Dự án Thủy điện Hồi Xuân được Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) phê duyệt vào Quy hoạch thủy điện bậc thang sông Mã tại Quyết định số 1195/QĐ-NLDK, ngày 31-3-2005. Dự án được đưa vào Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011-2020, có xét đến 2030 (Quy hoạch điện VII) phê duyệt tại các Quyết định số 1208/QĐ-TTg ngày 21-7-2011 và Quyết định số 428/QĐ-TTg ngày 18-3-2016 (Quy hoạch điện VII điều chỉnh) của Thủ tướng Chính phủ.

Dự án có công suất 102 MW, với diện tích xây dựng công trình chính khoảng 55,9 ha, diện tích khu vực hồ chứa và các công trình công cộng khoảng 567,6 ha. Qua một số lần chuyển đổi chủ đầu tư đến hết năm 2018 dự án đã hoàn thành đạt được 93% khối lượng công việc, trong đó đã xây dựng đập, nhà máy thủy điện và cung cấp lắp đặt thiết bị cơ điện nhà máy; xây dựng đường dây 220 kV đấu nối nhà máy thủy điện vào hệ thống điện lưới quốc gia.

Thủy điện Hồi Xuân chậm tiến độ nhiều năm

Từ năm 2018 đến năm 2022 Công ty CP đầu tư và xây dựng điện Hồi Xuân VNECO là chủ đầu tư do thiếu nguồn vốn đã dừng thi công công trình. Từ cuối năm 2022, đầu năm 2023 Tổng thầu xây dựng tự bỏ vốn để tái khởi động xây dựng nhà máy thủy điện hoàn thành được một số công việc như lao dầm và đổ bê tông sàn vượt 3 khoang tràn; lát nền sân MBA 220 kV ước tính khối lượng đạt khoảng 3,5 tỷ đồng.

Trước việc Dự án thủy điện Hồi Xuân “an binh bất động”, UBND huyện Quan Hóa đã nhiều lần báo cáo lên tỉnh, lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa cũng nhiều lần về kiểm tra và có đề xuất đến các Bộ, ngành sớm tìm hướng giải quyết, để chủ đầu tư khẩn trương triển khai hoàn thiện dự án, ổn định đời sống cho bà con bị ảnh hưởng từ dự án.

Theo UBND huyện Quan Hóa, Dự án thủy điện Hồi Xuân chậm tiến độ, thi công dở dang đã ảnh hưởng đến đời sống của nhiều hộ dân nằm trong vùng dự án. Trong đó, có hơn 655 ha đất trong vùng lòng hồ dự án thuỷ điện bị ảnh hưởng, và hàng nghìn hộ dân bị tác động. Đến nay, nhiều hộ dân vẫn chưa được nhận tiền đền bù hoặc chưa có khu tái định cư khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Được biết, vùng lòng hồ Dự án thủy điện Hồi Xuân có hơn 655 ha đất bị ảnh hưởng, thuộc 2 huyện Mai Châu (Hòa Bình) và huyện Quan Hóa (Thanh Hoá). Gần 1.900 hộ dân ở hai địa phương này bị tác động, trong đó khoảng 500 hộ phải tái định cư đến nơi ở mới.

Đến nay, hàng trăm hộ dân vẫn chưa nhận được tiền đền bù hoặc chưa có khu tái định cư khiến cuộc sống bấp bênh, tạm bợ. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ ổn định sản xuất, chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân bị tác động bởi dự án chưa được giải quyết.

Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Đỗ Trọng Hưng cùng đoàn công tác đã đến Dự án thủy điện Hồi Xuân. Tại đây, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa đã nghe báo cáo về những khó khăn, vướng mắc liên quan đến dự án, ảnh hưởng đến đời sống của Nhân dân vùng dự án như: việc bồi thường giải phóng mặt bằng, xây dựng các công trình công cộng, chủ đầu tư chưa thi công hoàn trả 5 tuyến đường giao thông tránh ngập, 2 tuyến đường thực hiện thi công dang dở…

Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Đỗ Trọng Hưng kiểm tra tại dự án.

Do nguồn lực tài chính của nhà đầu tư hết và một số vấn đề còn vướng mắc chưa giải quyết được nên dự án dừng lại kéo dài không đưa vào sử dụng làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, sản xuất, sinh hoạt của Nhân dân trong vùng dự án; ảnh hưởng đến huyện Quan Hóa và sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hoá.

Để đưa dự án đi vào hoạt động nhằm ổn định đời sống nhân dân vùng bị ảnh hưởng, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển kinh tế, tránh lãng phí tài nguyên thiên nhiên của đất nước, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa đề nghị chủ đầu tư là Công ty CP đầu tư và xây dựng điện Hồi Xuân VNECO tập trung thu xếp nguồn vốn để tiếp tục triển khai dự án, thực hiện đúng những gì đã cam kết với địa phương trong thời gian sớm nhất.

Đồng thời, đề nghị chủ đầu tư phải tập trung huy động mọi nguồn lực, tranh thủ tối đa sự hỗ trợ của các cơ quan hữu quan để có nguồn vốn triển khai dự án. Lãnh đạo công ty cần phải phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, trước hết là huyện Quan Hóa và các xã trong vùng dự án để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của bà con nhân dân…

Người dân vùng dự án rất mong thủy điện Hồi Xuân sớm khởi động trở lại, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đi vào hoạt động. Đơn vị đầu tư sớm thu hồi vốn và người dân vùng bị ảnh hưởng bởi dự án sẽ được hỗ trợ, bồi thường ổn định đời sống.