Theo Marko Kolanovic, Giám đốc chiến lược thị trường toàn cầu tại JPMorgan, tất cả tình trạng lạm phát giá tài sản tràn lan này đang bắt đầu thể hiện xu hướng quay lại của lạm phát. Trong khi đó, nhiều nhà đầu tư hiện xem thị trường đang có rủi ro thấp và ủng hộ các chiến lược đầu tư phù hợp với đà tăng trưởng thị trường đang diễn ra.
Trong 3 năm qua, các câu chuyện về vĩ mô đã đi từ quá trình phục hồi bùng nổ sau đại dịch đến suy thoái sắp xảy ra, cho đến tình trạng goldilocks (giá tiêu dùng giảm nhưng tăng trưởng kinh tế vẫn mạnh) hiện tại và trên hết là những vấn đề về tăng trưởng, lạm phát và nới lỏng tiền tệ. Sự lạc quan hiện nay đang khá cao và thời kỳ này thường được đặc trưng bởi thuật ngữ "thị trường chứng khoán parabol" (khi một cổ phiếu tăng giá trông giống như phía bên phải của đường cong parabol) và được gắn nhãn "platinum-locks", biểu thị một kịch bản thậm chí còn thuận lợi hơn so với điều kiện "goldilocks" lạc quan truyền thống.
Một lý thuyết thị trường gần đây cho rằng cổ phiếu nên giao dịch ở mức cao hơn vì r-star (lãi suất trung lập) đang khiến các điều kiện tài chính trở nên dễ dàng hơn. Theo JPMorgan, điều này nghe có vẻ quá đáng và những người tiêu dùng không đủ khả năng chi trả với lãi suất thế chấp mới hoặc khoản thanh toán khoản vay mua ô tô sẽ không quyết định dựa trên những thay đổi về mặt lý thuyết của r-star.
JPMorgan nhận thấy sự phát triển của thị trường hiện tại rất kỳ lạ, chẳng hạn như Anh, Nhật Bản và Đức đang trong thời kỳ suy thoái kỹ thuật trong khi thị trường chứng khoán châu Âu và Nhật Bản lại đang đạt mức cao kỷ lục và nhiều ứng dụng xa vời khác nhau của AI được định giá đầy đủ trong các cổ phiếu liên quan và dự kiến sẽ thúc đẩy nền kinh tế.
Sự gia tăng của các chỉ số CPI và PPI trong tuần trước cùng một số dữ liệu kinh tế yếu hơn từ Mỹ và nước ngoài đã phủ bóng đen lên những kịch bản lạc quan nhất. Với chỉ số Nasdaq tăng khoảng 70% trong một năm, thị trường lao động thắt chặt, lượng nhập cư và chi tiêu tài chính của chính phủ cao, sẽ không có gì ngạc nhiên khi lạm phát có thể ngừng giảm hoặc tăng cao hơn. Liệu người ta có thể kiểm soát được lạm phát bằng cách thị trường chứng khoán và tiền điện tử bổ sung thêm hàng nghìn tỷ tài sản trên giấy và thắt chặt các khía cạnh của thắt chặt định lượng được vô hiệu hóa bằng cách phát hành trái phiếu Kho bạc không? Ví dụ: chỉ một công ty công nghệ đạt được mức tăng gần đây tương đương với giá trị vốn hóa thị trường của 100 công ty đứng cuối trong S&P 500 và quy mô của thị trường tiền điện tử đã tăng gấp đôi kể từ mùa thu năm ngoái. Liệu Fed có thể hạ thấp lạm phát với những diễn biến đang nới lỏng các điều kiện tiền tệ này không?
Trong khi đó, tăng trưởng lợi nhuận của nhóm Magnificent 7 dường như không thể ngăn cản và sự tập trung vốn hóa lớn khiến chỉ số dễ bị tăng quá mức. “Điều không quan trọng là từ tháng 10 đến tháng 1, số lần cắt giảm lãi suất dự kiến của Fed cho năm 2024 đã tăng từ 2 lên 7 lần, và sau đó đã giảm xuống 3 lần, nhưng giá cổ phiếu vẫn cao hơn 25%”, báo cáo của JPMorgan cho biết.
Hơn nữa, sự biến động của thị trường vẫn dịu đi một cách bất thường, trong khi mức độ rủi ro đã tăng lên đáng kể trong năm qua.
Rủi ro lớn là vĩ mô sẽ phản tác dụng
JPMorgan tin rằng có nguy cơ xảy ra câu chuyện quay ngược từ goldilocks sang tình trạng đình lạm những năm 1970, với những tác động đáng kể đến việc phân bổ tài sản.
Đặc điểm thị trường chính của những năm 1970 là gì? Có lẽ điều quan trọng nhất là lạm phát cao xuất hiện thành 3 đợt riêng biệt, tất cả đều liên quan đến sự phát triển địa chính trị theo một cách nào đó. Những diễn biến địa chính trị trong thời kỳ đó là các cuộc chiến quan trọng ở Đông Nam Á, một số cuộc chiến tranh và cách mạng ở Trung Đông, lệnh cấm vận dầu mỏ dẫn đến khủng hoảng năng lượng, gián đoạn vận chuyển và thâm hụt chi tiêu gia tăng. Thâm hụt chi tiêu và sự gia tăng các khoản thanh toán lãi (đối với nợ chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng) là lực cản đáng kể đối với nền kinh tế trong những năm 1970. Thị trường chứng khoán về cơ bản không thay đổi từ năm 1967 đến năm 1980 về mặt danh nghĩa, trong khi trái phiếu và tín dụng hoạt động tốt hơn đáng kể.
Thế giới vào năm 2024 có căng thẳng ở Đông Âu, Trung Đông và có thể là một số khu vực khác, bên cạnh đó là các cuộc bầu cử gần như ở khắp mọi nơi. Có sự gián đoạn vận chuyển và một cuộc khủng hoảng năng lượng. Thâm hụt ở phương Tây là không bền vững và Trung Quốc đang cố gắng thoát khỏi vòng xoáy của giảm phát.
“Cho đến nay, rủi ro lớn nhất là căng thẳng hoặc chiến tranh thương mại với Trung Quốc, điều này sẽ có tác động lớn hơn nhiều đến nền kinh tế toàn cầu và dẫn đến làn sóng lạm phát thứ hai và bán tháo trên thị trường….Xu hướng này có thể là sự đảo ngược của thời kỳ từ cuối những năm 1980 đến những năm 2000 khi phương Tây đang tận hưởng các vòng phản hồi tích cực từ ‘cổ tức hòa bình’ (mô tả lợi ích kinh tế của việc giảm chi tiêu quốc phòng) và hiện đang chuyển sang một thời kỳ có thể phải gánh chịu những xung đột về thuế hay lạm phát”, ông Marko Kolanovic cho biết.
Vòng lặp phản hồi ‘cổ tức hòa bình’ hoạt động như thế nào? Về cơ bản, đây là một vòng phản hồi tích cực giữa sự ổn định địa chính trị toàn cầu được cải thiện, việc mở cửa các nền kinh tế chỉ huy và sự gia tăng thương mại toàn cầu (hàng hóa, dịch vụ), dẫn đến lạm phát và lãi suất giảm, từ đó củng cố tăng trưởng, chất lượng tín dụng và định giá tài sản giữa các nền kinh tế. Có thể dễ dàng nhận thấy vòng phản hồi này đi ngược lại, làm mất đi sự gắn kết giữa thương mại toàn cầu, chuỗi cung ứng và nền kinh tế, dẫn đến lạm phát cao hơn, có thể xảy ra gián đoạn về năng lượng và thương mại hoặc thậm chí là chiến tranh nóng và thâm hụt tài chính ngày càng tăng, dẫn đến lãi suất cao hơn, suy thoái kinh tế và định giá tài sản thấp hơn.
Nếu vòng lặp phản hồi tiêu cực như vậy diễn ra (như đã từng xảy ra vào những năm 1970), các nhà đầu tư sẽ rời khỏi cổ phiếu và chuyển sang tài sản có thu nhập cố định - tức là tìm cách nhận được lợi suất cao hơn mà các công ty và chính phủ cần phải trả để tài trợ vì tăng trưởng cổ phiếu khó nắm bắt trong thời kỳ đình lạm. Cụ thể, cổ phiếu không thay đổi từ năm 1967-1980 và với lợi suất trung bình trên 7%, trái phiếu vượt trội hơn đáng kể so với cổ phiếu.