Đến hẹn lại lên, càng gần Tết nguyên đán Tân Sửu 2021, thị trường đổi tiền lẻ, tiền mới càng diễn ra nhộn nhịp. Lợi dụng sự phổ biến của mạng xã hội, giới buôn tiền liên tục quảng bá việc đổi tiền với mức phí ưu đãi, giao hàng tận tay người có nhu cầu. Theo chuyên gia pháp lý, đây là hành vi vi phạm pháp luật và đang được cơ quan chức năng siết chặt xử lý.

Nhộn nhịp đổi tiền online

Chỉ cần gõ từ khóa “đổi tiền lẻ" trên các công cụ tìm kiếm, hàng chục website cung cấp dịch vụ này sẽ hiện ra. Những website với tên gọi na ná nhau như "Dịch vụ đổi tiền", "Đổi tiền Tết" hay "Đổi tiền giá rẻ",... sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đổi tiền lẻ, tiền mới của người dân trong khoảng thời gian cao điểm cận Tết Nguyên đán.

Để chiêu dụ khách hàng, các website đổi tiền đều quảng cáo có mức phí đổi ưu đãi, giao dịch an toàn, thuận tiện. Có những trang còn công khai bảng phí chuyển đổi với con số theo khảo sát từ 3 - 15% tùy vào từng mệnh giá tiền.

"Tiền luôn trong tình trạng mới và liền seri, nguyên niêm của ngân hàng. Luôn có sẵn tiền mới nhiều mệnh giá từ 500 đồng đến 100.000 đồng. Chỉ cần nhắn số lượng tiền mới cần đổi, 5 phút sẽ có nhân viên báo giá ngay, kết bạn zalo để nhận giá sỉ" - lời quảng cáo được ghi công khai trên một trang web nhận đổi tiền.

Dịch vụ đổi tiền còn diễn ra nhộn nhịp trên mạng xã hội. Có la liệt các "chợ online" đang trao đổi, mua bán tiền lẻ, tiền mới đang hoạt động trong các hội nhóm kín trên Facebook. Trong một nhóm kín có tên “Đổi tiền mới, đổi tiền xxx” có tới hơn 18 ngàn thành viên. Mỗi ngày có đến cả trăm bài viết về hoạt động đổi tiền lẻ, tiền mới được các thành viên hội nhóm này đăng tải.

Trong vai một người có nhu cầu đổi tiền lẻ tiêu Tết, phóng viên đã bắt mối với chủ Facebook có tên D.V.H.G (Minh Khai – Hà Nội). Người này cho biết, với những mệnh giá tiền càng cao mức phí càng thấp. “Loại tiền mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng mức phí đổi là 6%, loại tiền 100.000 đồng, 200.000 đồng phí đổi chỉ 1%. Cam kết tiền mới, giao hàng tận nơi" - chủ Facebook buôn tiền cho biết.

Theo tìm hiểu của PV, trên các chợ mạng hiện nay còn xuất hiện loại hình có tên “tiền lướt”. Hiểu đơn giản đây là tiền đã từng được lưu thông trên thị trường nhưng vẫn đảm bảo độ mới từ 80 – 95%. Mức phí đổi “tiền lướt” rẻ hơn so với tiền mới, chỉ từ khoảng 2 – 5% tùy vào mỗi mệnh giá.

Chủ tài khoản có tên Facebook D.T.N (Hà Đông, Hà Nội) cho biết: “Tiền chúng tôi lấy vào đã phí 3,5% chưa tính công đi lấy, khách hàng muốn đổi sẽ mất phí 4%. Hàng lướt nhưng đảm bảo đẹp như hàng mới tinh".

Bên cạnh đổi tiền mới VND các mệnh giá, chợ mạng đổi tiền còn xuất hiện thêm dịch vụ mua bán, trao đổi nhiều loại tiền của nhiều nước khác nhau. Theo tìm hiểu của phóng viên, được tìm mua nhiều nhất vẫn tờ tiền mệnh giá từ 2 – 100 USD. Phí đổi phụ thuộc vào mệnh giá và số lượng mà khách hàng yêu cầu, thậm chí với cả những tờ tiền có series đẹp thì chi phí đổi càng cao.

Đáng chú ý, một số bên còn cung cấp các mặt hàng như "tờ 2 USD in hình con trâu mạ vàng", "tiền 2 USD hình con trâu seri năm sinh", "tiền hình con trâu 100 Macao 2021",... với mức giá mỗi tờ hàng trăm ngàn đồng nhưng rất khó để xác thực về nguồn gốc, xuất xứ.

Nhiều rủi ro tiềm ẩn

Chị B.M.A. (Hoàng Mai – Hà Nội) từng là một nạn nhân của việc đổi tiền online. Theo đó, sau khi chuyển khoản cho bên cung cấp dịch vụ, số tiền mà chị B.M.A nhận lại không đúng với cam kết ban đầu.

“Nhu cầu của tôi là đổi tiền để lì xì ngày Tết, tôi đã chuyển khoản để chốt đơn hàng qua Facebook. Nhưng sau khi nhận thì số tiền tôi đổi bị thiếu so với cam kết trước đó. Chủ tài khoản Facebook sau giao dịch cũng đã chặn tôi nên không thể liên lạc được nữa" - chị B.M.A cho biết.

Đó chỉ là một trong số rất nhiều trường hợp bị lừa đảo bởi các thủ đoạn tinh vi của chiêu trò đổi tiền qua mạng. Người dân có thể đối mặt với hàng loạt rủi ro như bị đổi thiếu tiền, sử dụng tiền bất hợp pháp, không rõ nguồn gốc hay thậm chí là tiền giả.

Trao đổi với phóng viên, luật sư Quách Thành Lực (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết việc đổi tiền lẻ kiếm lời ăn phí chênh lệch là hành vi trái pháp luật và có thể bị phạt tiền. Theo đó, Nghị định 88/2019/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng đã quy định rõ, hành vi đổi tiền trái phép có thể bị phạt lên tới 80 triệu đồng.

"Cụ thể, phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 40 triệu đồng đối với hành vi thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Mức phạt trên áp dụng với cá nhân, còn với tổ chức sẽ tăng nặng gấp 2 lần" - luật sư Quách Thành Lực cho biết.

Trước đó, vào tháng 12.2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 44/CT-TTg về tăng cường công tác quản lý, điều hành nhằm bình ổn giá cả thị trường, bảo đảm trật tự an toàn xã hội dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu, trong đó yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường phát hiện và xử lý các hành vi đổi tiền lẻ trái quy định của pháp luật.

Trong cuộc họp báo về triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2021 diễn ra vào ngày 24.12.2020, phía Ngân hàng Nhà nước cũng khẳng định sẽ siết chặt hoạt động đổi tiền lẻ, tiền mới dịp Tết. Theo đó, dịp Tết Nguyên Đán 2021, chính sách đối với việc in tiền lẻ mới vẫn được áp dụng như các năm trước. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước sẽ không in tiền mới mệnh giá nhỏ. Theo chia sẻ của ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, việc hạn chế in tiền lẻ mới giúp ngân sách tiết kiệm được 3.500 tỉ đồng.