Hầu hết các trường đại học yêu cầu sinh viên đóng lệ phí này trước khi xét tốt nghiệp chính thức hoặc nhận bằng. Có trường thu vài chục ngàn, cũng có trường thu đến hàng triệu đồng. 

Đủ tên gọi, nhiều mức thu

Lệ phí tốt nghiệp, lệ phí xét tốt nghiệp, lệ phí đăng ký xét tốt nghiệp, lệ phí tham gia lễ tốt nghiệp, lệ phí cấp bằng tốt nghiệp, lệ phí nhận bằng tốt nghiệp, lệ phí cấp bằng và tổ chức lễ tốt nghiệp... là những tên gọi của một loại phí mà sinh viên đại học phải đóng trước khi tốt nghiệp.

Trong đó, Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP.HCM) thu lệ phí tốt nghiệp 95.000 đồng. Các trường đại học Phú Yên, Đồng Tháp thu 100.000 đồng. Trường đại học Thủ Dầu Một thu lệ phí nhận bằng tốt nghiệp 90.000 đồng. Chi phí này bao gồm lệ phí cấp giấy chứng nhận tốt nghiệp tạm thời, bảng điểm, bằng tốt nghiệp chính thức và bìa bằng.

Một số trường khác thu từ gần 200.000 đồng đến 500.000 đồng. Trong đó, Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM quy định chi phí làm bằng tốt nghiệp đại học và sư phạm tiếng Anh 120.000 đồng, sư phạm kỹ thuật 180.000 đồng.

Đại học Kinh tế TP.HCM thu lệ phí tốt nghiệp 300.000 đồng. Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM) thu phí tốt nghiệp 400.000 đồng, trong đó 200.000 đồng lệ phí cấp bằng và 200.000 đồng lệ phí tham gia lễ, thuê lễ phục tốt nghiệp. Trường đại học Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM thu lệ phí tốt nghiệp 600.000 đồng dù sinh viên có dự lễ tốt nghiệp hay không.

Trong khi đó, Trường đại học Công nghệ TP.HCM thu lệ phí tham gia lễ tốt nghiệp 500.000 đồng. Trường đại học Công nghệ Miền Đông thu lệ phí xét tốt nghiệp 500.000 đồng.

Một số trường đại học thu lệ phí tốt nghiệp lên đến hàng triệu đồng. Trong đó, Trường đại học Nguyễn Tất Thành thu lệ phí đăng ký xét tốt nghiệp 1 triệu đồng. Lệ phí này bao gồm: chi phí xét tốt nghiệp, cấp phát văn bằng, bìa bằng, bảng điểm tốt nghiệp. Cùng xét tốt nghiệp nhưng Trường đại học Công nghệ Đồng Nai thu đến 1,5 triệu đồng.

Đáng chú ý nhất trong số này là Trường đại học Kiến trúc Đà Nẵng và FPT. Tại Trường đại học Kiến trúc Đà Nẵng, tùy theo năm, lệ phí tốt nghiệp được thu ở các mức khác nhau. Năm 2021, phí này dao động từ 2,7 đến 3 triệu đồng tùy ngành. Năm 2023, trường này chỉ thu lệ phí tốt nghiệp 2,7 triệu đồng đối với sinh viên ngành kiến trúc và nội thất, các ngành còn lại không thu phí.

Trong khi đó, Trường đại học FPT thu phí xét tốt nghiệp và cấp bằng sớm 4,6 triệu đồng. Sinh viên được cấp bằng (nếu đủ điều kiện) trong vòng 7 ngày.

Không có quy định cứng

Nhiều ý kiến cho rằng sinh viên hoàn thành chương trình đào tạo, đáp ứng đủ chuẩn đầu ra, hoàn thành nghĩa vụ học phí đương nhiên được tốt nghiệp. Vì sao các trường thu phí xét tốt nghiệp, phí tham gia lễ tốt nghiệp hay in bằng, bảng điểm?

Lý giải về khoản thu lệ phí xét tốt nghiệp, đại diện một trường đại học cho rằng học phí sinh viên đóng dựa trên số tín chỉ thực học và đơn giá tín chỉ theo quy định của trường. Học phí không bao gồm các hoạt động ngoài giảng dạy.

"Khi sinh viên đăng ký xét tốt nghiệp, nhiều phòng ban của trường phải làm việc để kiểm tra, đối chiếu thông tin. Phòng tài chính kiểm tra học phí, phòng đào tạo kiểm tra kết quả học tập. Lệ phí này cũng bao gồm các chi phí trang trí, người phục vụ lễ tốt nghiệp, in bảng điểm, bằng cho sinh viên" - vị này nói thêm.

Trái ngược với quan điểm này, ông Nguyễn Minh Hà - hiệu trưởng Trường đại học Mở TP.HCM - cho biết xét tốt nghiệp và cấp bằng tốt nghiệp là nhiệm vụ, trách nhiệm của trường. Trường không thu khoản này. Trong trường hợp sinh viên mất bằng tốt nghiệp đề nghị cấp phó bản trường mới thu phí.

Trong khi đó, lễ tốt nghiệp là một dịch vụ và trường có thu phí. Sinh viên nào tham dự lễ tốt nghiệp mới đóng phí này. Trong đó có phí tham gia khoảng 200.000 đồng và cọc lễ phục (sinh viên trả lễ phục được hoàn tiền). "Phí tham gia được chi cho nhiều khoản như thuê địa điểm, trang trí, thuê người phục vụ" - ông Hà giải thích thêm.

Cũng theo ông Hà, không có quy định cứng nào về lệ phí tốt nghiệp nên mỗi trường sẽ quy định mức phí khác nhau.

Còn 2 tháng là tốt nghiệp, học sinh vẫn phải đi nghĩa vụ quân sự

Học sinh phổ thông, sinh viên đại học, cao đẳng được tạm hoãn gọi nhập ngũ. Trong khi đó, học sinh trung cấp lại không thuộc diện được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự.