Mặt bằng lãi suất tiết kiệm tiếp tục thấp
Cuối 2022, lãi suất huy động dao động 7-10%, thậm chí có lúc lên 11-12% tại một vài nhà băng quy mô nhỏ do thanh khoản gián đoạn tạm thời khi các ngân hàng phòng thủ, sau sự cố SCB và đổ vỡ ở một số ngân hàng trên thế giới. Nhưng hiện thanh khoản hệ thống dồi dào và thậm chí dư thừa. Lãi suất giảm kỷ lục nhưng tiền gửi vẫn chảy mạnh vào hệ thống. Cuối 2023, hơn 13,5 triệu tỷ đồng nhàn rỗi của người dân và doanh nghiệp gửi tại ngân hàng, tăng 14% so với năm 2022 và cao nhất từ trước đến nay.
Thanh khoản dồi dào là tốt nhưng tiền gửi chảy mạnh vào hệ thống bất chấp lãi suất giảm sâu, theo lãnh đạo một nhà băng, cũng là tín hiệu chỉ báo dòng tiền không luân chuyển vào sản xuất hay đầu tư. Nhu cầu tín dụng của nền kinh tế theo lãnh đạo này, chưa thể sớm khởi sắc, do đó mặt bằng lãi suất huy động đầu vào sẽ duy trì ở mức thấp.
Hiện nay, hầu hết ngân hàng niêm yết lãi suất huy động 5-5,7% cho khoản tiền gửi dưới 1 tỷ đồng, kỳ hạn 12 tháng. Một số đơn vị thậm chí hạ lãi suất về dưới 5% cho cùng kỳ hạn phổ biến này.
Lãnh đạo các ngân hàng và giới phân tích đều chung quan điểm mặt bằng lãi suất sẽ duy trì ở mức thấp ít nhất đến giữa năm 2024, sau đó có thể đảo chiều tăng nhẹ khi nhu cầu tín dụng đi lên. Tuy nhiên, mặt bằng khó quay lại mức cao như giai đoạn 2022.
Lãi suất thấp giúp nâng đỡ VN-Index
Bàn về kịch bản VN-Index năm nay, luận điểm chung của các công ty chứng khoán và đơn vị phân tích là chỉ số sẽ đi lên nhờ hai yếu tố hỗ trợ chính: lãi suất thấp và triển vọng lợi nhuận doanh nghiệp.
Trong hai yếu tố hỗ trợ, lãi suất thấp được xem là luận điểm chắc chắn nhất. Theo Chứng khoán Vietcombank (VCBS), xu hướng chung của VN-Index từ Covid-19 thường đồng pha với biến động lãi suất. Với việc mặt bằng lãi suất trong quý IV/2023 rơi xuống thấp hơn giai đoạn đại dịch, VCBS cho rằng đây là yếu tố chính hỗ trợ cho mức định giá của thị trường trong năm 2024.
Bối cảnh tài chính thế giới cũng hỗ trợ rất lớn cho việc duy trì chính sách tiền tệ hiện tại. Theo Chứng khoán TPBank (TPS), Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã đi đến chặng cuối của quá trình thắt chặt và chờ đợi thời điểm chính sách đảo chiều. Từ đó, áp lực tỷ giá sẽ hạ bớt, Ngân hàng Nhà nước có thêm dư địa để duy trì chính sách nới lỏng.
Lãi suất giảm cũng hỗ trợ lợi nhuận doanh nghiệp. Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN) kỳ vọng đầu tư, sản xuất và tiêu dùng sẽ phục hồi hơn nữa giúp tăng EPS (thu nhập trên mỗi cổ phiếu) ở hầu hết ngành. Tuy nhiên, đơn vị này lưu ý EPS từ hoạt động kinh doanh liên tục của các công ty niêm yết đã thấp hơn đáng kể so với mức từ khi xảy ra dịch, nên họ dễ bị tác động nặng nề hơn trước những "cơn gió ngược" toàn cầu hay có bất kỳ thay đổi nào mang tính trọng yếu.
Nắm giữ vàng miếng rủi ro hơn
Vàng miếng SJC đạt được hiệu suất sinh lời tốt trong năm qua. Giá vàng miếng vào thời điểm cuối năm ngoái có lúc lập kỷ lục 80 triệu đồng một lượng, cao gần 20% so với đầu năm. Hiện, mỗi lượng vàng miếng neo quanh 78-79 triệu đồng một lượng còn vàng nhẫn ở vùng cao nhất từ trước đến nay 64-65 triệu đồng một lượng.
Đà tăng của kim loại quý theo giới phân tích, vẫn được ủng hộ nhờ vào dự báo Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) có ba lần giảm ít nhất trong năm này. Điều đó sẽ làm giảm sức mạnh của USD và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ nhưng ngược lại củng cố sức mạnh cho vàng.
Tuy nhiên, năm nay vàng miếng cũng đối diện với những rủi ro liên quan đến thay đổi chính sách. Ngân hàng Nhà nước cho biết trình Chính phủ dự thảo Nghị định về kinh doanh vàng trong tháng đầu năm nay, điều chỉnh những quy định không còn phù hợp. Việc xóa bỏ độc quyền vàng miếng SJC cũng đang được cơ quan quản lý cân nhắc.
Phó tổng giám đốc một ngân hàng quốc doanh nói trong kịch bản nguồn cung vàng miếng được Ngân hàng Nhà nước bổ sung trên thị trường hoặc SJC bị xóa độc quyền vàng miếng, giá vàng miếng chắc chắn không còn neo cao cả chục triệu một lượng so với vàng nữ trang như hiện nay. "Theo đó, người nắm giữ vàng miếng sẽ chịu thiệt nếu gom vào với giá cao tới cả chục triệu so với các loại vàng khác trên thị trường", bà nói.
Vng miếng ghi nhận mức sinh lời hấp dẫn, nhưng một lãnh đạo ngân hàng khuyến nghị: "Vàng miếng không phải là ý tưởng hay để đầu tư với người không chuyên, đặc biệt thời điểm giá tăng nóng. Ngoài ra, yếu tố về nguồn cung vàng miếng khó có thể dự báo trước, cũng là rủi ro với những người nắm giữ loại vàng này".
Cùng quan điểm, Phó chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng ông Huỳnh Minh khánh nhấn mạnh vàng miếng có mức độ biến động mạnh đi kèm rủi ro cao hơn so với các loại vàng khác trên thị trường, do đó người không chuyên nên cân nhắc kỹ khi đầu tư.
USD sinh lời kém hơn nhiều hình thức đầu tư khác
Nắm giữ USD thường sinh lời kém so với nhiều hình thức đầu tư khác, với mức sinh lời bình quân 3-5% một năm tính theo đà tăng giá hàng năm của tỷ giá VND/USD.
Với chính sách chống đôla hóa nền kinh tế và kiểm soát tỷ giá linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước, người giữ USD thậm chí còn chịu thiệt nếu tính đến "chi phí cơ hội" so với việc gửi tiết kiệm bằng tiền đồng.
Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam, nhận định lãi suất gửi tiền đồng và lãi suất liên ngân hàng có thể tiếp tục ở mức thấp khi nhu cầu vốn trong nền kinh tế chưa phục hồi ở mức cao. Điều này sẽ là một yếu tố tác động đến các kế hoạch kinh doanh vốn và ngoại hối tại các ngân hàng thương mại trong ngắn hạn. Bên cạnh đó, nhu cầu ngoại tệ của khách hàng tăng lên sẽ có thể tạo ra các biến động cung cầu trên thị trường mang tính thời điểm.
Tuy nhiên dự báo cho cả năm 2024, ông Đinh Đức Quang nhận định tỷ giá USD/VN sẽ ổn định nhờ các yếu tố vĩ mô và các cân đối lớn của Việt Nam.
Trong bối cảnh các yếu tố vĩ mô ổn định, UOB dự báo tỷ giá USD/VND sẽ giảm nhẹ khi lãi suất đôla Mỹ có thể bắt đầu được cắt giảm từ giữa năm 2024. Tỷ giá USD/VND sẽ ổn định trong khoảng 23.500 - 24.500 trong năm nay.
Bất động sản tập trung vào nhu cầu ở thật
Từ đầu năm đến nay, các chủ đầu tư có dự án triển khai đang đẩy mạnh hơn hoạt động bán sản phẩm ra thị trường. Tâm lý người mua nhà cũng dần cởi mở hơn sau hàng loạt thông tin tích cực về lãi suất và chính sách điều hành.
Trong bài phân tích gần đây, VinaCapital nêu quan điểm thị trường địa ốc bắt đầu hồi phục khi một số dự án có vị trí đẹp được phát triển bởi các công ty lớn mở bán với tỷ lệ hấp thụ hơn 80%. Đơn vị này cho rằng Chính phủ rất quyết tâm xử lý những vấn đề của thị trường khi dự kiến nguồn thu từ phí sử dụng đất của các dự án được phê duyệt năm 2024 tăng 70%.
Theo ông Trần Khánh Quang - Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, các sản phẩm có nhu cầu ở thực tại các khu đô thị lớn đã và sẽ hút dòng tiền tốt. Trong bối cảnh mặt bằng lãi suất giảm, sức mua còn được kích thích thêm khi các chủ đầu tư tiếp tục tung ra nhiều chính sách bán hàng hỗ trợ như khuyến mãi, chiết khấu, thanh toán ít với thời gian kéo dài.
Ông Quang cho rằng thị trường đã hội tụ đủ yếu tố để vào nhịp phục hồi, vấn đề duy nhất còn lại là câu chuyện tháo gỡ pháp lý, vốn là lực cản lớn trong tâm lý nhiều người. "Tôi hy vọng khoảng quý II, các vấn đề về pháp lý được tháo gỡ tích cực hơn sẽ giúp ổn định tâm lý và kích thích dòng tiền trở lại", ông dự đoán.
"Mùa đông" tiền số sẽ qua?
Sau khi Bitcoin vượt 40.000 USD, ông Lê Sỹ Nguyên - Quản lý khu vực Đông Nam Á của sàn tiền số lớn thứ sáu thế giới về khối lượng giao dịch Bybit, cho rằng so với cùng kỳ năm ngoái, thị trường đã ấm lên rất nhiều. Ngoài các đợt tăng giá, thị trường tiền số ghi nhận nhiều dự án được ra mắt thu hút nhà đầu tư mới tham gia. Từ đó, vốn hóa cũng liên tục tăng.
Không chỉ đại diện Bybit, các bên quan sát thị trường cũng cho rằng tiền số sớm phục hồi trong năm tới với hai luận điểm chính là sự kiện "halving" Bitcoin (sự kiện diễn ra bốn năm một lần, làm giảm một nửa phần thưởng của các thợ đào) và dòng tiền đổ vào qua các quỹ ETF Bitcoin. Ngân hàng đầu tư Standard Chartered dự phóng tiền số lớn nhất thế giới có khả năng cán mốc 100.000 USD trong năm nay nhờ hai yếu tố kích thích kể trên.
Tuy nhiều kỳ vọng, đại diện Bybit vẫn cho rằng nhà đầu tư cần cẩn trọng trước khi tham gia thị trường tiền số. "Lời khuyên dành cho các nhà đầu tư trong năm mới là hãy làm gì mà mình thực sự hiểu về nó", ông Nguyên chia sẻ.
Quỳnh Trang - Tất Đạt