“Báo cáo rủi ro toàn cầu năm 2024” của Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) được công bố hôm thứ Tư (10/1) đã xếp hạng thông tin sai lệch (thông tin dễ gây hiểu lầm và thông tin cố tình gây nhầm lẫn) có nguồn gốc từ AI cũng như tác động của chúng đối với sự phân cực xã hội, là yếu tố rủi ro nhất trong vòng hai năm tới, trước những rủi ro biến đổi khí hậu, chiến tranh và suy yếu kinh tế.

Carolina Klint, Giám đốc thương mại khu vực châu Âu tại công ty tư vấn Marsh McLennan cho biết: “AI có thể xây dựng các mô hình để tác động đến lượng lớn cử tri theo cách mà chúng tôi chưa từng thấy trước đây…Điều đó sẽ diễn ra như thế nào sẽ là điều khá quan trọng đối với chúng tôi để theo dõi”.

Nhìn xa hơn, cán cân rủi ro trong thập kỷ tới sẽ chuyển sang điều kiện thời tiết khắc nghiệt và những thay đổi quan trọng đối với trật tự chính trị thế giới, với 2/3 số người được khảo sát dự đoán một thế giới đa cực hoặc phân mảnh mới sẽ hình thành.

Báo cáo của WEF cũng được thực hiện với sự cộng tác của Tập đoàn Bảo hiểm Zurich, khảo sát hơn 1.400 chuyên gia rủi ro toàn cầu, các nhà hoạch định chính sách và các nhà lãnh đạo ngành vào tháng 9/2023 về mối quan tâm lớn nhất toàn cầu của họ.

Các tác giả của báo cáo cho biết những rủi ro tổng hợp đang “kéo dài khả năng thích ứng của thế giới đến giới hạn” và kêu gọi các nhà lãnh đạo tập trung vào hợp tác toàn cầu và xây dựng các biện pháp bảo vệ cho những rủi ro mới nổi mang tính đột phá nhất.

Saadia Zahidi, Giám đốc điều hành của WEF cho biết: “Trật tự toàn cầu không ổn định được đặc trưng bởi các câu chuyện phân cực và bất an, tác động ngày càng tồi tệ của thời tiết khắc nghiệt và sự bất ổn về kinh tế đang khiến rủi ro ngày càng gia tăng bao gồm cả việc lan truyền thông tin dễ gây hiểu lầm và thông tin cố tình gây nhầm lẫn”.

“Các nhà lãnh đạo thế giới phải cùng nhau giải quyết các cuộc khủng hoảng ngắn hạn cũng như đặt nền móng cho một tương lai kiên cường, bền vững và toàn diện hơn”, bà cho biết thêm.

10 rủi ro toàn cầu hàng đầu

Những rủi ro được nhắc đến nhiều nhất trong hai năm tiếp theo theo thứ tự là: thông tin dễ gây hiểu lầm và thông tin cố tình gây nhầm lẫn, các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, sự phân cực xã hội, mất an ninh mạng và xung đột quân sự giữa các quốc gia. Ngoài ra là thiếu cơ hội phát triển kinh tế, lạm phát, di cư không tự nguyện, suy thoái kinh tế và ô nhiễm.

Các sự kiện thời tiết cực đoan, sự thay đổi nghiêm trọng đối với hệ thống Trái Đất, mất đa dạng sinh học và sụp đổ hệ sinh thái, thiếu hụt tài nguyên thiên nhiên và thông tin sai lệch được xem là những rủi ro có thể xảy ra nhất trong 10 năm tới. Những kết quả bất lợi từ công nghệ AI cũng được xem là mối lo ngại lâu dài.

Top 10 rủi ro toàn cầu

“Những đột phá về AI sẽ phá vỡ hoàn toàn triển vọng rủi ro của các tổ chức khi nhiều tổ chức đang gặp khó khăn trong việc ứng phó với các mối đe dọa phát sinh từ thông tin sai lệch, loại bỏ trung gian và tính toán sai lầm chiến lược”, bà Carolina Klint cho biết.

“Đồng thời, các công ty đang phải đàm phán về chuỗi cung ứng ngày càng phức tạp hơn do địa chính trị, biến đổi khí hậu và các mối đe dọa mạng từ ngày càng nhiều tác nhân độc hại…Sẽ cần tập trung không ngừng để xây dựng khả năng phục hồi ở cấp độ tổ chức, quốc gia và quốc tế cũng như sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa khu vực công và tư nhân, để điều hướng bối cảnh rủi ro đang tiến triển nhanh chóng này”, bà cho biết thêm.

Báo cáo được đưa ra khi các nhà lãnh đạo toàn cầu sẽ gặp nhau vào tuần tới tại Davos, Thụy Sĩ để tham dự hội nghị thượng đỉnh thường niên của WEF, trong đó họ sẽ thảo luận các vấn đề toàn cầu bao gồm các xung đột đang diễn ra ở châu Âu và Trung Đông, nền kinh tế và công nghệ, với khẩu hiệu của hội nghị là “Tái xây dựng niềm tin”.

Trong một báo cáo rủi ro toàn cầu năm 2024 khác được công bố hôm thứ Hai (8/1), Eurasia Group đã gọi cuộc bầu cử sắp tới của Mỹ là rủi ro hàng đầu trong năm và “AI không được quản lý” cũng được xếp hạng trong số 5 rủi ro hàng đầu.

Ian Bremmer, Chủ tịch và người sáng lập Eurasia Group cho biết, do kết quả bầu cử có tác động rộng hơn nên tổ chức tư vấn "không có lựa chọn nào khác" ngoài việc xếp hạng rủi ro trước các cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, Israel và Hamas.