Giá xăng dầu ở Việt Nam không hề thấp so với thế giới

Trong cơ cấu giá cơ sở xăng, dầu, mỗi lít xăng, dầu bán ra đang có 4 loại thuế: Giá trị gia tăng (VAT, 10%), nhập khẩu (10%), tiêu thụ đặc biệt (10%) và bảo vệ môi trường (với xăng E5RON92 là 3.800 đồng, xăng RON95 là 4.000 đồng, dầu diesel là 2.000 đồng...).

Ví dụ, một thùng xăng chứa 158,97 lít, nên giá 1 lít xăng RON 95 tại cảng có giá khoảng 14.936 đồng. Theo công thức tính giá cơ sở, giá xăng RON 95 lúc này phải cộng thêm thuế nhập khẩu 10% (tương ứng 1.493 đồng), thuế tiêu thụ đặc biệt 10% (tương ứng 1.493 đồng), VAT 10% theo giá bán (khoảng 2.532 đồng) và thuế bảo vệ môi trường cố định 4.000 đồng/lít.

Tổng chi cho 4 sắc thuế là 9.518 đồng/lít, tức chiếm 38% giá thành bán ra của một lít xăng RON 95 (giá 25.322 đồng/lít).

Bên cạnh đó, mỗi lít xăng cũng phải cộng thêm chi phí kinh doanh định mức (1.050 đồng/lít), lợi nhuận định mức (300 đồng/lít), mức trích lập Quỹ bình ổn (300 đồng/lít) và lợi nhuận của doanh nghiệp. Như vậy, tổng chi cho các khoản thuế, phí đã lên tới 11.168 đồng/lít, chiếm 44% giá thành bán ra của một lít xăng RON 95.

Trong văn bản trả lời kiến nghị cử tri thành phố Hà Nội do Ban Dân nguyện (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) chuyển sang, phản ánh việc giá xăng quá cao, do chịu nhiều thuế phí, Bộ Tài chính cho biết, so với nhiều nước trên thế giới, tỉ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của nước ta hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung.

Tỉ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước chủ yếu trong khoảng 45- 60% (ngoại trừ một số nước có trữ lượng dầu mỏ lớn thì có tỉ trọng thấp hơn), trong khi đó, đối với nước ta, tỉ trọng thuế đối với xăng khoảng 38% và đối với dầu khoảng 20%. 

"Qua theo dõi giá xăng dầu tại một số quốc gia, giá xăng dầu của nước ta hiện đang thấp hơn so với mặt bằng chung của nhiều nước trong khu vực", Bộ Tài chính khẳng định, đồng thời dẫn số liệu của Global Petrol Prices ngày 31.1.2022 - cho thấy, giá xăng của các nước có chung đường biên giới với Việt Nam như Trung Quốc là 26.611 đồng/lít, Lào là 30.665 đồng/lít và Campuchia là 26.184 đồng/lít. 

PGS.TS Phạm Thế Anh - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) nhận định giá bán lẻ xăng dầu tại Việt Nam đang ở mức trung bình cao, chứ không phải thấp như giải thích của Bộ Tài chính mới đây.

"Sau kỳ điều chỉnh giá xăng dầu ngày 21.2, giá xăng RON 95 đã vượt mức 26.000 đồng/lít (1,15 USD/lít) và là mức cao nhất trong lịch sử. Nếu so sánh với những quốc gia láng giềng khác, đặc biệt những quốc gia có khai thác dầu mỏ như Việt Nam, thì giá xăng ở ta lại cao hơn rất nhiều. Ví dụ như ở Malaysia chỉ có 0,498 USD/lít hay Indonesia là 0,887 USD/lít.", PGS.TS Phạm Thế Anh nói.

Cũng theo vị chuyên gia này, nếu tính theo tương quan với thu nhập, Việt Nam ở trong nhóm có thu nhập thấp, nhưng giá xăng dầu cao.

"Do xăng dầu là hàng hóa gần như không thể thay thế, điều này có nghĩa, những nước có thu nhập thấp như Việt Nam, người dân sẽ phải chi trả phần lớn (hơn) thu nhập của họ cho xăng dầu", ông Phạm Thế Anh cho hay.

PGS.TS Phạm Thế Anh kiến nghị nên dành một phần hỗ trợ giảm thuế, phí đối với xăng dầu. Bởi điều này có thể đạt được hai mục đích cùng lúc. Đó là kích thích sản xuất và tiêu dùng, nhưng đồng thời có thể làm giảm sức ép lạm phát.

Cân nhắc kỹ khi giảm thuế

Tại Công điện số 160 về việc bảo đảm cung ứng xăng dầu cho thị trường trong nước do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành nêu rõ - nhiệm vụ của Bộ Tài chính là chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu, đề xuất phương án điều chỉnh chính sách thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu. 

Trao đổi với Lao Động, ông Trương Bá Tuấn - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, Bộ Tài chính luôn phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để theo dõi giá xăng dầu thế giới, giá cả trong nước, lạm phát.

Từ đó tham mưu, báo cáo các cấp thẩm quyền tìm giải pháp điều hành giá xăng dầu, điều tiết từ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. 

Về quan điểm các khoản thuế đang chiếm tỉ trọng lớn trong giá xăng dầu, ông Tuấn cho rằng, trước bối cảnh giá xăng dầu trên thị trường thời gian gần đây lại có xu hướng diễn biến phức tạp, khó dự báo; trong đó có những thời điểm tăng, giảm với biên độ khá lớn, thì chính sách thuế cần được nghiên cứu kỹ lưỡng.

"Chính sách thuế nói chung, chính sách thuế đối với mặt hàng xăng dầu nói riêng được quy định trong các luật thuế, nên việc điều chỉnh cũng cần được nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các tác động có liên quan, cũng như cần đảm bảo sự ổn định của chính sách", ông Tuấn nói.