Theo tin tức vũ trụ mới nhất đăng tải cách đây vài giờ trên Reuters và Space.com, tàu vũ trụ Nhật Bản SLIM đã bất ngờ sống sót sau một đêm Trăng lạnh giá (bằng 14 ngày Trái đất) và thiết lập lại liên lạc với Trạm điều khiển ở Trái đất, bất chấp những điều kiện khắc nghiệt cả khách quan và chủ quan.
Tin tức bất ngờ này đến sau hơn một tháng khi Nhật Bản ghi danh là quốc gia thứ 5 trong lịch sử đưa tàu không người lái đổ bộ Mặt trăng vào ngày 19/1/2024 - cùng với Liên Xô, Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ.
Hai điều thần kỳ trong sứ mệnh Mặt trăng của Nhật Bản
Thứ nhất: Tàu SLIM sống sót qua đêm Trăng lạnh -130 độ C
Các quan chức sứ mệnh thuộc Cơ quan thám hiểm hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) đã thông báo tin tức này vào đầu ngày thứ Hai (26/2) trên X (trước đây là Twitter).
"Đêm qua, một lệnh đã được gửi tới tàu SLIM và đã nhận được phản hồi, xác nhận rằng tàu vũ trụ đã vượt qua đêm Trăng khắc nghiệt và duy trì khả năng liên lạc. Các thiết bị điện tử vẫn hoạt động mặc dù nhiệt độ bề mặt Mặt trăng ở mức âm 130 độ C" - JAXA cho biết.
Việc SLIM liên lạc lại với Trái đất gần như là điều kỳ diệu vì Cơ quan điều hành sứ mệnh SLIM thuộc JAXA trước đó cho biết tàu SLIM không được thiết kế để tồn tại qua đêm Trăng, Reuters thông tin.
Hình ảnh tàu SLIM đổ bộ sai tư thế trên Mặt trăng. Ảnh: JAXA
Điều này có nghĩa là, cũng giống như tàu đổ bộ Vikram thuộc sứ mệnh Chandryaan-3 của Ấn Độ, tàu SLIM không được trang bị thiết bị "lò sưởi" RHU. Thiết bị gia nhiệt đồng vị phóng xạ (RHU), hoạt động bằng cách tỏa nhiệt thụ động để giữ cho phần cứng trên tàu vũ trụ ở nhiệt độ hoạt động bền vững.
Theo NASA, RHU được sử dụng trong các sứ mệnh không gian sẽ chuyển đổi nhiệt sinh ra từ sự phân rã tự nhiên của các phiên bản phóng xạ của plutonium hoặc polonium thành năng lượng điện. Quá trình này cuối cùng làm ấm phần cứng của tàu vũ trụ, mặc dù hầu như chỉ đủ để giúp nó tồn tại ở nhiệt độ rất lạnh.
Nói cách khác, RHU giữ cho tàu vũ trụ đủ ấm để chạy bằng cách chuyển nhiệt từ sự phân rã phóng xạ thành năng lượng điện.
Thứ hai: Tàu SLIM gửi về bức ảnh mới từ Mặt trăng
Không chỉ sống sót kỳ diệu sau đêm Trăng khắc nghiệt, Tàu đổ bộ thông minh để điều tra Mặt trăng (SLIM) của Nhật Bản còn thu thập dữ liệu khoa học ngay khi "tỉnh dậy". SLIM đã gửi về Trái đất bức ảnh về một vùng mới của Mặt trăng "mà lần trước không thể nhìn thấy được".
JAXA viết trong một bài đăng khác rằng, các hình ảnh chụp vùng mới Mặt trăng được thực hiện bằng camera điều hướng của sứ mệnh ngay sau khi SLIM tỉnh dậy.
Điều này có thể thấy, khi ngày Trăng đến, SLIM đã nhanh chóng thu nhận năng lượng từ ánh sáng Mặt trời và tiếp tục sứ mệnh của mình.
Cơ quan vũ trụ Nhật Bản hy vọng, với 1 ngày Trăng ngập tràn ánh nắng Mặt trời tiếp theo (bằng 14 ngày Trái đất), tàu SLIM có thể thực hiện nhiều khám phá khoa học nữa tại vành miệng núi lửa Shioli.
Hình ảnh miệng núi lửa Shioli, nơi tàu SLIM đổ bộ. Ảnh: JAXA
Hành trình của tàu SLIM trên Mặt trăng thực sự đầy thử thách. Ngay sau khi hạ cánh cách mục tiêu 55 mét ngay phía nam xích đạo của Mặt trăng, SLIM hết điện vì bị lộn ngược (do trục trặc động cơ) và các tấm pin mặt trời của nó nằm sai góc, nên nó nhận được rất ít ánh sáng Mặt trời.
JAXA đã tận dụng tối đa thời gian hoạt động ngắn ngủi của SLIM, trinh sát xung quanh địa điểm hạ cánh bằng Camera đa băng tần (MBC) của tàu vũ trụ để tìm kiếm khoáng vật olivin và các khoáng chất khác. SLIM cũng chụp được nhiều bức ảnh về địa hình Mặt trăng nơi hạ cánh.
Nhưng đêm Trăng kéo xuống vào ngày 15/2. Do vị trí hạ cánh không thuận lợi nên SLIM không thể nhận đủ ánh sáng để tích trữ. Đó là lúc JAXA nghĩ đến kịch bản vĩnh viễn mất đi con tàu vũ trụ đổ bộ Mặt trăng thành công đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản.
Và rồi, điều kỳ diệu đã đến vào những ngày cuối tháng 2/2024. SLIM sống sót sau đêm Trăng lạnh -130 độ C, Space.com thông tin.
SLIM đã đáp ứng các mục tiêu nhiệm vụ chính và mở rộng của mình, bao gồm: Hạ cánh chính xác, gửi hai máy thám hiểm nhỏ lên bề mặt để thực hiện các hoạt động của riêng chúng và thu thập dữ liệu khoa học ở khu vực xung quanh.
Tham khảo: Space, Reuters