Cuối tuần qua, giới quan sát quốc tế nhận một thông tin gây ngạc nhiên từ nghị sĩ David Arakhamia, đồng minh của Tổng thống Volodymyr Zelensky. Theo đó, người đang lãnh đạo Đảng Đầy tớ nhân dân (SP), Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov sẽ chuyển công tác, nhường lại vị trí cho ông Budanov.

"Chiến tranh quyết định nhân sự"

Ông Reznikov năm nay 54 tuổi, được bổ nhiệm làm bộ trưởng Quốc phòng vào tháng 11-2021, tức chỉ vài tháng trước khi Nga khởi động "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine (24-2-2022).

Trước đó vài ngày, báo Kyiv Independent (Ukraine) đã đề cập khả năng ông Reznikov bị thay thế. Tuy nhiên, một số diễn biến cho thấy thông tin của ông Arakhamia hôm 5-2 đến hơi bất ngờ. Trong cùng ngày, báo Ukrainska Pravda cũng dẫn nguồn chính phủ xác nhận ông Reznikov sẽ bị thôi chức.

Tuy nhiên ông Reznikov cho biết chưa nắm thông tin gì. "Tôi chưa có thảo luận nào về việc thôi nhiệm vụ của mình", ông nói với báo Ukrainska Pravda. Trong video phát tối 5-2, Tổng thống Zelensky cũng không đề cập gì tới thông tin trên.

Mặc dù vậy, theo ông Arakhamia, việc thay thế nhân sự lần này nằm trong tính toán của Ukraine cho cục diện chiến sự. Ông Arakhamia khẳng định sự thay đổi này "hoàn toàn hợp lý cho thời chiến", đồng thời cho biết ông Reznikov sắp tới sẽ giữ chức bộ trưởng các ngành công nghiệp chiến lược Ukraine.

Ông Arakhamia viết trên Telegram: "Chiến tranh quyết định chính sách nhân sự. Thời gian và bối cảnh yêu cầu củng cố và tái tập hợp đội ngũ. Điều này đang diễn ra và sẽ tiếp tục trong tương lai".

Trong khi đó, báo chí quốc tế tập trung nhiều hơn vào mối quan hệ giữa việc ông Reznikov rời chức với cuộc truy quét tham nhũng tại Ukraine. Từ ngày 24-1, hàng loạt quan chức Ukraine đã bị điều tra hoặc cho thôi chức.

Đây được xem là một phần trong nỗ lực cải tổ và quyết tâm chống tham nhũng của Tổng thống Zelensky, nhằm đáp ứng các yêu cầu để gia nhập Liên minh châu Âu (EU).

Cấp thiết hơn, đã có áp lực từ nghi vấn tham nhũng tại Ukraine liên quan tới khoản viện trợ hàng tỉ USD của Mỹ. Chính phủ Mỹ chưa tìm thấy bằng chứng Ukraine sử dụng các khoản viện trợ sai mục đích nhưng nỗ lực của Kiev là cần thiết để Washington duy trì sự ủng hộ của công chúng Mỹ khi sát cánh với Ukraine.

Cơ quan chống tham nhũng quốc gia Ukraine đã mở cuộc điều tra sau khi báo ZN.UA hồi 21-1 đã đưa tin về việc Bộ Quốc phòng nước này mua thực phẩm giá cao để phục vụ quân đội.

Bộ trưởng Quốc phòng Reznikov khẳng định không làm điều gì sai nhưng ông sẽ là quan chức cao cấp nhất của Ukraine rời chức sau cuộc truy quét tham nhũng. Bên cạnh đó, việc thay sếp quốc phòng giữa thời chiến cũng dĩ nhiên tác động tới cục diện xung đột Nga - Ukraine.

Tân bộ trưởng muốn đòi lại Crimea

Ông Reznikov là người giám sát hoạt động của Bộ Quốc phòng và được đánh giá có mối quan hệ tốt với phương Tây. Nói cách khác, ông đóng vai trò quan trọng trong các thỏa thuận cung cấp vũ khí cho Ukraine đến nay.

Nếu làm việc trong lĩnh vực công nghiệp chiến lược, ông Reznikov cũng sẽ tiếp nối các nhiệm vụ hậu cần như trước đây. Tuy nhiên trên chiến trường, đây có thể là sự thay đổi tiềm ẩn nguy cơ đẩy xung đột quân sự leo thang hơn nữa.

Hôm 3-2, Mỹ công bố gói viện trợ quân sự 2,2 tỉ USD cho Ukraine, bao gồm các loại vũ khí có tầm bắn xa hơn. Đây là sự điều chỉnh nhỏ của Washington vì trước đây họ chần chừ cung cấp vũ khí tầm bắn xa do lo ngại Ukraine đẩy xung đột leo thang bằng cách tấn công lãnh thổ Nga.

Hôm 5-2, ông Reznikov trấn an rằng Kiev sẽ không dùng vũ khí tầm xa của phương Tây để tấn công vào lãnh thổ Nga. "Chúng tôi luôn nói với các đối tác rằng chúng tôi có nghĩa vụ không dùng vũ khí của các đối tác nước ngoài để tấn công lãnh thổ Nga, chỉ nhắm vào các đơn vị Nga đang chiếm lãnh thổ Ukraine...", ông nói.

Dù nhấn mạnh sẽ không dùng vũ khí tầm xa "của phương Tây", quan điểm của ông Reznikov có điểm khác biệt so với người được cho kế nhiệm ông.

Giám đốc Tổng cục Tình báo Budanov nổi tiếng vì dự đoán chính xác cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, ở thời điểm hầu hết quan chức Ukraine đều cho rằng Matxcơva sẽ chỉ mở chiến dịch ở quy mô nhỏ hơn nhiều.

Hồi tháng 1 năm nay, ông Budanov từng cảnh báo về khả năng sẽ có các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, dù không nói rõ liệu Ukraine có đứng sau các vụ tấn công như vậy hay không.

Thời điểm ông Budanov nói điều này với ABC News diễn ra không lâu sau vụ tấn công căn cứ không quân Engels, nằm cách biên giới Ukraine khoảng 800km. Ông Budanov nói bản thân "vui khi thấy điều đó", dù phía Ukraine không nhận trách nhiệm cuộc tấn công này.

Việc Ukraine thay tướng diễn ra trong lúc Kiev dự báo Nga sẽ thực hiện đợt tấn công lớn mới. Đây sẽ là nhiệm vụ lớn đầu tiên của "sếp tình báo" Budanov. Ngoài ra, trong cuộc trả lời phỏng vấn Washington Post tuần trước, ông Budanov đã từng nhắc tới mục tiêu tái chiếm bán đảo Crimea trong mùa hè năm nay.