Sự chờ đợi thái quá
Phiên giao dịch hôm thứ 5 (28/1) vừa qua, có lẽ rất nhiều nhà đầu tư chứng khoán không khỏi xót xa vì tiền trong tài khoản dường như bốc hơi mất. VN-Index trở thành chỉ số chứng khoán giảm mạnh nhất thị trường châu Á trong phiên này. Lần đầu tiên cả 30 cổ phiếu blue-chips trong VN30 đều nằm ở mức giá sàn. Vốn hóa cả 3 sàn bốc hơi hơn 12 tỷ USD. Đây có lẽ là lần đầu tiên mà không ít nhà đầu tư F0 đã phải chứng kiến diễn biến này trên bảng điện tử. Cũng giống như cú rơi của VN-Index cách đây 13 năm, vào đầu năm 2008.
VN-Index giảm kỷ lục phiên hôm thứ Năm (28/1)
Một điểm cần phải nhấn mạnh là không chỉ việc nhiều nhà đầu tư chủ động bán, tức là muốn bán chốt lời, hay cắt lỗ, mà còn có hàng chục triệu cổ phiếu chịu cảnh bán bán bị động, dù nhà đầu tư không muốn. Bởi lẽ, sau 3 phiên giảm trước đó, do dùng đòn bẩy tài chính, khi chạm ngưỡng ký quỹ, thường là 85%, thì công ty chứng khoán đã chủ động xả hàng của nhà đầu tư để đảm bảo an toàn khoản cho vay.
Tuy nhiên ngay ngày hôm sau (29/1), thị trường đảo chiều ngoạn mục, tăng 32 điểm, tương đương 3,2%.
"Thực tế năm 2020 có một "cơn sóng" rất lớn từ tháng 4 cho đến tháng 12, và VN-Index đã tăng đâu đó khoảng 650 điểm lên gần 1.200 điểm, tức tăng gần 100%. Rất nhiều cổ phiếu tăng 200%. Tâm lý trong 1 khoảng thời gian dài tăng giá, thành công và thắng lợi của nhà đầu tư cá nhân là rất rõ ràng. Sang đầu tháng 1/2021, chúng tôi nhận thấy có sự chủ quan, rất nhiều nhà đầu tư có một niềm tin chắc thắng vào thị trường chứng khoán. Đó là một trong những yếu tố đẩy cho thị trường tăng nóng trong khoảng thời gian 2 tuần trước khi sập xuống", ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến Thiết Việt Nam cho biết.
VN-Index tăng mạnh trở lại hôm 29/1 (Ảnh minh họa)
Cũng theo ông Ngọc, với những nhà đầu tư cá nhân sử dụng đòn bẩy tài chính ở giai đoạn đầu chưa có nhiều kinh nghiệm, mọi người dốc toàn lực vào thời điểm mà thị trường đang ở mức cao, khi thị trường điều chỉnh hệ quả rõ ràng là ở tâm lý chủ quan, thiếu kinh nghiệm trong việc sử dụng đòn bẩy tài chính khi đầu tư. Khi thị trường suy giảm 10%, 20%, nhiều nhà đầu tư đã bị cắt margin tạo ra một hệ quả cho đến thời điểm này.
"Với nhiều người đây là một kinh nghiệm quý báu khi đầu tư trên thị trường chứng khoán", ông Ngọc nhấn mạnh.
Tâm lý hoảng loạn
Trong phiên hôm thứ Năm, 21.000 tỷ đồng bán ra, tức là có 21.000 tỷ đồng mua vào. Trong 4 phiên giảm điểm gần đây nhất của VN-Index, theo thống kê này của Fiin Group, thì 3 phiên từ thứ Hai đến thứ Tư vừa qua, nhà đầu tư cá nhân là những người mua vào. Còn các tổ chức trong nước hay nhà đầu tư nước ngoài lại bán ra. Nhưng phiên đỏ lửa tuần qua (hôm thứ Năm), lại là một cú xoay 180 độ, duy nhất chỉ có nhà đầu tư cá nhân bán ra.
Thị trường giảm kỷ lục, nhưng khối ngoại lại có phiên mua ròng thứ 2 liên tiếp, với lượng mua ròng tăng vọt lên 574 tỷ đồng.
"Nhà đầu tư nước ngoài mua mạnh khi thị trường giảm mạnh, lý do quan trọng nhất là người ta tìm được cổ phiếu tốt giá rẻ. Thị trường chứng khoán Việt Nam có PE chỉ 10 – 10,5 lần. Các doanh nghiệm lớn, trung bình trên thị trường dự báo có thể đạt tăng trưởng 30% trong năm nay. Điều này cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở mức rất hấp dẫn", bà Hoàng Thị Hoa, Giám đốc Điều hành – Công ty Quản lý Quỹ Dragon Capital VFM cho biết.
Thị trường cần sự điều chỉnh mạnh để cân bằng hơn?
Bên cạnh khối ngoại, nhà đầu tư tổ chức trong nước và tự doanh của các công ty chứng khoán cũng đều mua ròng mạnh tay phiên hôm nay. Tính riêng trên sở Giao dịch TP Hồ Chí Minh, tổ chức trong nước mua ròng 397,4 tỷ đồng, còn khối tự doanh mua ròng 216,8 tỷ đồng…Tài khoản của nhà đầu tư cá nhân là bên bán ròng duy nhất.
Cũng không chỉ trong ngày hôm thứ Năm, mà ngày hôm qua, thứ Sáu, lực cầu bắt đáy rất mạnh đến từ nhà đầu tổ chức cũng chính là một nguyên nhân tạo ra cú đảo chiều. Như vậy sau 2 phiên, khối ngoại đã mua ròng 1.741 tỷ đồng.
"Phiên chiều hôm thứ Năm là phiên mà cả thị trường đã hoảng loạn, nhà đầu tư không còn hành động theo lý trí nữa. Với sự hoảng loạn, nhà đầu tư đổ hàng ra thị trường gần như là tràn ngập. Sang sáng thứ Sáu, tâm lý đấy không còn nữa, nhà đầu tư bình tĩnh hơn. Nguồn cung đã hạn chế rất nhiều. Phần cung đã hạn chế, phần cầu nỗ lực để mua khi giá cổ phiếu xuống thấp. Hai yếu tố này giúp cho sự đảo chiều 180 độ của hai phiên hôm thứ Năm và thứ Sáu", ông Ngọc nhận định.
Theo ông Ngọc, đây là tâm lý hoảng loạn của nhà đầu tư cá nhân. Còn bản chất thị trường có sự điều chỉnh là điều bình thường. Việc điều chỉnh từ 10 – 15% cũng là một động thái cần thiết để thị trường cân bằng hơn.
Để có thể hiểu rõ hơn diễn biến khó lường của thị trường chứng khoán ít ngày qua, và những dự báo của VN-Index trong thời gian tới, quý vị khán giả có thể theo dõi phần Góc nhìn trong chương kình Tạp chí kinh tế cuối tuần ngày 30/1.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!