Hằng năm, vào dịp Tết nguyên đán, nhiều người có nhu cầu sưu tập hoặc mua các loại tiền lì xì làm quà tặng cho người thân. Nhiều địa điểm ở TP HCM chào bán tiền lì xì in hình con trâu - linh vật của năm mới 2021.

Đủ loại tiền con trâu

Trong vai một người cần mua tiền lì xì Tết để mang về các tỉnh lẻ bán lại, phóng viên Báo Người Lao Động đã tìm đến một số địa chỉ bán tiền lì xì có in hình con trâu được làm bằng giấy hoặc kim loại có mạ vàng và bạc.

Một trang mạng rao bán tờ 2 USD in hình con trâu kèm hướng dẫn phân biệt tiền chính hãng và tiền nhái. (Ảnh chụp từ màn hình)

Tại một tiệm bán hàng lưu niệm nằm trên đường 3 Tháng 2 (quận 10, TP HCM), phóng viên ghi nhận nhiều loại tiền lì xì in hình con trâu được trưng bày. Theo chủ tiệm, con trâu được xem là một trong những con vật cần cù, chịu khó nhất trong 12 con giáp - một biểu tượng của sự đại cát, thịnh vượng. Tiền có hình con trâu vì thế mà có ý nghĩa để làm quà tặng trong dịp Tết Tân Sửu 2021.

Thấy chúng tôi quan tâm đến tờ tiền có hoa văn, mẫu mã đẹp, chủ tiệm giới thiệu đó là tiền con trâu của Macau có giá từ

12.000-18.000 đồng/tờ. Một cặp 2 đồng tiền xu kim loại mạ vàng, bạc của Úc hoặc của Đài Loan có giá từ 80.000-150.000 đồng. Tiền xu 12 con giáp mạ vàng có giá 350.000 đồng/hộp.

Tuy nhiên, bán chạy nhất hiện nay, theo chủ tiệm, là tờ 2 USD in hình con trâu mạ vàng có giá 300.000 đồng/tờ do một doanh nghiệp ở Mỹ phát hành, kèm theo giấy chứng nhận chống làm giả, bao da xanh bọc bên ngoài tờ tiền và bao lì xì. Riêng tờ 2 USD có xê-ri 4 số cuối theo năm sinh như 1985, 2000... có giá 350.000 đồng/tờ. Còn tờ 2 USD bình thường có giá 60.000 đồng/tờ. Khi chúng tôi hỏi: "Nếu mua sỉ có được giảm không?", chủ tiệm nhanh chóng đáp: "Anh mua với số lượng bao nhiêu cũng có. Tụi em sẽ giảm từ 20%-70% tùy anh mua nhiều hay ít và tùy từng loại tiền. Tiền in hình con trâu của Macau có giá bán lẻ từ 12.000 đồng/tờ nhưng nếu mua 100 tờ trở lên thì chỉ còn 4.000 đồng/tờ. Anh chỉ cần kê số lượng của từng loại tiền lì xì, tụi em sẽ báo giá cụ thể và giao hàng tận nhà. Riêng tờ 2 USD có số xê-ri theo năm sinh và tờ 2 USD bình thường phải thanh toán trước và nhận hàng sau" - chủ tiệm bán hàng lưu niệm nói.

Phóng viên tiếp tục liên hệ với một đầu mối chuyên bán loại tiền này ở quận Thủ Đức, TP HCM. Người này cho biết phần lớn tiền lì xì có yếu tố nước ngoài là tiền lưu niệm, không có giá trị lưu thông. Riêng tờ 2 USD in hình con trâu mạ vàng và tô điểm một số hoa văn, họa tiết trên bề mặt của tiền thật có 2 loại: Một loại từ Mỹ được xách tay về Việt Nam chào bán với giá từ 240.000-300.000 đồng/tờ; loại còn lại do giới kinh doanh trong nước tự thiết kế và in hình con trâu, họa tiết, hoa văn lên tờ 2 USD của Mỹ, giá bán chỉ khoảng 180.000 đồng/tờ; người mua rất khó phân biệt. 

Tuy nhiên, qua tìm hiểu, chúng tôi biết được một số điểm khác biệt của 2 tờ tiền này như: số xê-ri của tờ 2 USD hình con trâu xách tay từ Mỹ luôn có cặp số 88, hình ảnh con trâu có 7 màu, sắc nét, hoa văn rõ ràng; đồng thời, trên giấy chứng nhận chống làm giả của công ty phát hành có dòng chữ "Each Authentic Bill Contains Double 88 In The Number Serial". Trong khi tờ 2 USD in tại Việt Nam không có những dấu hiệu này.

Về giá trị sử dụng của tờ 2 USD hình con trâu, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước khẳng định đồng tiền này không có giá trị lưu thông vì bản chất của nó là tiền lưu niệm. Người dân mua để sưu tầm hay tặng cho bạn bè, người thân không vi phạm pháp luật. Việc một số người sử dụng tờ tiền 2 USD thật để in hình ảnh trang trí, làm vật kỷ niệm, pháp luật cũng không cấm vì đó là đồng tiền nước ngoài; chỉ khi hủy hoại, xúc phạm đồng tiền của nước Việt Nam mới bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Sôi động đổi tiền mới trên mạng

Trong khi đó, đến thời điểm này, các ngân hàng vẫn chưa thông tin gì về việc đổi tiền mới cho khách hàng nhưng dịch vụ đổi tiền mới đã khá sôi động từ sau Tết dương lịch. Những người làm nghề này không còn hoạt động công khai ngoài đường phố như trước mà chuyển sang mở trang web, mở fanpage, group kín trên mạng xã hội để quảng cáo. Mức phí đổi tiền được niêm yết công khai, phổ biến với các loại tiền mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng là từ 13%-15%; mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng là 6%-8%; còn tiền 50.000 đồng, 100.000 đồng có mức phí là 3%-5%.

Phóng viên Báo Người Lao Động đã tham gia một group Facebook có tên "Đổi tiền lẻ giá rẻ (khu vực Hà Nội)" với số lượng thành viên hơn 20.000 người. Tại nhóm này, nhiều tài khoản Facebook đã đăng thông tin đổi tiền lẻ mới, với nhiều mệnh giá từ 2.000 đồng, 5.000 đồng, 10.000 đồng, 20.000 đồng và 50.000 đồng. Mức phí phổ biến từ 7%-10%. Nếu đổi số lượng lớn, mức phí có thể thấp hơn.

Liên hệ với tài khoản Facebook Dương Nguyễn, người này giới thiệu có địa chỉ ở khu vực quận Hà Đông, nhận đổi đầy đủ các loại mệnh giá. Khi phóng viên đề cập mức phí, người này cho biết do khan hiếm tiền mới nên mức đổi khá cao, nếu mệnh giá 20.000 đồng và 50.000 đồng thì phí 9%. Nếu khách ở Hà Nội, có thể đến tận nơi để đổi tiền, còn ở xa buộc phải ship (chuyển hàng), người nhận chịu phí. "Nhưng phải đổi sớm, nếu sau vài ngày, mức phí sẽ tăng chóng mặt" - người này cảnh báo.

Đáng chú ý, ngoài tiền mới "cứng", còn có dịch vụ đổi tiền "lướt" (loại tiền đã qua sử dụng nhưng còn mới từ 90% trở lên). Với loại tiền này, mức phí đổi sẽ "mềm" hơn. Theo một người chuyên đổi tiền lẻ ở Hà Nội, do khan hiếm tiền mới 100% nên nhiều nơi đã gom thêm tiền "lướt" để phục vụ nhu cầu người dân.

Theo quy định của Nghị định 96/2014/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, hoạt động đổi tiền lẻ nhằm hưởng phần trăm chênh lệch là hành vi trái pháp luật. Hành vi này sẽ bị phạt tiền ở mức thấp nhất là 20 triệu đồng. Tại buổi họp báo mới đây, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết Tết Tân Sửu 2021, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục siết chặt việc đổi tiền lẻ và không in tiền mới mệnh giá nhỏ. Đây là năm thứ 8 liên tiếp Ngân hàng Nhà nước chủ trương không phát hành tiền lẻ mới vào dịp Tết.