Sáng 28-2, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về tình hình thị trường xăng dầu và kết quả thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu.

Phân giao tổng nguồn xăng dầu năm 2023 là 27,34 triệu m³/tấn

Báo cáo tại phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhận định năm 2022 là năm đặc biệt khó khăn đối với thị trường xăng dầu trên toàn cầu, bởi tình hình thế giới biến động nhanh, phức tạp và khó lường.

Theo ông Diên, tỉ giá đồng USD và lãi suất tín dụng liên tục tăng cao, cùng với những biến cố của hệ thống ngân hàng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Sự khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngoại tệ do các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của ngân hàng... đã ảnh hưởng đến tiến độ và tổng mức nhập khẩu xăng dầu của các doanh nghiệp đầu mối.

Sản xuất xăng dầu trong nước còn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ việc gián đoạn nguồn cung của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (thời điểm đầu năm và cuối năm 2022)... gây khó khăn về nguồn cung trong nước ở một số thời điểm nhất định.

Tuy nhiên theo ông Diên, cơ bản việc cung ứng xăng dầu phục vụ sản xuất, tiêu dùng trong nước luôn được bảo đảm.

Tổng nguồn cung xăng dầu cung cấp cho thị trường trong năm 2022 đạt 25,58 triệu m³/tấn, vượt 7,3% so với tổng nguồn phân giao, trong đó nhập khẩu xăng dầu là 8,87 triệu m³/tấn, tăng 27% so với năm trước (chiếm 34% tổng nguồn cung).

Sản xuất xăng dầu trong nước đạt 15,69 triệu m³/tấn, tăng 13,7% (chiếm 61,3% tổng nguồn cung).

Năm 2023, trên cơ sở dự báo nhu cầu thị trường có tính đến yếu tố kinh tế trong nước phục hồi, tăng trưởng cao hơn năm trước, bộ đã thực hiện phân giao tổng nguồn xăng dầu cho các doanh nghiệp ở mức 27,34 triệu m³/tấn, tăng 15% so với số phân giao của năm trước.

Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính trong tính toán, xác định, điều hành giá xăng dầu trong nước theo đúng quy định tại nghị định 83, nghị định 95, bảo đảm phù hợp với diễn biến giá xăng dầu thế giới.

Sử dụng linh hoạt, hiệu quả công cụ Quỹ bình ổn giá nhằm hạn chế mức biến động mạnh của giá xăng dầu trong nước so với biến động giá thế giới.

Đồng thời đã chủ động kiến nghị các cấp có thẩm quyền điều chỉnh giảm một số loại thuế trong cơ cấu giá xăng dầu nhằm kiềm chế tốc độ tăng giá xăng dầu trong nước...

Cần bố trí tối thiểu 4.100 tỉ đồng/năm để mua xăng dầu dự trữ

Với Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, theo ông Diên, khó khăn chủ yếu hiện nay là vấn đề tài chính. Để xử lý các khó khăn này, các bên tham gia góp vốn tại dự án, nhà máy và các ngân hàng tài trợ vốn đang tích cực đàm phán để thống nhất phương án tái cấu trúc tài chính phù hợp...

Về dự trữ quốc gia về xăng dầu, ông Diên cho hay đang tích cực triển khai xây dựng phương án nâng mức dự trữ quốc gia về xăng dầu và đã 4 lần trình Thủ tướng phê duyệt.

Trong phương án trình lần thứ 4 vào ngày 27-12-2022, đề xuất từ năm 2023 đến 2025, nâng mức dự trữ xăng dầu quốc gia từ 9 ngày nhập ròng hiện nay lên 15 ngày. Trong giai đoạn 2026-2030, tiếp tục nâng lên 30 ngày nhập ròng.

Để thực hiện phương án này, ngân sách nhà nước cần bố trí tối thiểu 4.100 tỉ đồng/năm để mua xăng dầu dự trữ.

Song theo báo cáo của Bộ Tài chính, mức kinh phí trên vượt quá khả năng cân đối ngân sách. Hiện ngân sách mới bố trí được khoảng 1.500 tỉ đồng/năm để mua hàng dự trữ quốc gia.

Hiện Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đã họp, rà soát, thống nhất tiếp tục báo cáo Thủ tướng xem xét cho nâng dần mức dự trữ xăng dầu quốc gia theo khả năng cân đối ngân sách hằng năm, phù hợp khả năng cho thuê kho dự trữ bảo quản của các doanh nghiệp.

Theo Bộ Công Thương, trong năm 2022 và đầu 2023, lực lượng quản lý thị trường đã thực hiện giám sát trên 17.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu trong cả nước và thanh tra, kiểm tra trên 2.700 vụ, xử lý trên 600 vụ với số tiền xử phạt khoảng 20 tỉ đồng.

Với việc rà soát, hoàn thiện quy định của pháp luật về kinh doanh xăng dầu, bộ đã tổng hợp, báo cáo Thủ tướng về phương án sửa đổi, bổ sung nghị định 83 và nghị định 95, trong đó tập trung vào một số vấn đề như thời gian điều hành giá xăng dầu; quyền nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh xăng dầu (quy định về nguồn hàng, tỉ lệ chiết khấu tối thiểu…).

Chính phủ yêu cầu nghiên cứu giảm trung gian phân phối xăng dầu

Việc sửa đổi nghị định quản lý kinh doanh xăng dầu phải giảm được khâu trung gian trong lưu thông, phân phối, giảm đầu mối quản lý, tăng tính công khai minh bạch.