"Tết năm nay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không cung ứng tiền mới nên việc đổi tiền cho khách hàng khá căng thẳng" - lãnh đạo một NH thương mại tại TP HCM than khi nhiều khách hàng gọi điện đăng ký đổi tiền cũ lấy tiền mới.

Nhu cầu nhiều, mệnh giá nhỏ ít

Do có người nhà làm ở NH thương mại nên chị Ngọc (ngụ TP Thủ Đức), chủ một shop bán hàng online, thông báo nhận đổi tiền mới cho khách hàng thân thiết từng mua hàng ở shop như một hình thức tri ân. "Nhưng năm nay, lượng tiền mới về rất ít. Tổng cộng vài chục khách quen, tôi chỉ nhận đổi tối đa 2 triệu đồng, loại 20.000 đồng và 50.000 đồng, không có mệnh giá 10.000 đồng và 5.000 đồng như những năm trước" - chị Ngọc kể.

Chị Thanh (ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM), một khách hàng thân thiết của NH thương mại, cũng cho hay mấy ngày qua, chị phải nhờ nhiều nhân viên NH mới đổi được tiền lì xì cho gia đình nhưng mỗi chỗ chỉ được một vài triệu đồng.

Nhân viên nhiều NH thương mại cho hay những ngày này, phải thường xuyên từ chối lời hỏi "đổi tiền giúp" của khách, vì năm nay, lượng tiền mới về ít, mệnh giá không nhiều. "NH chỉ có mệnh giá 20.000 đồng, 50.000 đồng và 100.000 đồng đổi ngẫu nhiên cho khách chứ không theo nhu cầu. Nhiều người hỏi mệnh giá tiền mới nhỏ hơn nhưng chúng tôi không có" - nhân viên một NH thương mại nhà nước chi nhánh ở quận 1, TP HCM nói.

Một số người có quan hệ thân thiết với NH hoặc lãnh đạo NH cũng chỉ đổi được tối đa vài chục triệu đồng/khách hàng, không dễ dàng đổi được nhiều hơn như những năm trước.

Theo lãnh đạo một NH thương mại, nhiều năm trước, trước Tết nguyên đán khoảng 1 tháng, các NH thương mại thường đề nghị NHNN cung ứng tiền mới để đổi cho khách hàng. Căn cứ số lượng tiền mới có sẵn trong kho, quy mô hoạt động của từng NH thương mại, NHNN sẽ xem xét rồi cung cấp cho từng đơn vị một lượng tiền mới nhất định. Tuy nhiên, Tết năm nay, NHNN không cung ứng tiền mới nên các NH thương mại phải tự xoay xở.

Lý giải vì sao các NH thương mại vẫn có tiền mới để đổi cho khách hàng thân thiết hay đổi cho nhân viên, một số người trong ngành cho hay dù NHNN không in tiền lẻ mới dịp Tết nhưng trong năm vẫn có một lượng tiền lẻ mới được cung ứng ra thị trường thay thế cho tiền cũ. Do đó, có thể các NH đã để dành trong kho một phần của số tiền mới, nhờ đó mới có thể đổi cho khách hàng của mình trong dịp Tết.

Nhiều nhân viên NH thương mại tiết lộ mỗi lần đến bộ phận kho quỹ của NHNN để nhận tiền mặt, họ thường "xin" chèn vào một vài bao tiền mới mệnh giá nhỏ. "Dù vậy, số lượng tiền lẻ mới cũng không nhiều. Hy vọng đến ngày 26 và 27 tháng chạp, kho quỹ của NHNN sẽ có nhiều tiền mới hơn, các NH thương mại có thể xin thêm loại tiền này nhiều hơn để đổi cho khách hàng có nhu cầu chính đáng" - giám đốc chi nhánh của một NH lớn ở TP HCM nói.

Một trong những nguyên nhân khiến nhu cầu đổi tiền lẻ mới năm nào cũng "nóng", theo phó tổng giám đốc một NH thương mại, do thói quen và tập quán mừng tuổi đầu năm. Thậm chí, nhiều khách hàng còn xin đổi tiền mới để "đầu năm xài tiền mới cho may mắn", chứ không hẳn là để lì xì.

Đổi tiền chợ đen: Muốn là có

Trong khi tại các NH thương mại việc đổi tiền lẻ mới khá căng thẳng thì ở bên ngoài lại khá rầm rộ.

Cuối tuần qua, phóng viên Báo Người Lao Động liên hệ anh Lương - một đầu mối đổi tiền ở TP HCM - để đổi 200 triệu đồng tiền mới. Lương thông báo năm nay do nhà nước siết chặt việc cung ứng tiền mới nên hiện tại chỉ có vài chục triệu đồng. "Nếu anh đồng ý với mức phí đổi tiền mới mệnh giá 10.000 đồng là 8%, 20.000 đồng 9% và 50.000 đồng 6%, tôi sẽ gom "hàng" và đến giao tận nhà hoặc anh đến một địa chỉ do tôi chỉ định nằm trên địa bàn quận Bình Tân (TP HCM) để giao tiền cũ, nhận tiền mới" - Lương hướng dẫn phương thức giao dịch.

Liên hệ với một số trang web đổi tiền lẻ mới, chủ các trang này cho biết mức phí đổi tiền dao động từ 5%-10% tùy số lượng và mệnh giá đổi. Chủ trang web "doitien..." cho biết phí đổi tiền mới từ 5%-7%, khách hàng muốn đổi bao nhiêu cũng có. Nếu đổi khoảng 500 triệu đồng tiền mới với nhiều mệnh giá, mức phí là 5,5%. "Anh có thể mang tiền cũ đến chung cư L. ở TP Thủ Đức (TP HCM) để đổi tiền mới nhưng phải gọi điện trước khi đến" - chủ trang web này nói.

Nhân viên một trang web đổi tiền mới khác ở TP HCM cho biết tiền lẻ mới mệnh giá 5.000 và 10.000 đồng có rất nhiều. Khách có nhu cầu sẽ được giao tận nơi, mức phí là 10% nếu đổi chỉ vài triệu đồng, còn đổi từ 10-20 triệu đồng, phí giảm còn 8%.

Đáng chú ý, việc đổi tiền bên ngoài NH được xem là vi phạm pháp luật vẫn diễn ra công khai dù mới đây, NHNN đã yêu cầu NHNN chi nhánh tỉnh, TP tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời xử lý hành vi vi phạm trong hoạt động mua bán ngoại tệ, vàng và dịch vụ đổi tiền không đúng quy định của pháp luật.

UBND TP HCM đã có văn bản yêu cầu Công an TP, Cục QLTT TP phối hợp với NHNN Chi nhánh TP tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh tiền mệnh giá nhỏ trái phép; đặc biệt tại các khu vực có hoạt động lễ hội, tín ngưỡng đầu năm, ảnh hưởng đến việc lưu thông tiền tệ và an ninh trật tự trên địa bàn.