Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), nửa đầu tháng 12/2023, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang các thị trường đạt hơn 76 triệu USD, tăng gần 6% so với cùng kỳ năm 2022. Tính đến ngày 15/12/2023 thế giới đã nhập khẩu gần 1,8 tỷ USD cá tra từ Việt Nam, giảm 26% so với cùng kỳ năm 2022.

VASEP cho biết, Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ hàng đầu cá tra từ Việt Nam trong năm 2023. Việc Trung Quốc mở cửa mạnh dạn hơn so với đầu năm 2023 khiến giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường này dần tăng trở lại. 

Năm 2024, nhu cầu từ Trung Quốc sẽ phục hồi tốt hơn so với năm 2023. Mặc dù sản phẩm cá tra được sử dụng rộng rãi và ưa thích tại hệ thống nhà hàng ăn uống, tuy nhiên giá xuất khẩu vào thị trường này sẽ tiếp tục làm giảm sức cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường này.

Chuyên gia VASEP cho biết, câu chuyện với Mỹ năm 2023 chủ yếu là do lượng hàng tồn kho tại nước này ở mức quá cao từ đợt nhập khẩu ồ ạt cuối năm 2022. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ liên tục tăng trưởng âm so với cùng kỳ trong suốt năm 2023.

Sau khi giảm tồn kho giá cao từ năm 2022, thị trường có thể quay lại sôi động hơn, tuy nhiên mức độ phục hồi sẽ không cao. Bên cạnh đó, kết luận cá tra Việt Nam được đánh giá tốt về ATTP của FSIS trong đợt thanh tra vừa qua cùng với mức thuế thấp mặc dù mới sơ bộ trong kỳ xem xét hành chính POR 19 đặt nhiều hy vọng cho các doanh nghiệp cá tra thâm nhập thị trường này. 

Bên cạnh đó, VASEP cho rằng những cơ hội hồi phục cho xuất khẩu thủy sản sang Mỹ cũng có nhiều thách thức doanh nghiệp phải vượt qua. Trong đó, việc ngày càng có nhiều công ty kinh doanh sản phẩm thủy sản Mỹ nộp đơn để Bộ Thương Mại Mỹ chấp thuận là nguyên đơn của vụ kiện CBPG cá tra khiến cho các đợt rà soát hành chính hàng năm ngày càng trở nên phức tạp.

VASEP chia sẻ, kết quả ngành xuất khẩu cá tra đạt được trong năm 2023 cũng trả lời phần nào đó cho xu hướng xuất khẩu và xu hướng tiêu thụ của năm 2024. Cá tra xuất khẩu sẽ không chỉ tập trung vào các phile đông lạnh - sản phẩm thế mạnh của Việt Nam, mà sẽ mở rộng và tăng dần với cá tra giá trị gia tăng và các sản phẩm phụ (bong bóng cá, chả cá tra).

Các chuyên gia nhận định, biến động của thế giới những tháng cuối năm 2023 cũng ảnh hưởng nhất định đến xu hướng và chiến lược của các nhà chế biến. Hải sản có nguồn gốc từ Nga bao gồm cả hải sản Nga được bên thứ 3 chế biến bị Mỹ cấm nhập khẩu vào nước này có thể là cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ.

Các chuyên gia VASEP dự báo, năm 2024 được dự báo giá xuất khẩu sẽ tăng trở lại, tuy nhiên những căng thẳng trên Biển Đỏ gần đây cũng gây ra không ít khó khăn trong quá trình vận tải, nhất là những thách thức về cước vận chuyển gia tăng. Giá bán đến tay người tiêu dùng tăng cao sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyết định mua hàng.

Do đó mà tổ chức này khuyến nghị, doanh nghiệp cần theo dõi sát tình hình, chủ động lên các phương án thích hợp bao gồm cả việc mua bảo hiểm đầy đủ để phòng ngừa rủi ro và tổn thất khi hàng hóa phải kéo dài thời gian vận chuyển hoặc gặp sự cố khi đi qua tuyến đường này, hay tìm kiếm thêm các phương thức vận chuyển khác để đảm bảo chuỗi cung ứng.