Nhiều điểm sáng 

Sáng nay (9/1), Diễn đàn kinh tế vĩ mô năm 2024 với chủ đề "Kinh tế Việt Nam vượt những cơn gió ngược" diễn ra tại TPHCM. Diễn đàn do Đại học Ngân hàng TPHCM tổ chức với sự tham dự của nhiều chuyên gia kinh tế nổi tiếng.  

Ông Nguyễn Khắc Quốc Bảo, Phó giám đốc Đại học Kinh tế TPHCM, nhìn nhận năm 2023 có nhiều điểm tối khi tổng cầu nền kinh tế giảm mạnh nhất 35 năm qua. Tuy nhiên, ở góc nhìn ngược lại, nhiều điểm sáng cũng đã xuất hiện, tạo điều kiện tăng trưởng cho năm 2024.

Thứ nhất, ông Bảo chỉ ra xu hướng lạm phát của thế giới đã giảm xuống, tạo nhiều dư địa cho các chính sách hỗ trợ. Kinh tế Việt Nam đã đi qua những giai đoạn lạm phát lên đến đỉnh điểm, các dự báo gần đây đều cho rằng mặt bằng lạm phát sẽ giảm.

Thứ hai, ông có lòng tin tổng cầu nền kinh tế thế giới và Việt Nam sẽ hồi phục tốt hơn trong 2024. Tổng cầu thế giới hồi phục vì hàng tồn kho của Mỹ và EU đã đạt đỉnh vào cuối 2023. Tồn kho đã tăng đỉnh điểm và đã giảm thì mở ra cơ hội xuất khẩu cho Việt Nam.

Một yếu tố khác là sự hồi phục của du lịch, so với năm 2022 đã tăng nhưng do với trước dịch thì còn cách xa đỉnh. Do đó, dư địa tăng trưởng ngành du lịch còn rất tốt, nếu có chương trình kích thích thì mở ra nhu cầu hồi phục nội địa.

Thứ ba là đầu tư công. Việc đẩy mạnh vốn đầu tư công đã được Chính phủ và các bộ ngành quyết liệt. Dù còn nhiều khó khăn nhưng vốn đầu tư công vẫn được đẩy ra, mạnh nhất vào cuối 2022. Trong năm 2023, vốn đầu tư công đã lan tỏa tích cực và năm 2024 là điểm rơi của dòng vốn này, do có độ trễ.

Thứ tư là dư địa cho việc mở rộng chính sách tiền tệ còn nhiều. Khi áp lực lạm phát giảm thì ngân hàng trung ương thế giới hãm đà tăng lãi suất, lãi suất sẽ giảm hoặc không tăng, Fed đã dự báo không tăng lãi suất năm 2024.

Cái giá phải trả của việc tăng lãi suất đã gây hậu quả lớn, 3 ngân hàng Mỹ sụp đổ. Bài học đó đã được rút ra, năm 2023 Việt Nam đã 4 lần giảm lãi suất. Ông Bảo đánh giá đây là thành công trong điều hành tiền tệ, là dư địa để chính sách tiền tệ tiếp tục được nới lỏng, sẽ tiếp tục giảm hoặc không tăng.

Cuối cùng, ông Bảo cho rằng các chính sách quyết liệt tháo gỡ bất động sản trong năm qua đã tạo kỳ vọng bất động sản hồi phục, dòng tiền quay trở lại thị trường. Bất động sản là hàn thử biểu của nền kinh tế, sự phục hồi của ngành này sẽ mang lại tín hiệu tích cực cho bức tranh chung.

Cần có chiến lược, tầm nhìn dài hạn

PGS. TS Nguyễn Đức Trung, Hiệu trưởng trường Đại học Ngân hàng TPHCM, đánh giá năm 2023, nền kinh tế thế giới và Việt Nam diễn ra đầy thú vị. Kinh tế thế giới tăng trưởng 2,9%, lạm phát không còn căng thẳng.

Kinh tế Việt Nam có nhiều điểm sáng như Ngân hàng Nhà nước có 4 lần giảm lãi suất điều hành; tín dụng tăng trưởng 13,7%, phù hợp với các cân đối vĩ mô; tỷ giá điều chỉnh ở mức 2,89%, giúp Việt Nam vượt qua nhiều cú sốc bên ngoài.

Đầu tư công được giải ngân ở mức ấn tượng, đạt trên 81% so với kế hoạch. Chính phủ đã có nhiều giải pháp quyết liệt để đảm bảo cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2024 ở mức 6-6,5%.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2024 cần nhiều giải pháp tổng thể. Để thúc đẩy chi tiêu, ông Trung đưa ra giải pháp tăng xúc tiến thương mại, nhân rộng mô hình TPHCM (ngày hội livestream bán hàng, ngày hội mua sắm và giải trí trực tuyến); duy trì giảm thuế VAT 2% không chỉ trong 6 tháng năm 2024 mà cần thực hiện cả năm; kiên định chính sách tài khóa phản chu kỳ, thực thi giảm giá bán nhờ tận dụng công nghệ.

Liên quan đến đầu tư, ông Trung cho rằng cần thu hút thực hiện các biện pháp thu hút FDI; Thay đổi mô hình đầu tư công, tránh đầu năm bình tĩnh, cuối năm khẩn trương, phấn đấu tăng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công lên 85-90%.

Đối với xuất khẩu, ông đề xuất cần hướng mạnh hơn đến những thị trường khả quan về tăng trưởng kinh tế như Ấn Độ, thay vì chỉ tập trung vào châu Âu. Về dịch vụ, năm 2023 đạt được nhiều điểm sáng về du lịch. Năm 2024, ông Trung cho rằng cần phát triển các thành phố trọng điểm có khả năng phát triển mạnh về du lịch.

Đánh giá về TPHCM, ông Trung nhận định thành phố có nhiều nguồn lực thuận lợi để phát triển, như lợi thế về vị trí địa lý (trung tâm cảng biển, sân bay); có Nghị quyết 98 giúp phát huy nguồn lực; có lực lượng sản xuất phi sinh học và nguồn lực tri thức dồi dào.

Ông kiến nghị TPHCM cần gia tăng tỷ lệ ngân sách giữ lại, bằng hoặc gấp đôi Hà Nội và giữ lại nguồn kiều hối để sử dụng hiệu quả hơn. TPHCM có thể phát huy các lợi thế để trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước.

Ở mức độ tổng quan, ông nêu quan điểm tăng trưởng kinh tế năm 2024 có thể đạt 6-6,5% hoặc xấu hơn là không đạt.

"Nhưng giống như cơ thể người, ốm sốt là điều có thể xảy ra. Chúng ta cần những khoảng lặng để điều chỉnh, nghĩ đến những điều lớn lao hơn cho dài hạn, thay vì cố gắng, nỗ lực ngay cả khi ốm. Chúng ta cần tầm nhìn dài hạn hơn thay vì phấn đấu từng năm một", ông Trung nói.