Các nước phương Tây đang nhắm vào các ngân hàng Nga như một phần của gói trừng phạt mới sau hành động quân sự ở Ukraina.

Trừng phạt hệ thống tài chính Nga

Bộ Tài chính Mỹ cho biết họ đang nhắm vào "cơ sở hạ tầng cốt lõi" của hệ thống tài chính Nga, xử phạt hai ngân hàng lớn nhất của nước này: Sberbank do nhà nước hậu thuẫn và VTB. Nằm trong danh sách trừng phạt còn có Otkritie, Sovcombank và Novikombank cùng một số lãnh đạo cấp cao tại các ngân hàng quốc doanh, Reuters đưa tin.

Các ngân hàng Mỹ sẽ phải cắt đứt quan hệ đại lý của họ, thứ cho phép các ngân hàng thực hiện thanh toán và chuyển tiền trên toàn cầu, với công ty cho vay lớn nhất của Nga, Sberbank, trong vòng 30 ngày.

Các quan chức ở Washington cũng sử dụng công cụ trừng phạt mạnh mẽ nhất của chính phủ, thêm VTB, Otkritie, Novikombank và Sovcombank vào danh sách được chỉ định đặc biệt (SDN). Động thái này nhằm đẩy các ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống tài chính của mình, cấm giao dịch với người Mỹ và đóng băng tài sản ở Mỹ của họ.

Các biện pháp trừng phạt của Mỹ cũng nhằm vào hai ngân hàng quốc doanh của Belarus - Belinvestbank và Bank Dabrabyt - vì đã hỗ trợ Nga đưa quân vào Ukraina.

Mỹ đưa ra các biện pháp trừng phạt ngay sau khi chính phủ Anh cho biết họ sẽ áp đặt lệnh đóng băng tài sản đối với tất cả các ngân hàng lớn của Nga, bao gồm cả VTB và ngăn các công ty lớn của Nga huy động vốn ở Anh.

Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết các ngân hàng Nga sẽ bị cắt khỏi thị trường đồng bảng Anh.

Anh cũng tuyên bố đóng băng tài sản và cấm đi lại đối với các thành viên của giới chính trị và tài chính Nga, bao gồm cả những người từ lâu đã thích lối sống cao sang ở London. Hơn 100 cá nhân, tổ chức và công ty con sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt.

Theo Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen, các nhà lãnh đạo EU đã đồng ý các biện pháp trừng phạt nhằm vào 70% thị trường ngân hàng Nga.

Khối đã áp đặt lệnh cấm phát hành trái phiếu, cổ phiếu hoặc khoản vay ở EU để tái cấp vốn cho Ngân hàng Alfa và Ngân hàng Otkritie, sau khi đóng băng tài sản tại Ngân hàng Rossiya, Promsvyazbank và VEB hồi đầu tuần. Tuy nhiên, ba ngân hàng hàng đầu của Nga là Sberbank, VTB và Gazprombank không phải đối mặt với việc đóng băng tài sản của EU.

Liên minh cũng đặt ra mức giới hạn 100.000 Euro (112.700 USD) đối với tài khoản ngân hàng EU của công dân Nga, những người sẽ không được phép mua cổ phiếu mệnh giá bằng đồng Euro. Việc tái cấp vốn tại EU đối với các doanh nghiệp nhà nước Nga cũng bị cấm. Các cơ quan thanh toán chứng khoán ở EU sẽ không được phép phục vụ các đối tác Nga.

Không giống như Mỹ và Anh, EU đã quyết định không ngăn các ngân hàng đại lý giao dịch với các nhà cho vay hàng đầu của Nga.

Ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt

Các ngân hàng lớn của Nga được tích hợp sâu vào hệ thống tài chính toàn cầu, có nghĩa là bất kỳ lệnh trừng phạt nào được áp dụng với các tổ chức lớn nhất đều có thể gây ra ảnh hưởng rộng lớn.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết các lệnh trừng phạt hôm 24.2 sẽ làm gián đoạn các giao dịch ngoại hối hàng ngày trị giá hàng tỉ USD do các tổ chức tài chính Nga thực hiện. Nhìn chung, các tổ chức này thực hiện khoảng 46 tỉ USD giao dịch ngoại hối, 80% trong số đó là bằng đồng USD. Sberbank và VTB nói rằng họ đã chuẩn bị cho bất kỳ diễn biến nào.

"Chúng tôi đã làm việc thông qua một số kế hoạch để chống lại các lệnh trừng phạt theo cách giảm thiểu hậu quả tiêu cực cho khách hàng của chúng tôi", đại diện ngân hàng Nga cho biết trong một tuyên bố. 

Các biện pháp trừng phạt mới mà các nhà lãnh đạo EU chuẩn bị công bố có khả năng bao gồm việc đóng băng tài sản của Nga và ngăn chặn quyền tiếp cận thị trường tài chính của các ngân hàng nước này.

SWIFT: Đòn đau với tất cả các bên

Điều mà các ngân hàng và chủ nợ phương Tây lo sợ nhất là Nga bị cấm tham gia vào hệ thống thanh toán toàn cầu, SWIFT, được sử dụng bởi hơn 11.000 tổ chức tài chính tại hơn 200 quốc gia.

Một động thái như vậy sẽ ảnh hưởng nặng nề đến các ngân hàng Nga nhưng hậu quả rất phức tạp. Việc cấm Nga khỏi SWIFT sẽ khiến các chủ nợ Châu Âu khó lấy lại tiền.

EU thông báo họ sẽ đánh giá hậu quả của việc cắt Nga khỏi SWIFT trước khi quyết định có sử dụng "vũ khí hạt nhân tài chính" đó hay không.

Thủ tướng Johnson của Anh hôm 24.2 cho biết ông dự định làm việc với các đồng minh để ngăn chặn quyền truy cập của Nga vào  hệ thống SWIFT.  Tổng thống  Mỹ Joe Biden vẫn coi đó là một lựa chọn.

Các nhà phân tích cho biết các thể chế của Nga đã có khả năng đối phó với các lệnh trừng phạt tốt hơn trước, mặc dù điều đó không có nghĩa là họ sẽ không bị tổn thương.

Viện Tài chính Quốc tế, tập đoàn ngân hàng quốc tế lớn nhất, thông tin thêm rằng các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga sẽ có tác động đáng kể đến nền kinh tế và người dân Nga và có thể gây ra suy thoái.