Hôm 24-1, máy bay vận tải quân sự Nga Il-76 rơi tại vùng Belgorod của Nga. Phía Nga tin rằng chiếc máy bay trên bị các lực lượng Ukraine bắn hạ.
Ukraine dùng tên lửa Mỹ hoặc Đức hạ máy bay?
Mấu chốt của căng thẳng này là việc chiếc Il-76 của Nga vừa qua được cho là máy bay chở theo tù binh Ukraine để trao đổi. Nếu Ukraine thực sự bắn hạ chiếc máy bay này, đây là hành động có thể khiến tình hình phức tạp hơn nhiều.
Cho đến nay, Nga khẳng định Ukraine đã bắn hạ máy bay chở tù binh. Toàn bộ 74 người trên máy bay đã thiệt mạng, trong đó có 65 tù binh Ukraine.
Sự việc khiến Nga yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc họp khẩn. Trong khi đó, Ukraine cho rằng Nga đang cố làm suy yếu uy tín của Ukraine trước cộng đồng quốc tế.
Sự việc không dừng lại về mặt ngoại giao. Nga đang nghi Ukraine dùng tên lửa đất đối không do Mỹ hoặc Đức cung cấp để tấn công chiếc Il-76 vừa qua.
Theo lời Phó đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Dmitry Polyansky, nếu việc Ukraine dùng tên lửa của Đức hoặc Mỹ được xác minh đúng như nghi ngờ, các nước phương Tây "sẽ trở thành đồng lõa trong tội ác của chính quyền Kiev".
"Theo điều tra sơ bộ, các lực lượng vũ trang Ukraine đã thực hiện vụ tấn công khủng bố trên, sử dụng hệ thống tên lửa đối không. Các tên lửa này được phóng từ ngôi làng Liptsy ở vùng Kharkov. Đó có thể là tên lửa Patriot của Mỹ hoặc Iris-T do Đức sản xuất.
Nếu việc này được xác nhận, nó sẽ khiến các nước cung cấp từ phương Tây trở thành đồng lõa với tội ác trên. Điều này cũng tương tự việc họ đồng lõa với việc tấn công các khu dân cư yên bình trên khắp các thành phố Nga mà lực lượng Ukraine đã thực hiện với vũ khí từ phương Tây", Hãng tin TASS dẫn lời ông Polyansky nói ngày 26-1.
Lâu nay phương Tây ít nhiều vẫn thận trọng khi viện trợ vũ khí tầm xa cho Ukraine. Một số ý kiến lo ngại rằng nếu Ukraine dùng vũ khí của phương Tây tấn công vào đất Nga, đây có thể là điểm bùng phát căng thẳng, dẫn tới một cuộc chiến trực tiếp và toàn diện giữa phương Tây và Nga.
Nga khẳng định Ukraine cố tình bắn máy bay chở tù binh
Một vấn đề khác đang là tâm điểm tranh cãi là liệu Ukraine có cố tình bỏ qua thông báo của Nga không.
Ngày 25-1, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định Nga đã báo trước với Ukraine rằng chiếc Il-76 đang chở tù binh.
Theo ông Peskov, việc trao đổi tù binh hiện chứa nhiều thông tin không thể thảo luận công khai. Nhưng vị này nhấn mạnh cuộc điều tra của Nga đã tiến triển và hiện hộp đen đã được tìm thấy. Các điều tra viên sẽ xác định nguồn gốc tên lửa từ các mảnh vỡ.
Khi thực hiện trao đổi tù binh, Nga và Ukraine đều thông báo trước cho đối phương để hạn chế tấn công vào máy bay chở người.
Tới nay, phía Nga tin rằng Ukraine đã được thông tin đầy đủ về việc máy bay chở tù binh đi vào khu vực giao tranh, nhưng quân đội Ukraine lại khẳng định họ không nhận được thông báo nào của Nga.
Hiện vẫn chưa rõ lý do tại sao một máy bay vận tải quân sự Nga lại rơi ở khu vực Belgorod gần biên giới Ukraine hôm 24-1. Liệu nó bị tên lửa bắn hạ, hay do trục trặc kỹ thuật thảm khốc nào đó.