Ma tuý bủa vây huyện nghèo

Mường Lát là một huyện vùng sâu vùng xa, cách trung tâm hành chính tỉnh Thanh Hoá khoảng 260km. Mường Lát hiện nằm trong số 73 huyện nghèo của cả nước, đời sống người dân vẫn còn rất nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo chiếm hơn 65%. Từ lâu, Mường Lát được xem là “điểm nóng” về ma tuý của tỉnh Thanh Hoá.

Thượng tá Trương Văn Dũng, Trưởng Công an huyện Mường Lát cho biết, năm 2020, tình hình tội phạm liên quan đến ma túy trên địa bàn huyện rất phức tạp, trong đó nổi lên 3 tụ điểm (Bản Cặt, xã Nhi Sơn; Bản Tà Cóm, xã Trung Lý và Bản Khằm 1, xã Trung Lý).

Có trên 15 điểm phức tạp về ma túy, 33 đối tượng bán lẻ ma tuý ở tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Có 616 người liên quan đến hoạt động ma túy, trong đó 455 người nghiện và 161 người nghi nghiện, đa số những người nghiện đều ở ngoài cộng đồng, chưa được xác định tình trạng nghiện và chưa có hồ sơ theo dõi, quản lý.

Đây là một trong những nguyên nhân làm phát sinh con nghiện mới và phát sinh các điểm, tụ điểm, đối tượng mua bán mới, càng làm phức tạp thêm tình hình ma túy trên địa bàn huyện thời gian dài. Ngoài ra, Mường Lát có 400 đối tượng chấp hành xong án phạt tù về ma tuý, nên việc kiểm soát, quản lý các đối tượng tù tha chưa thực sự chặt chẽ, nguy cơ tái phạm tội về ma túy rất cao.

Ma túy thâm nhập vào địa bàn chủ yếu thông qua các đường mòn, lối mở trên tuyến biên giới tiếp giáp giữa Mường Lát với hai huyện Viêng Xay và Sốp Bâu, tỉnh Hủa Phăn (Lào). Trong khi đó, công tác phối hợp tuần tra, kiểm soát ma tuý từ Lào về biên giới giữa các lực lượng chưa thực sự hiệu quả, do đó rất khó khăn trong việc “chặn cung” từ bên ngoài vào.

Mặt khác, các đối tượng mua bán trái phép ma tuý thường móc nối với nhau tạo thành đường dây khép kín, manh động, tàng trữ các loại vũ khí thô sơ (dao mèo, súng săn…), vũ khí nóng sẵn sàng chống trả khi bị lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ. 

Đáng chú ý, trong số 3 tụ điểm phức tạp về ma tuý được Công an tỉnh Thanh Hoá và Công an huyện Mường Lát xác định thì tụ điểm tại bản Tà Cóm, xã Trung Lý được đánh giá là phức tạp, khó triệt xoá nhất so với các tụ điểm còn lại.

Tụ điểm này có 2 điểm hoạt động về ma túy, 1 điểm nằm cách trung tâm bản Tà Cóm khoảng 6km, nằm trên đồi xung quanh là rừng chỉ khoảng có 15 hộ dân sinh sống rải rác, nếu muốn tiếp cận thì chỉ di chuyển bằng đường bộ; điểm còn lại nằm tại trung tâm bản Tà Cóm.

Năm 2020, bản Tà Cóm có 26 đối tượng nghiện và 3 đối tượng nghi nghiện ma túy; 12 đối tượng đang chấp hành án phạt tù; 17 đối tượng tù tha, trong đó có 15 đối tượng tù tha về ma túy. Các đối tượng thường tàng trữ vũ khí thô sơ, súng tự chế mang theo người và trên chòi, rẫy sẵn sàng chống trả khi lực lượng chức năng tiếp cận, bắt giữ…

Tình hình đã được kiểm soát

Theo thượng tá Trương Văn Dũng, Trưởng Công an huyện Mường Lát, thực hiện kế hoạch chuyển hoá địa bàn phức tạp, Mường Lát lựa chọn 3 địa bàn (xã Trung Lý, xã Tam Chung và xã Pù Nhi). Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm tình hình, công an huyện đã tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương thực hiện đồng loạt chuyển hoá toàn bộ 8 xã, thị trấn trên địa bàn. Công an Mường Lát xác định, nếu địa bàn này thực hiện chuyển hoá, địa bàn khác chưa thực hiện thì các đối tượng sẽ di chuyển từ nơi này sang nơi khác, khiến tình hình càng thêm phức tạp hơn.

Điển hình là xã Trung Lý, trước khi thực hiện chuyển hoá, xã Trung Lý có 12 đối tượng bán lẻ ma tuý, 36 đối tượng nghiện, nghi nghiện là 45, có 11 đối tượng sử dụng ma tuý.

Đại uý Vũ Chí Duy, Phó Trưởng Công an xã Trung Lý cho hay, một trong những giải pháp quan trọng là công an xã đã phối hợp với Đội Ma tuý Công an huyện, Đồn biên phòng Trung Lý tổ chức nhiều buổi tuyên truyền phổ biến pháp luật, nhấn mạnh tác hại của ma tuý nhưng đồng thời cũng đấu tranh, bắt giữ 18 vụ/23 đối tượng phạm tội về ma túy, phối hợp đấu tranh, triệt xóa 1 chuyên án bắt giữ 3 đối tượng. Công an xã Trung Lý đã lập hồ sơ, vận động 18 đối tượng cai nghiện tự nguyện và bắt 1 đối tượng đi cai nghiện bắt buộc.

Ông Thào An Sự, Trưởng bản Tà Cóm vui mừng nói, trước đây, có thời điểm Tà Cóm có khoảng 50 người nghiện ma tuý, cuộc sống của những gia đình có người nghiện càng khó khăn, đói nghèo quanh năm. Từ khi Công an xã triển khai mô hình “Bản tự quản về phòng chống ma túy”, tình ma tuý ở bản đã giảm được rất nhiều, nay chỉ còn 8 – 9 người nghiện và đều được công an lập hồ sơ quản lý nên bà con yên tâm sản xuất.

Bản Ón, xã Tam Chung, trước thời điểm chuyển hoá có hơn 30 đối tượng liên quan đến ma tuý và có 2 điểm phức tạp về ma tuý.

Thiếu tá Phan Văn Ú, Trưởng Công an xã Tam Chung cho hay, thời gian qua, công an xã đã triển khai nhiều biện pháp, trong đó chú trọng công tác điều tra cơ bản, nắm rõ lý lịch, di biến động của đối tượng; phối hợp với bộ đội biên phòng, ban quản lý bản tổ chức nhiều buổi tuyên truyền phổ biến pháp luật, nhất là tuyên truyền tác hại và hệ luỵ của ma tuý; tổ chức cho các gia đình, dòng họ ký cam kết không tàng trữ, mua bán, sử dụng trái phép chất ma tuý…

Đồng thời, đơn vị phối hợp với các lực lượng chức năng,  tổ chức bắt giữ 6 vụ việc liên quan đến ma tuý, xoá các điểm phức tạp, lập 2 hồ sơ đưa đi cai nghiện tập trung, số còn lại lập hồ sơ, áp dụng biện pháp cai nghiện tại địa phương.

Đến nay, các đối tượng cộm cán liên quan đến ma tuý ở bản Ón không còn, hơn 20 con nghiện không còn nguồn hàng và đang thực hiện các biện pháp cai nghiện tập trung, cai nghiện tại cộng đồng, uống methadone định kỳ. Sau 5 tháng thực hiện chuyển hoá địa bàn, tình hình ANTT ở bản Ón đã trở nên yên bình, không còn đối tượng ma tuý ra vào hút chích.

Năm 2021, Công an Mường Lát thụ lý tổng 45 vụ/49 đối tượng; năm 2022 là 76 vụ/ 108 đối tượng và năm 2023 là 63 vụ/95 đối tượng liên quan đến tội phạm ma túy. Hiện tại, tất cả các điểm, tụ điểm ma tuý trên địa bàn Mường Lát đã được triệt xóa. Toàn huyện còn 163 người liên quan đến sử dụng tái phép chất ma túy, trong đó 112 người nghiện ma túy, 51 người sử dụng trái phép chất ma túy đều có hồ sơ quản lý.

Ông Nguyễn Văn Bình, Chủ tịch UBND huyện Mường Lát cho biết, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, tình hình tội phạm liên quan đến ma tuý trên địa bàn đã được kiềm chế, đẩy lùi. Các xã được xác định là trọng điểm phức tạp về ma tuý trước đây, hiện đang được UBND tỉnh Thanh Hóa đề nghị bộ Công an đưa ra khỏi diện phức tạp về ANTT.

Thượng tá Trương Văn Dũng, Trưởng Công an huyện Mường Lát, khẳng định: “Đến thời điểm hiện tại, chúng tôi đã làm chủ được tình hình, từ bị động chuyển sang trạng thái chủ động. Có bất cứ đối tượng nào mới nổi lên đều có thể đấu tranh, xử lý ngay được. Nguy cơ phức tạp ma tuý ở Mường Lát vẫn tiềm ẩn khi lượng ma túy ở ngoại biên lớn, nhu cầu ma tuý nội biên còn nhiều, lợi nhuận từ “cái chết trắng” vẫn còn hấp dẫn… trong khi đời sống người dân khu vực biên giới còn gặp nhiều khó khăn”.

Xuân Chinh - Thắng Trần