Tờ Wall Street Journal (WSJ) cho hay một Phó chủ tịch, kiêm giám đốc cấp cao của China Evergrande NEV - chi nhánh xe điện của tập đoàn bất động sản Evergrande, đã bị bắt vì tình nghi phạm tội. Đây là thông tin tiêu cực mới nhất cho Evergrande sau khi hãng thất bại trong việc bán 28% cổ phần cho một công ty xe hơi của Dubai nhằm tìm kiếm thêm nguồn vốn.

Cụ thể, Giám đốc điều hành Liu Yongzhuo của Evergrande NEV đã bị bắt giữ vì tình nghi có các hoạt động vi phạm pháp luật. Thông tin về vụ việc không nêu rõ thời điểm ông Liu bị bắt giữ cũng như chi tiết về lý do phạm pháp khiến vị giám đốc này bị bắt.

Theo tài khoản Wechat của Evergrande NEV, giám đốc Liu có mặt tại buổi lễ giao hàng cho khách ở Thiên Tân vào ngày 26/12/2023 và đây là những hình ảnh công khai cuối cùng được phía công ty công bố về nhân vật này.

Sau thông tin trên, cổ phiếu của Evergrande NEV đã giảm 7,2% trong phiên giao dịch, nâng tổng mức giảm giá suốt 12 tháng qua của mã cổ phiếu này lên 88%.

Theo WSJ, việc bắt giữ Liu diễn ra ngay sau khi Chủ tịch Hui Ka Yan của công ty mẹ China Evergrande bị cảnh giát giám sát 24/7 vì nghi ngờ có hành vi phạm tội.

Bên cạnh đó, thông tin này được công bố vào thời điểm Evergrande NEV không thể thỏa thuận gia hạn với nhà sản xuất ô tô NWTN đang niêm yết trên sàn chứng khoán Nasdaq-Mỹ.

Trước đó, hãng sản xuất ô tô NWTN có trụ sở tại Dubai đã tuyên bố kế hoạch đầu tư 500 triệu USD nhằm mua lại 28% cổ phần của Evergrande NEV. Tuy nhiên thỏa thuận này đã bị tạm ngừng từ tháng 10/2023 do những bất ổn liên quan đến công ty mẹ Evergrande.

Thách thức Elon Musk

Vào năm 2019, tỷ phú Hui Ka Yan của China Evergrande New Energy Vehicle Group (NEV) tự tin tuyên bố sẽ vượt mặt Tesla trong 3-5 năm tới.

Thế nhưng 4 năm đã trôi qua, cổ phiếu hãng xe điện Evergrande NEV từ mức cao được nhiều người kỳ vọng nay đã xì hơi giảm giá mạnh, thậm chí doanh nghiệp này còn chẳng biết có tồn tại nổi nữa hay không.

Theo hãng tin Bloomberg, tỷ phú Hui Ka Yan vốn làm giàu từ bất động sản với đế chế China Evergrande Group và nguồn tiền từ đây giúp ông chuyển hướng sang bán xe điện, vốn là mảng đang thu hút nhiều người chơi.

Tuy vậy việc tập đoàn bất động sản này vỡ nợ đã khiến hãng xe điện non trẻ của Hui Ka Yan chết non khi chưa kịp cất cánh.

Vào tháng 3/2023, Evergrande NEV tuyên bố hãng có thể sẽ phải ngừng sản xuất tại nhà máy ở Tianjin nếu không tìm thêm được nguồn vốn mới.

Evergrande NEV sau vài năm hoạt động mới chỉ chuyển giao được 900 chiếc xe cho khách hàng. Doanh nghiệp này hiện đang ôm khoản nợ 7,5 tỷ Nhân dân tệ.

Nguồn tin của Bloomberg cho hay hãng đã đàm phán với một số nhà đầu tư tiềm năng để tìm đường sống sót sau khi tỷ phú Hui Ka Yan không còn khả năng cung cấp lượng tài chính lớn cho dự án.

Tuy nhiên những người mua sẽ phải khôi phục hoạt động ít nhất 80% công suất tại nhà máy ở Tianjin, tương đương 40.000 xe điện mỗi năm. Điều này sẽ cần tốn rất nhiều tiền và thời gian, tạo nên rào cản lớn cho các nhà đầu tư có hứng thú với Evergrande NEV.

Hiện NEV chưa thể sản xuất được hàng loạt xe điện do hoạt động kinh doanh kém hiệu quả. Phần lớn các nhà đầu tư hiện nay chỉ chú ý đến giấy phép sản xuất ô tô điện của hãng do Trung Quốc nhiều khả năng sẽ giới hạn cấp phép mới khi thị trường có quá đông người chơi.

Dẫu vậy Bloomberg cho rằng sự phức tạp về thủ tục hành chính trong quá trình chuyển giao giấy phép có thể làm nản lòng những người quan tâm mua lại hoặc góp vốn vào NEV.

Ngoài ra, việc Evergrande NEV muốn duy trì một số đội ngũ cấp cao tại doanh nghiệp cũng khiến nhiều người mua cảm thấy chán nản. Phần lớn các nhà đầu tư muốn khởi động một dự án mới chứ không muốn có dính dáng đến những "di sản" kế thừa từ một doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả.

Kết cục của hãng bất động sản làm xe điện

Hãng tin Bloomberg nhận định cơn bĩ cực của Evergrande NEV cho thấy sự khó khăn của ngành xe điện khi muốn tham gia cuộc chơi. Cho dù có nguồn tài chính hàng tỷ USD hậu thuẫn thì chưa chắc một doanh nghiệp đã có thể thành công.

Thông báo mới nhất của hãng này cho thấy họ đang cố gắng gọi vốn hơn 29 tỷ Nhân dân tệ, tương đương 4,2 tỷ USD nhưng không cho biết khi nào sẽ hoàn thành. Thậm chí cho dù có gọi vốn thành công đi chăng nữa thì doanh nghiệp này vẫn sẽ có dòng tiền âm 5-7 tỷ Nhân dân tệ trong khoảng 2023-2026.

Tình hình bết bát của NEV diễn ra trong bối cảnh công ty mẹ Evergrande, tập đoàn bất động sản mắc nợ nhiều nhất thế giới, cũng đang gặp khó khăn. Đã 15 tháng trôi qua kể từ khi tập đoàn này vỡ nợ trái phiếu bằng đồng USD, Evergrande vẫn đang cố đàm phán tái cơ cấu bằng biện pháp đảo nợ nhưng chưa thành công.

Song song với đó, thị trường xe điện Trung Quốc cũng đang vô cùng khốc liệt khi Tesla nhà Elon Musk kích động cuộc đua dìm giá giành thị phần xem ai "đốt tiền sống được lâu hơn". Hàng loạt những người chơi như Nio, Xpeng cho đến Li Auto tham chiến, đó là chưa kể đến ông lớn BYD trong ngành.

Việc giảm giá đến 15% sản phẩm hiện đã không còn hiếm và khiến các cơ quan chức năng lo lắng người tiêu dùng đã quá quen với giá rẻ để rồi từ chối mặt bằng giá cao hơn khi cuộc chạy đua này chấm dứt.

Về vấn đề giấy phép, NEV mua lại chúng từ hãng National Electric Vehicle Sweden AB, một công ty xe điện Thụy Điển, vào năm 2019 khi mới thành lập. Tuy nhiên hãng tin Bloomberg cho biết các cơ quan chức năng đang vào cuộc siết chặt mặt cấp phép khi hàng trăm doanh nghiệp đổ xô vào mảng này để tận dụng các ưu đãi từ chính phủ.

Nỗi lo lắng của các quan chức là có cơ sở khi bong bóng thị trường xe điện Trung Quốc đang quá nóng, dẫn đến khả năng phá sản khi thất bại trong cuộc đua dìm giá và gây ảnh hưởng lan rộng. Trường hợp của Evergrande NEV có lẽ là một ví dụ điển hình.

Các quy định mới đã yêu cầu việc chuyển nhượng giấy phép sản xuất xe điện phải có sự chấp thuận của chính quyền Bắc Kinh.

Người mua sẽ phải chứng minh khả năng tài chính, tiềm năng công nghệ cũng như các yêu cầu nghiêm ngặt về mảng phân phối, bán hàng. Điều này là một rào cản rất lớn với những nhà đầu tư muốn góp vốn hay mua lại NEV.

*Nguồn: WSJ, Bloomberg