Kể từ những ngày đầu xung đột nổ ra tại Ukraine, rõ ràng việc lựa chọn vũ khí hoá đồng đô la Mỹ sẽ dẫn đến những hậu quả. Các lệnh trừng phạt Nga tiếp cận tiền tệ của Mỹ đang dọn đường cho sự trỗi dậy của đồng nhân dân tệ, đồng tiền của Trung Quốc.

Đồng nhân dân tệ trở thành giải pháp thay thế cho việc thanh toán và dự trữ, ít nhất là đối với các quốc gia sẵn sàng “làm phật lòng” Mỹ. Đây chính là món quà trời ban cho Trung Quốc.

Nếu đồng nhân dân tệ trở thành đồng tiền dự trữ và thanh toán bù trừ chính trên toàn cầu, nó sẽ là bằng chứng cho người dân thấy rằng thời của Trung Quốc đã tới. Một số thậm chí có thể coi đó là bằng chứng rõ ràng về một thế giới đa cực, khi mà Trung Quốc xác định phạm vi ảnh hưởng mới và chấm dứt quyền bá chủ của Mỹ.

Từ lâu, nhà lãnh đạo của Trung Quốc đã rất muốn mở rộng tầm ảnh hưởng của đồng nhân dân tệ. Nhưng để thành công, các cường quốc toàn cầu khác cũng cần cộng tác với Trung Quốc. Cho đến hiện tại, có rất ít lý do để các quốc gia thử nghiệm một loại tiền tệ khác ngoài đồng đô la Mỹ. Ngay cả những nước không mấy ưa Mỹ vẫn sẽ tiếp tục sử dụng đồng đô la vì lợi ích của họ hoặc chỉ vì thói quen.

Nhưng thế giới giờ đây đã nhận ra một điều không mấy vui là việc sử dụng và nắm giữ đồng đô la không chỉ đắt đỏ về mặt lãi suất thấp (trước đây). Các biến động địa chính trị còn cho thấy đồng đô la có thể gặp rủi ro vào thời điểm khủng hoảng và xung đột.

Và Trung Quốc đã nắm bắt cơ hội vàng này. Trung Quốc đã coi việc hợp tác với Trung Đông là một trong những ưu tiên quan trọng nhất. Trong khi mối quan hệ của Mỹ với Saudi Arabia ngày càng sa sút.

Trong chuyến thăm Saudi Arabia vào tháng 12 vừa rồi, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết rằng Trung Quốc sẽ bắt đầu thanh toán tiền dầu bằng đồng nhân dân tệ. Bộ trưởng tài chính của Saudi Arabia cho biết họ sẵn sàng đón nhận ý tưởng này. Động thái này báo hiệu sự độc quyền của đô la trong thanh toán dầu mỏ đang đi đến hồi kết.

Không chỉ Trung Đông, một số công ty Ấn Độ cũng bắt đầu sử dụng đồng nhân dân tệ để mua hàng hoá. Những thay đổi này rất quan trọng, vì để đồng nhân dân tệ có chỗ đứng như một loại tiền tệ toàn cầu, nhiều nước phải sẵn sàng tham gia.

Có thể không lâu nữa, Bắc Kinh sẽ gây áp lực buộc các nhà xuất khẩu yêu cầu thanh toán bằng đồng nhân dân tệ đối với hàng hóa sản xuất, yêu cầu thương mại toàn cầu chuyển sang giao dịch bằng đồng nhân dân tệ, từ đó làm tăng nhu cầu dự trữ đồng tiền của Trung Quốc. Điều đó sẽ thay đổi con đường thống lĩnh toàn cầu của đồng đô la.

Đồng đô la trở thành đồng thanh toán bù trừ chiếm ưu thế ngày nay là vì sau Thế chiến thứ hai, Mỹ là công xưởng của thế giới. Họ cung cấp cho các đồng minh châu Âu những hàng hoá sản xuất quan trọng. Và không cần bàn cãi, Mỹ đã yêu cầu thanh toán bằng đồng đô la.

Mặc dù không có xuất phát điểm như Mỹ lúc đó, Trung Quốc vẫn có đòn bẩy. Ảnh hưởng gần đây của việc phong toả nền kinh tế nhắc nhở sự phụ thuộc của các quốc gia vào Trung Quốc. Tất cả kết hợp lại với nhau, tạo nên một tình huống mà các chính phủ sẽ phải xem xét kỹ càng hơn về đồng nhân dân tệ.

Mất bao lâu nữa để đồng nhân dân tệ đóng vai trò quan trọng hơn trên toàn cầu? Không ai biết. Đồng đô la đã mất nhiều thập kỷ để tăng giá. Nhưng “hành trình nghìn dặm cũng phải bắt đầu bằng một bước đầu tiên”, và Trung Quốc đã bắt đầu nhấc chân bước.

Tham khảo Barron’s