Ngày 9-1, tại tọa đàm Giải pháp đường dài cho xuất khẩu gạo do báo Người Lao Động tổ chức, có nhiều giải pháp được đặt ra, đặc biệt giải pháp thực tế đi liền với lợi ích bà con trồng lúa.

Đánh giá tổng quan, ông Lê Thanh Tùng - phó cục trưởng Cục Trồng trọt - cho rằng Việt Nam đã cải thiện bộ giống rất tốt và giống ST25 là một kỳ tích ngàn năm. Và đề án 1 triệu ha chuyên canh chất lượng cao, cơ giới hóa, bộ giống tốt, quy trình sản xuất từ hữu cơ, GlobalGAP, VietGAP; vấn đề về liên kết… là những giải pháp cho gạo chất lượng.

Trong bối cảnh các nước thiếu gạo, Việt Nam sẵn sàng cung cấp với giá thị trường, nhưng ông Tùng lưu ý: "Nông dân Đồng bằng sông Cửu Long đang sản xuất lúa gạo với nhiều yêu cầu, đảm bảo an ninh lương thực nhưng chưa đảm bảo an ninh thu nhập.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan từng nói giá lúa lên cao, có lợi thì nông dân sẵn sàng ra đồng nằm canh lúa. Vấn đề phải chia sẻ lợi nhuận và rủi ro. Ví dụ cánh đồng liên kết, nếu lúa chín gặp mưa không chỉ nông dân mà doanh nghiệp cũng phải lo lắng, không chỉ trách nhiệm của riêng ai".

Đặt câu chuyện xuất khẩu gạo, vấn đề chính vẫn là người nông dân, ông Tùng nói: "Dù Việt Nam xuất khẩu gạo 600 USD hay 1.000 USD/tấn, công sức chính vẫn của người nông dân. Ngoài ra, có công sức của doanh nghiệp và cả tài nguyên, cơ sở hạ tầng…".

Trong khi đó, ông Võ Tòng Xuân, chuyên gia về nông nghiệp Việt Nam, cho rằng cần sắp xếp lại chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo, như từ việc chọn giống, sản xuất, trồng thêm, đến chế biến, thương hiệu...

Theo ông, không nhất thiết tất cả đều chạy theo sản xuất gạo ngon, vì vẫn có những thị trường cần gạo bột. Thay vào đó, cần đa dạng sản xuất các giống gạo, loại gạo khác nhau để bán cho những người sản xuất làm bún, hủ tiếu…

"Nếu làm vậy các doanh nghiệp sẽ từ từ không còn tranh mua, tranh bán, mà mỗi nơi có vùng nguyên liệu của mình. Đây là con đường tương lai để gạo của Việt Nam có thể tiếp tục phát triển bền vững", chuyên gia này nhấn mạnh.