Trước Tết, giá cà phê lan man vùng thấp

Nguyễn Quang Bình

(TBKTSG Online) - Vụ thu hoạch niên vụ cà phê 2020-2021 của Việt Nam đang ở giai đoạn cuối. Hiện nay, chỉ còn một số diện tích ở các vùng nhỏ đang được thu hái với mục đích chế biến cà phê ngon và đặc sản do phải hái chọn theo từng đợt trái chín. Còn trên đại đa số diện tích khác, công việc này hầu như đã hoàn thành.

Thu hoạch cà phê ở Tây Nguyên. Ảnh: TTXVN

Sản lượng năm nay nhỏ?

Nếu tính theo âm lịch, thường trước Tết Nguyên đán chừng mươi ngày việc thu hái niên vụ cà phê mới xem như đã xong. Năm nay, thời điểm bắt đầu thu hái cà phê đến trễ do nhiều cơn bão và áp thấp nhiệt đới liên tiếp xảy ra trong tháng 11-2020. Nhưng thời điểm hoàn thành lại đến đúng hạn. Điều này chứng tỏ rằng số ngày thu hái ngắn hơn. Đó là dấu hiệu của mất mùa do trái ít hơn, công hái không kéo dài thêm.

Thấy được tình hình ấy, một số tập đoàn kinh doanh cà phê thế giới có văn phòng tại Việt Nam đã nhanh chóng thực hiện nhiều đợt khảo sát. Nhận định chung (do nhiều người không muốn được nêu tên) cho rằng năm nay, sản lượng cà phê Việt Nam có thể giảm chừng 15%  so với năm ngoái, chỉ chừng trên dưới 25 triệu bao (bao=60 ki-lô-gam).

Dự báo mới nhất của Bộ Nông nghiệp Mỹ về sản lượng cà phê Việt Nam năm nay đạt chừng 30,2 triệu bao.
Theo các nhóm khảo sát, do giá cà phê phái sinh thấp trong một thời gian dài, nhiều nhà vườn đã chuyển đổi cây trồng hay đưa đất sang khai thác mục đích kinh tế khác.

Tính từ ba năm liên tiếp đến hết 31-1-2021, hiệu suất đầu tư trên sàn cà phê robusta London, nơi các nhà kinh doanh cà phê Việt Nam thường sử dụng để tham chiếu, mất 458 đô la Mỹ/tấn hay giảm 26% (1.319/1.777).

Xuất khẩu giảm, giá tháng giáp Tết vẫn không khá nổi

Còn mươi ngày nữa là đến Tết Tân Sửu. Tháng giáp Tết giá cà phê vẫn còn đi lan man ở vùng thấp dù thị trường không có dấu hiệu gì về sức ép bán mạnh - thường hay xảy ra ở thời điểm này trong nhiều năm trước.

Điều này nói lên rằng áp lực bán cà phê của nhà vườn để lấy tiền mặt tiêu pha trong những ngày Tết rất hạn chế. Đáng ra, nếu sức bán không mạnh, giá phái sinh phải tăng. Nhưng kết quả cả tháng 1-2021 trên sàn London lại phản ánh ngược lại.

Cũng cần thấy rằng các năm trước, trong một thị trường bình thường, có khi đến nay lượng cà phê bán ra đã đạt 50%-60%. Nhưng nay, theo đánh giá của nhiều nhà xuất khẩu, chỉ đạt 40%-45%.

Đóng cửa phiên giao dịch ngày cuối tháng, giá phái sinh robusta chốt tại 1.319 đô la/tấn, giảm 74 đô la so với 29-12-2020. Như vậy, lợi suất đầu tư tháng đầu năm mới giảm 5,31% (1.319/1.393).

Giá cà phê loại 2, tối đa 5% đen bể trong kỳ dao động trong khu vực 31,2-33 triệu đồng/tấn. Đến nay, thị trường cà phê nội địa quanh vùng 31,8 triệu đồng/tấn.

Giá cà phê còn đi đâu?

Xuất khẩu giảm, về chủ quan có thể nhà vườn chưa muốn bán ra nhiều ở mức này do thấy sản lượng vườn nhà giảm. Nhưng về khách quan, các công ty xuất nhập khẩu cho biết không mua được chỗ trên tàu biển, đó là lý do chính đáng để thấy lượng xuất khẩu không tăng.

Như vậy, giá cà phê trong và ngoài nước giảm có thể không phải do nhu cầu tiêu thụ thế giới giảm hay vì sức ép bán ra từ nhà vườn, mà do tắt đường “ra biển” của hột cà phê.

Nhiều người lo rằng giá cà phê sẽ còn xuống vì hàng ứ trong kho. Tuy nhiên, điều này không đáng ngại vì một khi thông đường vận tải biển, đó là cơ hội giải phóng bớt hàng tồn kho và tạo điều kiện tốt hơn cho giá tăng về sau do sản lượng cà phê năm nay không lớn.

“Nếu nay mai giá giảm chăng, chỉ trong một giai đoạn ngắn vì có thể lực bán mạnh bất ngờ sau ba bốn tháng khó khăn do khủng hoảng vận tải. Nhưng thị trường sẽ phục hồi nhanh vì bấy giờ hàng còn đâu nhiều nữa đến tạo sức bán?”, một nhà phân tích thị trường nhận định như thế.