"Khách hàng chắc chắn đang bị sốc". Đó là những gì David Goldsmith, người sở hữu gara sửa xe Urban Classics ở Brooklyn, New York, Mỹ, kết luận với CNBC khi nói về thực trạng sửa chữa ô tô hiện nay.

Theo CNBC, chi phí sửa chữa ô tô ngày càng tăng lên, thậm chí còn cao hơn cả lạm phát chung. Chi phí bảo dưỡng và sửa chữa xe cơ giới ở Mỹ tăng 4,1% trong mười năm qua (giai đoạn tháng 11-2013 đến tháng 11-2023), so với mức chỉ 2,8% của chỉ số giá tiêu dùng chung của nước này. Chỉ trong năm 2022, chi phí sửa chữa tăng tới 10%. Dự kiến năm 2023 còn cao hơn.

Thực tế này có thể khiến nhiều người thấy khó hiểu. Khi công nghệ ngày càng phát triển, đáng ra việc sửa xe phải dễ dàng hơn (do đó giảm chi phí), xe ít gặp lỗi hơn (nhu cầu không cao dẫn đến giá giảm, lý thuyết là vậy).

Theo CNBC, nguyên nhân có thể chia thành 3 vấn đề chính: xe đắt hơn, tai nạn nghiêm trọng hơn và ít thợ hơn.

Tai nạn giao thông nghiêm trọng hơn

Theo Viện Dữ liệu Tổn thất Đường bộ (HLDI), thuộc Viện Bảo hiểm An toàn Đường bộ (IIHS) Mỹ, trung bình, ô tô năm 2022 nặng hơn 33% và mạnh gấp đôi so với năm 1985. Trong khi đó, tốc độ và tai nạn giao thông ở nước này cũng gia tăng.

Xe nặng hơn va chạm ở tốc độ cao hơn gây ra thiệt hại khủng khiếp hơn.

Tất cả những điều này xuất phát từ xu hướng chuộng SUV và bán tải. Chỉ nhìn từ Việt Nam cũng thấy điều này. Theo số liệu bán hàng từ Hiệp hội Các nhà Sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), trong năm 2023, doanh số sedan chỉ đạt 52.658 xe, trong khi SUV từ 5-7 chỗ bán được 62.234 xe, cao nhất trong các dòng ôtô tại Việt Nam. Lượng xe crossover 5-7 chỗ đạt doanh số gần 38.000 xe, MPV 7 chỗ đạt 53.062 xe.

Xe đắt hơn

Xe đắt hơn xuất phát từ thực tế người tiêu dùng khá chuộng công nghệ, đặc biệt liên quan đến vấn đề an toàn. Ngày nay, hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao (ADAS) trở thành tiêu chuẩn trên nhiều xe mới, ít nhất ở các mức độ khác nhau.

Tuy nhiên, xe nhiều công nghệ cũng có mặt trái. Đó là khi càng được nhồi nhiều tính năng, trang bị, khả năng ô tô gặp trục trặc cũng cao hơn.

Chẳng hạn, 2/3 số mẫu xe được bán ra ở Mỹ có hệ dẫn động bốn bánh, ít nhất dưới dạng tùy chọn. Trong khi đó, tỉ lệ này chỉ là 10% vào những năm 1980. Nói cách khác, khối lượng công việc của các gara sửa xe ngày nay bổ sung thêm các bộ phận liên quan đến hệ dẫn động 4 bánh này.

Các vật liệu nhẹ như nhôm ngày càng phổ biến có ưu điểm là giảm trọng lượng. Nhưng nhược điểm là giòn và dễ phải thay thế.

Nhờ phương pháp sản xuất mới, ô tô có ít bộ phận hơn. Nhưng các bộ phận có trên xe lại lớn hơn, và thay thế sửa chữa cũng tốn kém hơn.

Chưa hết, giờ các thợ không chỉ sửa chữa dưới góc độ động cơ, mà còn dưới góc độ máy tính. Goldsmith còn cho biết: "Ô tô bây giờ giống như một máy tính khổng lồ".

Đồng tình, Ryan Mandell, giám đốc tư vấn tại Mitchell (công ty công nghệ liên quan đến các vấn đề bảo hiểm, sửa chữa ô tô), cho biết việc tin học hóa ô tô đã thay đổi đáng kể trong thập kỷ qua.

"Cùng một tai nạn tương tự cách đây 10 năm, giờ bạn có thêm 3 cảm biến bị ảnh hưởng và có khả năng phải thay thế", Mandell ví dụ.

Ít thợ

Trong khi đó, thợ sửa xe lại khan hiếm, chi phí nhân công cao.

Theo Mitchell, năm 2019, công thợ sửa xe trung bình ở Mỹ là gần 50 USD/giờ. Cuối năm 2023, con số lên đến gần 60 USD/giờ.

Một lý do là COVID-19 làm hạn chế đi lại, nhu cầu sửa xe ít hơn. Do đó, nhiều thợ sửa xe đã quyết định chuyển sang làm nghề khác.

Đại dịch cũng làm tăng giá linh kiện, do khan hiếm nguồn cung và vận chuyển hạn chế. Năm 2022, giá linh kiện có nguồn gốc từ các nhà sản xuất ô tô đã tăng 10% và linh kiện bên thứ ba tăng 17%.

"Nếu ô tô có giá phổ thông thì chi phí sửa chữa bảo dưỡng cũng phải phổ thông. Nếu không, lượng xe bán ra sẽ ít hơn. Tôi nghĩ đó sẽ là động lực để các nhà sản xuất tìm cách giảm chi phí xuống", Alan Amici, chủ tịch kiêm CEO của Trung tâm Nghiên cứu Ô tô (Center for Automotive Research) nói với CNBC.

Doanh nhân Hoàng Kim Khánh chi gần 9 tỉ sửa siêu xe Koenigsegg Regera

Chi phí sửa chữa bảo dưỡng Koenigsegg Regera của ông Hoàng Kim Khánh gần bằng giá mua một chiếc Lexus LX 600 mới.