Còn hơn một tháng nữa mới đến tết Giáp Thìn 2024, song vùng đất Xã Đoài (xã Nghi Diễn, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) những ngày này đã bắt đầu đón nhiều khách thập phương tới cắt cam tết. So với dịp này năm ngoái, cam Xã Đoài đã tăng giá khoảng 10.000 đồng mỗi trái.

Loại cam ngon nhất trong các dòng cam Vinh này hiện có giá dao động từ 75.000 - 90.000 đồng mỗi trái tùy vào “định giá” của chủ vườn cam. Người xứ Nghệ vẫn thường gọi cam Xã Đoài là cam “tiến vua” nhờ vị thơm ngon đặc biệt, chỉ trồng được ở vùng đất xã Nghi Diên. 

Vườn cam 50 gốc của gia đình ông Hạnh dự kiến cho 5.000 trái, song hiện đã bị rụng mất hơn nửa

Đến nay, ông Hạnh đã bán hơn 800 trái cam với giá 80.000 đồng/trái

Mỗi trái cam Xã Đoài thường có giá bằng 2kg cam Vinh, bởi thế mùa thu hoạch ở đây không nhộn nhịp như những vùng trồng cam khác. Cũng hiếm có thương lái nào đến thu mua cam Xã Đoài. Thay vào đó, cam Xã Đoài thường được khách hàng đến tận vườn lựa chọn rồi tự tay cắt trái ngay trên cây. 

Ông Nguyễn Văn Hạnh (50 tuổi, trú xã Nghi Diên) cho biết, cam Xã Đoài thường được dùng để làm quà biếu hay bày mâm ngũ quả trong dịp tết. Dù còn hơn một tháng nữa mới tết, song hiện ông đã bán được hơn 800 trái với giá 80.000 đồng/trái, chủ yếu khách quen đến mua để làm quà biếu tết sớm. Nhiều người khác cũng đã đặt cọc tiền cam, song đợi sát tết mới về cắt.

Theo ông Hạnh, sở dĩ năm nay cam Xã Đoài tăng giá hơn so với những năm trước bởi mất mùa. Vườn cam 50 gốc của gia đình ông dự kiến cho 5.000 trái, song hiện đã bị rụng, buộc phải vứt bỏ hơn một nửa. “Năm nay thời tiết không thuận lợi, mưa nhiều, cùng với nhiều sâu bệnh khiến cam rụng nhiều sát thời điểm thu hoạch” - ông Hạnh cho biết.

Sau đợt mưa nghi có axit một tháng trước, nhiều vườn cam Xã Đoài bị rụng trái hàng loạt

Cam xuất hiện những vết thâm, dần chuyển màu vàng chín ép rồi rụng

Cam rụng được bà Thủy thu gom ủ làm phân

Nhặt hơn chục trái cam Xã Đoài vừa rụng xuống đất, bà Nguyễn Thị Thủy (55 tuổi, trú xã Nghi Diên (huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An) cho biết, chưa năm nào vườn cam Xã Đoài của gia đình rụng nhiều như năm nay. Những trái cam to bằng nắm tay người lớn, xuất hiện những vết thâm, dần chuyển màu vàng chín ép rồi rụng dần đầy dưới gốc.

Vườn cam hơn 50 gốc của gia đình bà Thủy năm nay dự kiến cho hơn 4.000 trái, nhưng nay đã bị hư mất 3.000 trái. Nhiều gốc cam chỉ còn lác đác vài chục trái trên ngọn cây, bà Thủy nói rằng “chưa chắc thu hoạch được vì hiện vẫn bị hư và rụng rất nhiều”. 

Cam bị rụng đều được vợ chồng bà thu gom lại ủ thành phân để bón cho cây. “Nhiều trái cam còn rất đẹp, bóc ra vẫn thơm và ngọt nhưng chúng tôi bỏ hết chứ không bán hay ngâm rượu vì sợ ảnh hưởng đến chất lượng” - bà Thủy nói.

Sát cạnh vườn cam bà Thủy, ông Phạm Đình Khang (60 tuổi) cũng đang thấp thỏm lo “mất tết” vì đã phải vứt bỏ hơn nửa trái trên cây. Ông cho biết, ngoài bất lợi về thời tiết, năm nay cây cam còn gặp nhiều sâu bệnh khiến trái rụng hàng loạt.

Mỗi trái cam Xã Đoài thường có giá bằng 2kg cam Vinh, nên được chủ vườn kiểm tra kỹ lưỡng từng trái trước khi cắt cho khách

Ông Phan Công Dương - Chủ tịch UBND xã Nghi Diên - cho biết, hiện cam Xã Đoài trong các nhà vườn còn lại khoảng 30ha, trong đó chỉ có 10ha cho trái thường xuyên. Cam được xem là cây trồng chủ lực của người dân địa phương, mỗi năm cho doanh thu hơn 20 tỉ đồng. Tuy nhiên, năm nay cam mất mùa nặng, doanh thu ước giảm chỉ còn dưới 10 tỉ đồng.

Theo ông Dương, năm nào cam cũng bị rụng, nhưng chưa năm nào cam Xã Đoài rụng nhiều như năm nay. Hơn một tháng trước, vùng Xã Đoài có nhiều trận mưa lớn kéo dài. Sau đợt mưa đó, những vườn cam trĩu quả bắt đầu rụng hàng loạt. “Đợt mưa như có axit vậy. Tùy vào đám mây, có vườn rụng ít nhưng có nhiều vườn rụng gần hết” - ông Dương lý giải nguyên nhân vì sao cam Vinh năm nay được mùa, trong khi cam Xã Đoài lại mất mùa nặng.

Phan Ngọc