Hôm 31/1, ông Sergiy Kyslytsya, Đại sứ Ukraine tại Liên Hợp Quốc được mời đến cuộc họp của Hội đồng Bảo an về an ninh của khu vực Đông Âu khi Nga tập trung ước tính 100.000 quân gần biên giới Ukraine.

Cuộc họp không đem lại kết quả gì cụ thể và tình hình khu vực vẫn rất căng thẳng. Quan chức Mỹ ước tính Nga đã chuẩn bị sẵn sàng 70% lực lượng để xâm lược Ukraine và có thể tấn công trong ngày một ngày hai. 

Trong cuộc phỏng vấn với hãng tin Nikkei Asia mới đây, Đại sứ Sergiy Kyslytsya đã giải thích về động lực khiến Ukraine muốn gia nhập NATO, phân tích vai trò của Trung Quốc trong cuộc xung đột này, đồng thời cảnh báo về những hậu quả chính trị và kinh tế nếu chiến tranh nổ ra.

Hỏi: Tính toán quân sự của Ukraine hiện nay là gì?

Đại sứ Kyslytsya: Rõ ràng việc tập trung 120.000 - 130.000 quân nhân là không bình thường và không thể biện hộ được. Nếu muốn tấn công và xâm lược một phần lớn lãnh thổ của Ukraine thì sẽ cần nhiều binh sĩ hơn thế. 

Việc chiếm đóng lãnh thổ sẽ không thể duy trì được vì thương vong sẽ rất lớn, một nửa lực lượng có thể tiêu hao trong một tuần.

Hỏi: Ukraine đánh giá thế nào về vị thế của Tổng thống Nga Putin trong cuộc khủng hoảng này?

Đại sứ Kyslytsya: Quan điểm rằng sự tan rã của Liên bang Xô Viết là thảm họa lớn nhất thế kỷ 20 đã ăn sâu bén rễ trong đầu ông Putin, với tư cách là một chính trị gia cũng như là một con người. Ông Putin muốn lịch sử nhớ đến mình như là một nhà lãnh đạo quốc gia đưa tất cả các thành viên về cùng một mối.

Tôi vẫn cho rằng ông Putin sẽ không thể duy trì được chiến dịch xâm lược và chiếm đóng với lực lượng hiện nay, ông ta sẽ cần thêm rất nhiều quân. 

Nếu Nga có thể xâm lược, vượt qua biên giới, tôi nghĩ đó sẽ là hành động tự sát của ông Putin. Mức độ thảm họa và quy mô thương vong trong chiến tranh có thể dễ dàng khiến ông Putin bị lật đổ.

Hỏi: Quan điểm của Ukraine về việc gia nhập NATO là gì?

Đại sứ Kyslytsya: Người Ukraine lựa chọn hội nhập châu Âu - Đại Tây Dương. Sau năm 2014 khi ông Putin quyết định tấn công Ukraine, thái độ ủng hộ gia nhập NATO thể hiện qua các cuộc thăm dò dư luận đã tăng lên. Nói cách khác, chính ông Putin là động lực mạnh mẽ nhất thúc đẩy Ukraine nộp đơn gia nhập NATO.

Hỏi: Vậy còn việc Nga đòi hỏi NATO không bao giờ kết nạp Ukraine thì sao?

Đại sứ Kyslytsya: Hiện giờ Ukraine chưa phải thành viên NATO nên đây chỉ là kịch bản giả tưởng. Cho dù Ukraine từ bỏ việc gia nhập NATO thì cũng không phải là hướng giải quyết vấn đề.

Nga chẳng những đòi NATO không được tiếp nhận Ukraine mà còn muốn NATO quay lại trạng thái trước năm 1997, tức là khi chưa kết nạp ba nước vùng Baltic, chưa kết nạp Ba Lan và các nước Đông Âu khác.

Hỏi: Ukraine có mềm dẻo khi xem xét các yêu cầu của Nga không?

Đại sứ Kyslytsya: Bất kỳ ai muốn làm tổng thống hoặc thành viên quốc hội của Ukraine mà nói rằng "Tôi chống lại Liên minh châu Âu (EU)" hoặc "Tôi phản đối NATO" chắc chắn sẽ thất cử. Đây là một tư tưởng chính trị xuyên suốt.

Hỏi: Vậy còn quan hệ Nga - Trung thì sao?

Đại sứ Kyslytsya: Cuộc khủng hoảng của Nga ảnh hưởng rất lớn tới Trung Quốc. Việc đất nước làng giềng tham gia chiến tranh không mang lại lợi ích cho Trung Quốc. Đường biên giới của Nga với Trung Quốc rất dài, vì vậy NATO sẽ không bao vây được Nga.

Hỏi: Tác động kinh tế của cuộc chiến tranh Ukraine - Nga là gì?

Đại sứ Kyslytsya: Giá lương thực toàn cầu sẽ tăng. Tình hình kinh tế sẽ rất khó khăn. Những nước có nền kinh tế khỏe mạnh sẽ sống sót nhưng phải trả giá đắt. Nền kinh tế Nga sẽ bị phá hủy. Kinh tế toàn cầu hiện nay đòi hỏi chúng ta phải cố gắng tránh một cuộc chiến tranh mới ở châu Âu.

Nhật Bản vẫn phụ thuộc vào khí đốt của Nga. Nền kinh tế Nhật Bản cũng có mối quan hệ mật thiết với các thị trường châu Âu và Bắc Mỹ. Thật khó để tưởng tượng ảnh hưởng của cuộc chiến tranh mà Nga phát động sẽ lớn đến đâu.

Hỏi: Ông nghĩ gì về việc Mỹ cáo buộc tình báo Nga tung thông tin giả để châm ngòi chiến tranh?

Đại sứ Kyslytsya: Người Nga rất xảo quyệt. Có thể đất nước họ rất nghèo nhưng họ sẽ không tiếc tiền bạc, của cải để xây dựng mạng lưới tình báo, đơn vị đặc nhiệm và hệ thống quân đội được trang bị tốt, thiết kế tốt. 

Những việc đang xảy ra hiện nay không phải là tình cờ và không phải Nga đang hành động ngẫu hứng. Đây là kết quả của một chuỗi những sự kiện được tính toán kỹ lưỡng. Nga có hai lựa chọn, nếu cách này không được thì họ sẽ chọn cách khác.

Hỏi: Giữa việc Nga lăm le xâm lược Ukraine và Trung Quốc đe dọa đảo Đài Loan có sự tương đồng nào không?

Đại sứ Kyslytsya: Tôi nghĩ mọi người đang suy diễn quá đà. Chẳng có gì tương đồng ở đây cả. Ukraine là một quốc gia độc lập, không giống với vùng lãnh thổ Đài Loan. Ukraine, bao gồm bán đảo Crimea, là một trong những thành viên sáng lập Liên Hợp Quốc.

Không ai nghi ngờ gì về việc Ukraine là một quốc gia có chủ quyền và được luật pháp quốc tế bảo vệ. Việc so sánh Ukraine với Kosovo hay các vùng lãnh thổ khác gây hiểu lầm và không giúp gì trong giải quyết vấn đề hiện nay.

Hỏi: Tại sao Nga và Trung Quốc bỏ phiếu chống lại việc đưa vấn đề Ukraine ra trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc?

Đại sứ Kyslytsya: Nga không được lợi ích gì từ bất kỳ cuộc họp nào về Ukraine. Kể cả có sự ủng hộ của Trung Quốc, Nga rõ ràng vẫn nằm trong nhóm thiểu số. Nếu Nga tuyên bố gì đó trước Hội đồng Bảo an rồi hành động hoàn toàn ngược lại thì sẽ không hay.