Theo New York Times, tình báo Mỹ giờ đây ước tính lực lượng Nga chuẩn bị tham gia vào chiến dịch xâm lược Ukraine trong thời gian tới là 190.000 quân, lớn hơn đáng kể con số 150.000 mà Tổng thống Mỹ Joe Biden đề cập ít ngày trước và gần gấp đôi số ước tính trong tháng 1. Thông tin này của phía Mỹ trái ngược với tuyên bố rút bớt quân của Nga.

Không chỉ có binh sĩ mà các đơn vị xe tăng, thiết giáp, pháo binh tầm xa, tên lửa phòng không, máy bay tiêm kích đều đã vào vị trí ở gần biên giới Ukraine. Các bệnh viện dã chiến đã được lập ra, ngân hàng máu đã được vận chuyển đi.

Moscow luôn tuyên bố mình không có ý định xâm lược Ukraine nhưng theo Phương Tây, giờ đây Nga chỉ cần một cái cớ là sẽ động binh.

Và những cái cớ này đang dần xuất hiện ngày một nhiều. Một bộ tài liệu lan truyền tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc với nội dung cáo buộc Ukraine thực hiện tội ác chiến tranh. Một video lan truyền ghi lại cảnh được cho là quân đội Ukraine tấn công vào một bể chứa khí độc clo ở vùng Donbass.

Theo tờ The Guardian, những ngày gần đây, quân ly khai pháo kích dữ dội vào vùng Svitlodarsk do quân đội chính phủ Ukraine kiểm soát. Các nhà phân tích quân sự đặc biệt lo lắng về khu vực này do có nhiều hạ tầng công nghiệp, bao gồm các bồn chứa khí độc.

Các đợt phản pháo của quân chính phủ có nguy cơ bắn trúng một nhà máy hóa chất nằm cách khu vực do quân ly khai kiểm soát khoảng 10 km. Nhà máy hóa chất này là một trong những cơ sở sản xuất phân bón lớn nhất châu Âu, có các bồn áp suất và 18 km đường ống đầy khí độc ammonia.

Nếu nhà máy này phát nổ, khí độc sẽ phát tán khắp nơi và cho quân Nga lý do để xâm lược. Thậm chí, Nga có thể cố tình cho nổ tung nhà máy này rồi đổ lỗi cho chính phủ Ukraine nhằm khơi mào chiến tranh, quan chức Mỹ cảnh báo.

Những ngày gần đây, quân ly khai ở Donetsk và Luhansk (Donbass, miền đông Ukraine) đã bắt đầu dùng xe buýt để sơ tán phụ nữ và trẻ em khỏi khu vực này với lý do là quân chính phủ Ukraine sắp sửa tấn công.

Không bao lâu sau, một quả bom xe phát nổ ở Donetsk, không làm ai bị thương nhưng đã được camera ghi lại đầy đủ.

Từ nhiều ngày nay, quan chức quân sự của NATO đã cảnh báo Nga sẽ ngụy tạo động cơ để châm ngòi chiến tranh. Mảnh ghép cuối cùng còn thiếu trong bức tranh của Tổng thống Vladimir Putin là chuẩn bị tâm lý cho người dân Nga về một cuộc chiến lớn sắp nổ ra. Mảnh ghép này dường như cũng đang dần vào vị trí.

Trong lúc các đơn vị không quân và thiết giáp Nga tiến về phía Ukraine, tin tức từ truyền thông Nga cũng đang tiến dần đến bên miệng hố chiến tranh.

Hãng tin Sputnik của Nga nhiều lần cáo buộc Ukraine vi phạm trắng trợn lệnh ngừng bắn ở Donetsk và Luhansk. "Kiev liên tục sử dụng súng cối 120 mm bị cấm theo thỏa thuận Minsk để nã vào các nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Luhansk", Sputnik News đưa tin ngày 19/2. Theo thỏa thuận Minsk, các bên phải rút tất cả vũ khí có cỡ nòng từ 100 mm trở lên ra xa tối thiểu 50 km.

Truyền thông Nga cũng đưa tin khoảng 25.000 người đã chạy tị nạn từ Luhansk sang Nga để tránh nguy cơ chiến tranh. Hãng thông tấn TASS thì cho biết quân đội Ukraine đã 49 lần vi phạm lệnh ngừng bắn chỉ riêng trong ngày 19/2.

Giới phân tích Phương Tây từng dự đoán Nga sẽ đợi đến sau khi Olympics mùa đông tại Bắc Kinh kết thúc mới tấn công để không làm mất lòng đồng minh Trung Quốc. Quan chức Mỹ thậm chí còn cho rằng Nga có thể tấn công ngay cả khi Olympics đang diễn ra.

Theo kế hoạch, Olympics Bắc Kinh bế mạc vào ngày 20/2. Vì vậy, nếu Nga quyết định tấn công thì hiện không còn gì vướng bận.

Vẫn có thể tránh chiến tranh ở Ukraine?

Theo The Guardian, những sự kiện vừa diễn ra có thể có nhiều cách giải thích khác chứ không chỉ là bước mở đầu của chiến tranh.

Nếu video về cuộc tấn công vào bể chứa khí độc clo ở vùng Donbass là bằng chứng do Nga ngụy tạo để phát động chiến tranh thì đây là một phiên bản cực kỳ thô sơ và rẻ tiền hơn nhiều so với những gì mà Phương Tây từng dự đoán. 

Các quan chức Anh và Mỹ trước đây cho rằng Nga sẽ dùng tới những diễn viên chuyên nghiệp, mượn các xác người chết và nhắm đến những mục tiêu có giá trị lớn.

Tương tự, bộ tài liệu đang lan truyền ở Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc trong tuần qua khá mỏng và chỉ bao gồm các thống kê về việc dân thường thiệt mạng ở khu vực Donbass do quân ly khai kiểm soát từ năm 2014 đến nay. 

Những thông tin này không có gì mới và dân thường bên phía quân chính phủ kiểm soát cũng phải chịu thương vong tương tự vì pháo kích.

Tình tiết mới đáng ngại nhất là việc sơ tán dân thường từ Luhansk và Donetsk, tạo nên một làn sóng tị nạn lớn tràn vào vùng Rostov của Nga.

Thống đốc của Rostov và Người phát ngôn điện Kremlin đều tuyên bố hoàn toàn bất ngờ trước diễn diễn mới này. Có thể các quan chức Nga đang nói dối. Nhưng cũng có thể các lãnh đạo phe ly khai ở Donbass đang lợi dụng cơ hội mà cuộc khủng hoảng của ông Putin tạo ra để ép Tổng thống Nga chính thức công nhận hai nước cộng hòa Donetsk và Luhansk.

Duma quốc gia Nga (tức Hạ viện Nga) đang yêu cầu ông Putin công nhận hai nước cộng hòa này.

Ông Gennady Rudkevich, một chuyên gia về nước Nga tại trường Georgia College nhận định: "Nhiều người cho rằng những diễn biến mới đây đều nằm trong kế hoạch tổng thể của ông Putin. Nhưng có rất nhiều bên chịu ảnh hưởng tích cực cũng như tiêu cực bởi những diễn biến tiếp theo. Một số bên có thể nghe theo lệnh của Điện Kremlin nhưng một số khác có thể cố tìm cách buộc ông Putin phải phát động chiến tranh".