngũ quả và tiếp khách ngày Tết. Giá cao, song chất lượng thì không thể chê", chị Phương nói.
Cam Xã Đoài có nguồn gốc từ châu Âu. Từ lúc ra hoa tới thu hoạch kéo dài gần một năm, trung bình 4-5 quả một kg, vỏ cam mịn, mỏng đều và có mùi hương thơm dịu. Ruột cam vàng óng ánh, có vị ngọt thanh mà không chua. Theo người dân tại đây, chỉ vùng đất Nghi Diên mới trồng được loại cam này và cho vị ngọt đặc trưng, nếu đem nơi khác trồng không thơm ngon bằng.
Theo truyền miệng, dưới triều Nguyễn, loại cam này từng được đem tiến vua nên người xứ Nghệ còn quen gọi là cam "tiến vua". Nhiều năm qua, loại trái cây này trở thành đặc sản thu hút nhiều Nghệ An, Hà Nội và các tỉnh thành chọn làm quà biếu. Do số lượng hiếm nên sản phẩm này không được bày bán ở các gian hàng.
Một vườn cam Xã Đoài trĩu quả hơn một tháng trước. Ảnh: Hải Chi
Theo khảo sát, các hộ trồng diện tích cam Xã Đoài đều đã bán hết. Lãnh đạo xã Nghi Diên cho biết, giá bán tại vườn cao nhất 100.000 mỗi quả. Mức giá này không cao hơn so với nhưng năm trước, song năm nay hàng khan hiếm hơn.
"Mặt hàng này hiện nay đã được nhiều người biết đến. Bên cạnh đó khoảng một nửa sản lượng đã bị rụng dịp tháng 12/2022 khiến khan hàng hơn mọi năm", ông Phan Công Dương, Chủ tịch xã Nghi Diên nói.
Toàn xã có 33 ha cam Xã Đoài của 179 hộ và các trang trại. Năm được mùa, sản lượng trên 30 tấn. Cây trồng này trở thành nguồn thu nhập khấm khá cho nhiều hộ dân nơi đây.
Hải Chi