Chỉ nói riêng ở tỉnh Lâm Đồng, tính đến nay đã có 3 người, gồm: Bí thư Tỉnh ủy Trần Đức Quận, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Văn Hiệp và Chánh thanh tra tỉnh Nguyễn Ngọc Ánh đã bị Bộ Công an khởi tố, bắt tạm giam vì có liên quan đến Dự án Khu đô thị thương mại, du lịch, nghỉ dưỡng sinh thái Đại Ninh (gọi tắt Dự án Đại Ninh). Vậy, những sai phạm gì đã xảy tại dự án này mà khiến các lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng vướng vòng lao lý?

G.B

Dự án dính nhiều sai phạm chưa được xử lý

Như Thanh Niên đã thông tin vào tháng 5.2020 (trước khi có Kết luận 929 của Thanh tra Chính phủ), Công ty CP đầu tư du lịch Sài Gòn Đại Ninh được UBND tỉnh Lâm Đồng cấp giấy chứng nhận đầu tư vào ngày 30.12.2010 để thực hiện Dự án Đại Ninh (còn gọi là dự án Khu đô thị nam Đà Lạt). Dự án nằm trên địa bàn 4 xã của H.Đức Trọng (gồm: Phú Hội, Ninh Gia, Tà Hine và Ninh Loan), có tổng diện tích đất quy hoạch hơn 3.595 ha (trong đó diện tích thuê rừng trên 1.050 ha), tổng vốn đầu tư 25.243 tỉ đồng, tiến độ thực hiện từ năm 2010 – 2018.

Dự án có 6 phân khu chức năng, khi hoàn thành quy mô dân số lưu trú thường xuyên khoảng 19.734 người. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm triển khai, dự án mới chỉ thực hiện được một số hạng mục: 15 nhà làm việc và nghỉ dưỡng của chuyên gia, 1 hội trường, 6 trạm dừng chân, khoảng 20 km đường nội bộ và trồng hơn 10 ha rừng trên diện tích lấn chiếm đã được giải tỏa.

G.B

Sau khi tiến hành thanh tra, ngày 12.6.2020 Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kết luận số 929/KL-TTCP (gọi tắt KL 929) về việc quản lý, sử dụng đất đai và đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng.

Theo KL 929, ngày 7.2.2012, UBND tỉnh Lâm Đồng có Quyết định số 293/QĐ-UBND về việc cho phép Công ty CP đầu tư du lịch Sài Gòn Đại Ninh chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện Dự án Đại Ninh. Theo đó, tổng diện tích đất chuyển mục đích là hơn 323,8 ha; trong đó đất ở là hơn 166,5 ha (áp dụng hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất); tổng số tiền sử dụng đất phải nộp hơn 226 tỉ đồng (theo Quyết định số 737/QĐ-UBND ngày 16.4.2014 của UBND tỉnh Lâm Đồng), sau khi miễn giảm 30%, số tiền sử dụng đất còn phải nộp hơn 158,2 tỉ đồng.

G.B

Xác minh của Thanh tra Chính phủ, cho thấy, sau khi được chuyển mục đích sử dụng đất, công ty nói trên không tuân thủ nghĩa vụ tài chính. Theo xác định của cơ quan thuế, số tiền sử dụng đất phải nộp theo Quyết định số 737/QĐ-UBND ngày 16.4.2014 của UBND tỉnh là hơn 158,2 tỉ đồng, dù được đôn đốc nhiều lần nhưng công ty vẫn không nộp. Tính đến tháng 10.2018 tiền phạt chậm nộp là hơn 104,2 tỉ đồng; đồng thời công ty còn nợ đọng số tiền bồi thường thiệt hại tài nguyên, môi trường rừng với hơn 6,6 tỉ đồng.

Đến ngày 9.10. 2018, UBND tỉnh Lâm Đồng có Quyết định số 2020/QĐ - UBND về việc điều chỉnh Quyết định số 293/QĐ-UBND trong đó có nội dung chưa thực hiện chuyển mục đích sang đất ở đối với diện tích hơn 166,5 ha đã được chuyển mục đích từ năm 2012. Theo đó diện tích đất ở đã được chuyển đổi từ năm 2012 trở về trạng thái đất chuyên dùng và công ty không phải thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với số tiền hơn 262,4 tỉ đồng (bao gồm cả tiền phạt chậm nộp).

G.B

Theo giải trình của UBND tỉnh Lâm Đồng, việc ban hành quyết định trên là thực hiện theo Kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tại Văn bản số 297/BTC-TTr ngày 9.1.2018: "Tiền sử dụng đất của Công ty CP đầu tư du lịch Sài Gòn Đại Ninh hơn 158,2 tỉ đồng. Trường hợp doanh nghiệp không có khả năng thực hiện, Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan báo cáo, đề xuất UBND tỉnh xem xét, đánh giá trên cơ sở thực tế thực hiện dự án, chuyển sang thực hiện phương thức cho thuê đất, thu tiền thuê đất hằng năm hoặc thu hồi dự án".

Tuy nhiên, việc UBND tỉnh không quyết định thu hồi đất là chưa thực hiện đúng quy định tại điểm i khoản 1 điều 64 luật Đất đai năm 2013, thể hiện sự tùy tiện, chạy theo chủ đầu tư trong quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng.

G.B

KL 929 cũng nêu, theo báo cáo của UBND tỉnh, quá trình quản lý, sử dụng đất, chủ đầu tư để người dân tái lấn chiếm, vi phạm quy định của luật Đất đai; mặt khác khi triển khai dự án công ty còn vi phạm trật tự xây dựng, xây dựng hội trường không phép (khoảng 560 m²), 15 căn nhà chuyên gia không có trong quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500 được phê duyệt, không có giấy phép xây dựng...

Theo giấy chứng nhận đầu tư, đến ngày 31.12.2018 dự án hết thời hạn đầu tư, nhưng qua xác minh, công ty này có nhiều vi phạm, tiến độ không theo đúng cam kết nhưng UBND tỉnh, các ngành chức năng không có biện pháp cương quyết xử lý chấm dứt hoạt động dự án theo quy định tại điểm g khoản 1 điều 48 luật Đầu tư năm 2014.

G.B

Hệ quả từ sửa kết luận thanh tra lớn đến mức nào?

Từ những vi phạm trên, Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng tiến hành xử lý chấm dứt hoạt động, thu hồi đất của Dự án Đại Ninh do Công ty CP đầu tư du lịch Sài Gòn Đại Ninh làm chủ đầu tư, do có vi phạm pháp luật đất đai và đầu tư.

Khi UBND tỉnh Lâm Đồng thực hiện các thủ tục để thu hồi dự án thì đến ngày 30.6.2021, Phó tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Minh (đã qua đời vì đột quỵ hồi tháng 3.2023) ký Kết luận thanh tra số 1033/KL-TTCP, về việc sửa đổi một số nội dung KL 929 nói trên.

Đáng chú ý, kết luận này rút lại yêu cầu chấm dứt hoạt động, thu hồi đất đối với dự án của Công ty CP đầu tư du lịch Sài Gòn Đại Ninh. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND tỉnh Lâm Đồng tiếp tục giãn tiến độ, điều chỉnh và gia hạn cho dự án.

Sau khi thoát án thu hồi, tháng 11.2021, Công ty CP đầu tư du lịch Sài Gòn Đại Ninh đã có văn bản đề nghị điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án nói trên từ 25.243 tỉ đồng thành 30.291,6 tỉ đồng (tăng 20%).

Để sửa kết luận thanh tra, với nội dung ngược hoàn toàn kết luận ban đầu, trước đó, ngày 1.3.2021, Thanh tra Chính phủ đã lập tổ công tác để đánh giá lại những vấn đề liên quan đến Dự án Đại Ninh.

Từ những diễn biến của việc sửa kết luận thanh tra nói trên, đến nay có nhiều người vướng vào lao lý. Riêng ở Lâm Đồng, hiện có Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch tỉnh và Chánh thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã bị khởi tố, bắt tạm giam vì có liên quan đến Dự án Đại Ninh.