Tài sản độc nhất vô nhị của Ukraine
Các công ty châu Âu đã tăng tốc vận chuyển khí đốt tự nhiên từ Ukraine do nhu cầu sưởi ấm tăng lên trong những tháng mùa đông, làm giảm nguy cơ lục địa này phải hứng chịu một cuộc khủng hoảng năng lượng khác.
Từ đầu năm nay, các nước châu Âu đã chuyển sang Ukraine, nơi có những kho khí đốt lớn nhất châu lục để dự trữ.
Các nhà phân tích cho biết, quyết định đó đã giúp các tập đoàn năng lượng và thương nhân chỉ rút ra một lượng tương đối nhỏ từ các kho dự trữ ở Liên minh châu Âu (EU), giữ giá xăng ở mức thấp và việc nạp thêm nhiên liệu trở nên dễ dàng hơn vào năm tới.
Natasha Fielding, người đứng đầu bộ phận định giá khí đốt châu Âu tại Argus Media, một cơ quan báo cáo giá, cho biết: "Ukraine đang đóng vai trò quan trọng đối với an ninh cung cấp khí đốt của Trung và Đông Âu trong mùa đông này".
Việc sử dụng khí đốt được lưu trữ ở Ukraine giúp châu Âu duy trì lượng dự trữ trong nước ở mức cao, giảm nguy cơ các địa điểm gần như cạn kiệt do bất kỳ đợt giá lạnh kéo dài nào vào cuối mùa đông, bà Fielding cho hay.
Theo ông Vladimir Socor từ Quỹ Jamestown có trụ sở tại Washington, Hệ thống lưu trữ là tài sản quan trọng đối với Ukraine và cũng là tài sản độc nhất vô nhị.
Năng lực lưu trữ khí đốt của Ukraine vượt xa khả năng sẵn có ở bất kỳ quốc gia châu Âu nào ngoài Nga. Hệ thống của Ukraine có tổng công suất lưu trữ là 32 tỷ mét khối tại 13 địa điểm lưu trữ dưới lòng đất, 12 trong số đó do UkrTransHaz vận hành và 1 do ChornomorNaftohaz vận hành. Cả hai nhà khai thác lưu trữ đều là công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn của tập đoàn nhà nước Naftohaz Ukrainy.
Được bơm khí vào mùa tiêu thụ thấp, hệ thống lưu trữ này có khả năng cung cấp từ 250 triệu mét khối đến 300 triệu mét khối mỗi ngày trong những tháng tiêu thụ cao điểm trong năm.
Giúp châu Âu tránh khủng hoảng năng lượng
Tờ Financial Times cho hay, Ukraine có khả năng lưu trữ khí đốt nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào ở EU, nhờ di sản từ vai trò là quốc gia trung chuyển quan trọng đối với khí đốt qua đường ống của Nga, vốn chiếm gần 40% nguồn cung cấp khí đốt của EU trước chiến dịch quân sự đặc biệt do Nga phát động.
Khối này đã rơi vào cuộc khủng hoảng năng lượng vào năm 2022, với giá khí đốt tự nhiên tăng lên mức cao kỷ lục trong mùa hè khi Moscow cắt giảm nguồn cung.
Ukraine nổi lên như một giải pháp thay thế cho việc lưu trữ khí đốt dành cho các nước láng giềng khi các kho lưu trữ ở EU đã đạt công suất gần tối đa ngay từ giữa tháng 10.
Nước này cũng đưa ra các ưu đãi như thuế lưu trữ giá rẻ và miễn thuế hải quan trong 3 năm, cho phép khí đốt dễ dàng được tái nhập khẩu vào EU.
Hầu hết các kho chứa khí đốt của Ukraine đều nằm sâu dưới lòng đất ở phía Tây, cách xa tiền tuyến, và Kiev đã cung cấp tới 10 tỷ mét khối, 1/3 công suất quốc gia, cho khách hàng nước ngoài. Điều đó làm tăng thêm 115 tỷ mét khối công suất lưu trữ hiện có ở EU.
Theo công ty năng lượng nhà nước Ukraine Naftogaz, các công ty châu Âu đã dự trữ khoảng 2,5 tỷ mét khối khí đốt tự nhiên trước những tháng mùa đông, mức cao kỷ lục kể từ thời điểm tháng 2/2022 khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Theo Argus Media, các công ty bắt đầu lấy khí đốt ra khỏi kho lưu trữ của Ukraine vào đầu tháng 11/2023, với lượng rút ròng trung bình khoảng 10,7 triệu mét khối/ngày và tốc độ đó tăng nhanh trong bối cảnh đợt lạnh vào tháng 12.
Argus cho biết Ba Lan đã nhận được hơn một nửa lượng khí đốt được lấy từ kho lưu trữ của Ukraine, phần còn lại được Moldova, Slovakia và Hungary sử dụng.
Theo cơ quan công nghiệp Cơ sở hạ tầng khí đốt châu Âu, mức dự trữ của EU, bất chấp thời tiết lạnh giá, vẫn ở mức gần 90% ngay cả vào cuối tháng 12, cao hơn nhiều so với mức trung bình 5 năm trước đó.
Nguồn dự trữ dồi dào đã giúp giữ giá khí đốt tại châu Âu ở mức thấp.
Nhà phân tích cấp cao Nikoline Bromander tại Rystad Energy cho biết, việc rút khí đốt khỏi kho lưu trữ của Ukraine chắc chắn giúp duy trì mức lưu trữ của châu Âu quanh 90%.
Rystad Energy dự báo rằng nếu không có sự gián đoạn nguồn cung lớn và nếu nhu cầu tiếp tục ở mức thấp hiện nay, EU sẽ còn lại 80 tỷ mét khối khí đốt trong kho vào cuối tháng 3, tương đương khoảng 70% công suất.
Châu Âu đang ở trạng thái khá ổn định, Bromander nói.